Ένα βήμα μπροστά για τη χρήση της πυρηνικής ενέργειας στη ναυτιλία έκανε ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός (IMO). Ο Οργανισμός συμφώνησε να ξεκινήσει την αναθεώρηση των ξεπερασμένων κανονισμών για τα πλοία με πυρηνική πρόωση.
Η 110η σύνοδος της Επιτροπής Ναυτικής Ασφάλειας (MSC) του ΙΜΟ εξέτασε προτάσεις από διάφορα κράτη-μέλη και ΜΚΟ που ζητούσαν την αναθεώρηση του Κώδικα Ασφάλειας για τα Πυρηνικά Εμπορικά Πλοία και των σχετικών τμημάτων της Σύμβασης SOLAS.
Μια ομάδα εργασίας της MSC 110 προετοίμασε οδηγίες για τις αρμόδιες υποεπιτροπές, προκειμένου να ξεκινήσει η αναθεώρηση. Την Πέμπτη 26 Ιουνίου, η MSC 110 ανέθεσε το έργο αυτό στην Υποεπιτροπή Σχεδιασμού και Κατασκευής Πλοίων (SDC), ζητώντας να ξεκινήσει το έργο αυτό στην επόμενη σύνοδο, εάν είναι δυνατόν. Η επόμενη σύνοδος έχει προγραμματιστεί για τον Ιανουάριο του 2026.
Σύμφωνα με την Core Power, εταιρεία που αναπτύσσει συστήματα πρόωσης πυρηνικής ενέργειας για τη ναυτιλία, ένα βασικό μέρος των οδηγιών για την SDC κατά την επικαιροποίηση του Κώδικα Ασφάλειας για τα Πλοία Εμπορικής Χρήσης με Πυρηνική Κίνηση είναι να διασφαλιστεί ότι δεν θα περιορίζεται σε σχέδια αντιδραστήρων πιεσμένου νερού (PWR) με συστήματα πρόωσης άμεσου κύκλου ατμού, αλλά ότι θα αντιμετωπίζει επαρκώς τις πρόσφατες εξελίξεις στις νέες πυρηνικές τεχνολογίες και την έννοια των πλήρως ηλεκτρικών πλοίων.
Κατά τη διάρκεια μιας παρουσίασης του Παγκόσμιου Ινστιτούτου Πυρηνικών Μεταφορών (WNTI) στην MSC 110, ο Mikal Boe, διευθύνων σύμβουλος της Core Power, ευχαρίστησε τους εκπροσώπους του ΙΜΟ για την υποστήριξή τους και χαιρέτισε τη στενότερη συνεργασία μεταξύ της παγκόσμιας ναυτιλιακής ρυθμιστικής αρχής και του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ).
«Αυτό σημαίνει ότι μπορούμε να προχωρήσουμε στη δημιουργία του διεθνούς πλαισίου που θα διέπει την ασφάλεια και την προστασία της πυρηνικής ενέργειας στη ναυτιλία», δήλωσε ο Boe.
Αργότερα μέσα στη χρονιά, ο ΔΟΑΕ θα ξεκινήσει επίσημα το πρόγραμμα «Ατομική Τεχνολογία με Άδεια Χρήσης στη Θάλασσα» (ATLAS), το οποίο αποσκοπεί στη διευκόλυνση των ρυθμιστικών πλαισίων που απαιτούνται για την ανάπτυξη πυρηνικής πρόωσης και πλωτών πυρηνικών σταθμών ηλεκτροπαραγωγής.
Η πυρηνική ενέργεια στη ναυσιπλοΐα
Στις 25 Ιουνίου 2025, η «Ναυτεμπορική» εξέδωσε την έρευνα με τίτλο «Πυρηνική ενέργεια στη ναυσιπλοΐα: Μια νέα τεχνολογική επανάσταση και ο ρόλος της Ελλάδας».
Πρόκειται για έρευνα του ελληνικού think tank Deon Policy Institute, η οποία συνυπογράφεται από τον Γεώργιο Λάσκαρη (πυρηνικός φυσικός και πρόεδρος του Ινστιτούτου), τον Ιωάννη Κουράση (επικεφαλής πυρηνικός μηχανικός στην Core Power), τον Σπύρο Χειρδάρη (διευθυντής του Global Ship Systems Center του ABS), τον καθηγητή Στρατηγικής του Πανεπιστημίου Πειραιώς, Αθανάσιο Πλατιά, και την ερευνήτρια Άννα Ξύδη.
Όπως τονίζει η έκθεση, «αν και η πυρηνική ενέργεια έχει εφαρμοστεί από τη δεκαετία του 1950 σε στρατιωτικά και ερευνητικά πλοία, η συζήτηση για τη χρήση της σε εμπορικά πλοία έχει ωριμάσει θεαματικά τα τελευταία χρόνια. Οι λεγόμενοι Μικροί Αρθρωτοί Αντιδραστήρες (SMRs), καθώς και οι Πλωτοί Πυρηνικοί Σταθμοί Παραγωγής Ενέργειας (FNPPs) προβάλλουν πλέον ως βιώσιμες, ασφαλείς και οικονομικά ανταγωνιστικές λύσεις για τις θαλάσσιες μεταφορές μεγάλης κλίμακας.
