Μέχρι τα πέλματα
Η στάθμη έχει πέσει τόσο πολύ, που μπορεί να δει τα πέλματα της γέφυρας που ενώνει τις δύο όχθες. Σε κάποια σημεία το νερό έχει στερέψει πλήρως. «Ασπρισε μέχρι και η άμμος», παρατηρεί ο μεσήλικας, εξηγώντας ότι αυτό είναι σημάδι πως η παρατεταμένη ξηρασία έχει στεγνώσει το έδαφος.
Ο Κώστας Αλεξανδρής, πρόεδρος του Αγροτικού Συλλόγου Αλεξανδρούπολης, στέκεται απογοητευμένος μπροστά στην άδεια κοίτη του ποταμού Εβρου. «Και η έλλειψη νερού πόλεμος είναι», λέει. [ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΑΒΡΑΜΙΔΗΣ]
Αγρότης ο ίδιος των Φερών, ενός μικρού χωριού στον νότιο Εβρο, ο Κώστας Αλεξανδρής αχνά θυμάται την τελευταία φορά που είχε συμβεί κάτι παρόμοιο. Αυτός ήταν παιδί, και τότε πρόεδρος του ΤΟΕΒ ήταν ο παππούς του, που του περιέγραφε ότι οι κάτοικοι είχαν βγει έξω στους δρόμους με τα παλούκια και μάλωναν μεταξύ τους για το ποιο χωριό θα πάρει πρώτο το νερό. «Αλλάζει ο άνθρωπος όταν κινδυνεύει να χάσει την περιουσία του. Αγριεύει το πρόσωπό του».
Εχοντας πάρει το οικογενειακό μικρόβιο, έκανε το παν για να μην επαναληφθεί το ίδιο φαινόμενο τριάντα χρόνια μετά. Το πρόβλημα εξάλλου είχε φανεί από νωρίς. Οι βροχές και τα χιόνια ήταν ελάχιστα τους προηγούμενους μήνες. Ο οργανισμός είχε προνοήσει να αποταμιεύσει νερό στην παλιά κοίτη του ποταμού αλλά και στη στρατιωτική τάφρο. Χρησιμοποίησαν μέχρι και ένα παλιό φράγμα, το οποίο ο ίδιος δεν είχε ξαναδεί ποτέ.
Ωστόσο, όσο περνούσε ο χρόνος και το νερό δεν «κατέβαινε», άρχισαν να εξαντλούνται και αυτές οι τεχνητές αποθήκες. Από τη θέση του προέδρου προετοίμαζε από τις αρχές του έτους τους αγρότες της περιοχής ότι φέτος η κατάσταση με το νερό θα ήταν πολύ δύσκολη και μόνο μέσω της συνεργασίας και της πειθαρχίας θα μπορούσαν όλοι να επιβιώσουν. Και πάλι, όταν σταμάτησαν να λειτουργούν τα αντλιοστάσια για 15 ημέρες, κάποιοι παραβίασαν τους κανόνες.
Ρεσάλτο στη διώρυγα
Ανοιξαν τις θύρες της διώρυγας που λειτουργεί ως αποταμιευτήρας και οδήγησαν το νερό στα χωράφια τους, δημιουργώντας αναστάτωση και αναρχία. Η απάντηση ήταν άμεση. Κατατέθηκε απευθείας μήνυση κατά αγνώστων από τον ΤΟΕΒ και ο κ. Αλεξανδρής συγκάλεσε σύσκεψη στο κεντρικό καφενείο του χωριού, όπου υπενθύμισε στους παραγωγούς που είχαν συγκεντρωθεί ότι πρέπει να είναι όλοι ενωμένοι σε αυτόν τον «πόλεμο».
Από το τμήμα του Εβρου που έχει αρχίσει να στερεύει υδροδοτούνται 84.000 στρέμματα εκτάσεων, σπαρμένων με ρύζι, καλαμπόκι, βαμβάκι και τριφύλλι, από τα οποία βιοπορίζονται 1.200 παραγωγοί.
