Ταϊλάνδης – Καμπότζης, Ρουάντα – Κονγκό, Ινδίας – Πακιστάν, Αιγύπτου – Αιθιοπίας και από την πρώτη θητεία Τραμπ οι συμφωνίες Σερβίας – Κοσόβου και του Ισραήλ με μετριοπαθείς αραβικές χώρες.
Ας κάνουμε μία προβολή στο μέλλον, ενδεχομένως όχι στο πολύ μακρινό μέλλον. Ας υποθέσουμε ότι η Τουρκία τραβάει το σχοινί, ή μάλλον «το καλώδιο», προκαλώντας κρίση στην Ανατολική Μεσόγειο και στο Αιγαίο. Αν η κρίση κλιμακωθεί, όπως συνέβη το 2020, δύο παίκτες μπορούν να παρέμβουν: οι Ευρωπαίοι και οι Αμερικανοί. Οι Ευρωπαίοι, όπως έχουμε διαπιστώσει σε πολλά μέτωπα, έχουν υποβιβαστεί σε ρόλο παρατηρητή, καθώς δεν διαθέτουν ούτε την πυγμή ούτε και την ισχύ για να παίξουν κρίσιμο ρόλο. Χωρίς αμφιβολία η Ουάσιγκτον θα επέμβει, όπως έχει κάνει κάθε φορά από το 1964 έως σήμερα.
Η επίλυση των ελληνοτουρκικών διαφορών είναι ένα από τα μικρά «ιερά δισκοπότηρα» της παγκόσμιας διπλωματίας, τα διαχρονικά προβλήματα που όποιος κι αν δοκίμασε να λύσει έσπασε τα μούτρα του. Η φόρμουλα, αν φτάσουμε εκεί, είναι γνωστή. Αμερικανική μεσολάβηση, αρχικά σε ρόλο πυροσβέστη και κατόπιν για την επίλυση των πραγματικών διαφορών. Επί Τραμπ, αυτό συνοδεύεται είτε από κάποια πίεση (π.χ. επιβολή δασμών ή «πάγωμα» στην παροχή εξοπλισμών) είτε από κάποιο κίνητρο, που θα μπορούσε να είναι η συμμετοχή αμερικανικών εταιρειών σε έρευνες ή την εκμετάλλευση τυχόν κοιτασμάτων.
Το κρίσιμο ερώτημα σε ένα τέτοιο σενάριο είναι ποιος θα «αποφασίσει» ποιος έχει δίκιο και ποιος άδικο. Στην εποχή Τραμπ το διεθνές δίκαιο αφορά όσους ψάχνουν κανόνες σε επιτραπέζιο παιχνίδι – δυστυχώς. Πιο πιθανό είναι το προσχέδιο μιας συμφωνίας να είναι προϊόν τεχνητής νοημοσύνης παρά κάποιων έμπειρων, ακόμη και «σοφών» ειδικών. Στο μυαλό του Τραμπ μετρούν η ισχύς, οι προσωπικές σχέσεις και οι μπίζνες.
Περιμέναμε κάτι πολύ καλύτερο από τους Μπάιντεν και Μπλίνκεν; Οχι, σε καμία περίπτωση. Αν κάποιος μπορεί να πίεζε πραγματικά τον Ερντογάν, αν το αποφάσιζε, είναι ο Τραμπ. Σε κάθε περίπτωση εδώ, όμως, θα μιλάμε για μια «μπρουτάλ» μεσολάβηση, που μπορεί να φέρει σημειολογικά σε πολύ δύσκολη θέση την Αθήνα, αν κάποιος αναλογιστεί απλώς εκείνο το πλάνο με τους ηγέτες της Σερβίας και του Κοσόβου να κάθονται μπροστά σε μικρά θρανία εκατέρωθεν του προέδρου για να υπογράψουν μια συμφωνία.
Οπότε; Η ελπίδα είναι ο Τραμπ να ασχοληθεί με τα πραγματικά μεγάλα «ιερά δισκοπότηρα», τη Γάζα και την Ουκρανία, και να μείνουμε μακριά από το ραντάρ του. Η κυβέρνηση θα βαδίσει πάντως σε ένα τεντωμένο σχοινί το φθινόπωρο. Θα πρέπει να αποφύγει μια κρίση που μπορεί να τη βάλει στην παραπάνω παγίδα, χωρίς όμως να κατηγορηθεί για εθνικές εκπτώσεις. Και όλα αυτά μέσα σε ένα ακραία πολωμένο και γεμάτο παγίδες πολιτικό και εσωκομματικό περιβάλλον.
Από την εφημερίδα 'Η Καθημερινή'