Ο Νίκος Βουλγαρίδης είναι ένας εξ αυτών. «Δεν τους δικαιολογώ, είναι έγκλημα, αλλά τους καταλαβαίνω αυτούς που παρανόμησαν», λέει, την ώρα που μας οδηγεί με το αγροτικό του σε ένα δικό του χωράφι με ρύζι που έχει αρχίσει να ξεραίνεται.
Αυτό το χωράφι, όπως λέει, έχει όλο καεί. Μαζί του χάνονται περίπου 35 τόνοι παραγωγής και 15.000 ευρώ. Δεν είναι όμως μόνο οικονομικό το ζήτημα, όπως εξηγεί. «Εμείς τα μεγαλώνουμε αυτά από σποράκια και περιμένουμε να βγάλουν καρπούς. Αυτή είναι ανταμοιβή μας, η ηθική μας ικανοποίηση. Ξέρεις τι είναι να το βλέπεις ξερό; Βάζουμε χρόνο, χρήματα: τρακτέρ, αποθήκες, προσωπικό. Η καταστροφή είναι μεγάλη».
Η ζημιά είναι μη αναστρέψιμη για περίπου 20% των καλλιεργειών. Πολλοί εκτιμούν ότι η παραγωγή τους θα μειωθεί στο τέλος του καλοκαιριού τουλάχιστον στο μισό.
Σύμφωνα με τους παραγωγούς, η ζημιά είναι μη αναστρέψιμη για περίπου 20% των καλλιεργειών, ενώ πολλοί εκτιμούν ότι η παραγωγή τους θα μειωθεί στο τέλος του καλοκαιριού τουλάχιστον στο μισό. Ο νεαρός αγρότης, που μόλις απέκτησε το πρώτο παιδί με τη σύζυγό του, αναρωτιέται γιατί αφέθηκε η κατάσταση να φτάσει στο οριακό σημείο, από τη στιγμή ειδικά που και πέρυσι η περιοχή είχε αντιμετωπίσει μεγάλο πρόβλημα λειψυδρίας και είχε κηρυχθεί σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης.
Με επιστολές του προς το κεντρικό κράτος και την τοπική αυτοδιοίκηση, ο Τοπικός Οργανισμός Εγγείων Βελτιώσεων Φερών – Πέπλου (ΤΟΕΒ) προειδοποιεί ήδη από το τέλος του Ιουνίου για την επερχόμενη ζημιά. Η αβλεψία ωστόσο του κράτους δεν περιορίζεται στη φετινή χρονιά. «Ο ποταμός μάς χάρισε 33 χρόνια, τα οποία μεσολάβησαν από την προηγούμενη μεγάλη ξηρασία, να κάνουμε κάτι για να μπορούμε να συγκεντρώσουμε νερό και να γίνουμε αυτόνομοι. Εμείς δεν κάναμε τίποτα και τώρα το πληρώνουμε», σχολιάζει ο Θανάσης Μπιριντζής, τεχνικός προϊστάμενος του ΤΟΕΒ.
Ο Θανάσης Μπιριντζής, τεχνικός προϊστάμενος του Τοπικού Οργανισμού Εγγείων Βελτιώσεων Φερών – Πέπλου, θεωρεί ότι το κράτος άργησε πολύ να λάβει μέτρα για την αποταμίευση νερού. «Τώρα το πληρώνουμε». [ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΑΒΡΑΜΙΔΗΣ]
Στρατηγικό έλλειμμα
Το πρόβλημα της λειψυδρίας στον νότιο Εβρο δεν οφείλεται μόνο στην κλιματική κρίση. Αποτελεί ένα πολυπαραγοντικό ζήτημα που έχει άμεση σχέση με την απουσία εγγειοβελτιωτικών έργων στην περιοχή, αλλά και με το στρατηγικό έλλειμμα στην εξωτερική πολιτική της χώρας, καθώς το ποτάμι πηγάζει από τη Βουλγαρία και μοιράζεται έπειτα μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, πριν εκβάλει στη θάλασσα.
(η συνέχεια στο kathimerini.gr)