Πρόκειται για τεχνολογίες που, αν και φέρουν υψηλό αρχικό κόστος, παρέχουν τεράστια αυτονομία, μηδενικές εκπομπές CO2, ελάχιστες ανάγκες ανεφοδιασμού και μεγιστοποίηση του ωφέλιμου χώρου, κάνοντας τες ιδανικές για τύπους πλοίων όπως τα ULCCs και τα ULCVs».
Η τεχνολογία
Σύμφωνα με την έρευνα, ο σημερινός σχεδιασμός των εμπορικών πυρηνικών πλοίων τείνει προς την κατεύθυνση των ηλεκτρικών πλοίων, όπου η πυρηνική ενέργεια θα μετατρέπεται σε ηλεκτρική, όπως ακριβώς γίνεται σήμερα στους πυρηνικούς σταθμούς. Ο ηλεκτρισμός θα χρησιμοποιείται έπειτα για να καλύψει όλα τα ενεργειακά φορτία του πλοίου, συμπεριλαμβανομένης της πρόωσης.
Προς το παρόν, η εμπειρία λειτουργίας αντιδραστήρων στη θάλασσα έχει αποκτηθεί κυρίως με τεχνολογία αντιδραστήρα πεπιεσμένου ύδατος (Pressurised Water Reactor - PWR). Το πολεμικό ναυτικό των διαφόρων χωρών έχει τη δυνατότητα να χρησιμοποιεί υψηλά εμπλουτισμένο καύσιμο, γεγονός που επιτρέπει το μέγεθος του αντιδραστήρα να είναι μικρό, με υψηλή ισχύ και μικρή συχνότητα ανεφοδιασμού. Τα ίδια δεδομένα δεν ισχύουν για εμπορικές εκδοχές που είναι περιορισμένες στη χρήση καυσίμου με χαμηλό εμπλουτισμό. Οι συνδεόμενες επιχειρηματικές προκλήσεις σε συνδυασμό με την έλλειψη ενιαίου κανονιστικού και ασφαλιστικού πλαισίου έχουν αποτρέψει μέχρι στιγμής την ευρεία χρήση PWR στην εμπορική ναυσιπλοΐα, παρά την επιτυχημένη χρήση τους στο πολεμικό ναυτικό (πέραν της Ρωσίας, όπου λύνει το οικονομικό και ρυθμιστικό πλαίσιο εντός των συνόρων της, με στόλο πυρηνοκίνητων παγοθραυστικών).
Κάποιες τεχνολογίες αντιδραστήρων υπό ανάπτυξη υπόσχονται μικρή συχνότητα ανεφοδιασμού, μειωμένο μέγεθος εξοπλισμού, ενισχυμένη ασφάλεια και μειωμένο αριθμό απαιτούμενων χειριστών.
Το πλαίσιο
Για να πραγματοποιηθεί εμπορική χρήση της πυρηνικής ενέργειας στη ναυσιπλοΐα, σύμφωνα με τους ερευνητές, πρέπει να εφαρμοστούν παράλληλα τα εξής ρυθμιστικά πλαίσια:
α) διεθνή και κρατικά ρυθμιστικά πλαίσια ναυτιλίας,
β) διεθνή και κρατικά ρυθμιστικά πλαίσια πυρηνικής ενέργειας,
γ) κανονιστικά πλαίσια νηογνώμονα,
δ) ρυθμιστικά πλαίσια λιμένων.
Μια τέτοια εφαρμογή προϋποθέτει κοινά κανονιστικά πλαίσια, τα οποία δεν έχουν εδραιωθεί και εφαρμοστεί ακόμα.
Πολλά κράτη έχουν κάποιο νομοθετικό πλαίσιο ή/και διμερείς συμφωνίες που επιτρέπουν τη ναυσιπλοΐα πυρηνικών πολεμικών πλοίων στα ύδατά τους (η Ελλάδα είναι μια εξ αυτών), αλλά όχι για πυρηνοκίνητα εμπορικά πλοία στους λιμένες ή στα ύδατά τους, αναφέρεται χαρακτηριστικά.
Είναι πιθανόν ότι τα πρώτα πυρηνοκίνητα εμπορικά πλοία θα λειτουργήσουν μάλλον για τις μεταφορές εμπορευμάτων μεταξύ συγκεκριμένων χωρών με υπάρχουσες πυρηνικές βιομηχανίες και έμπειρους ρυθμιστές μετά από διμερείς συμφωνίες. Σε κάθε περίπτωση, αυτά τα πλοία θα υπόκεινται στους διεθνείς κανονισμούς του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (International Maritime Organization - ΙΜΟ).
Πρωταγωνιστικός ο ρόλος της ελληνικής ναυτιλίας
Η ισχύς της ελληνικής ναυτιλίας και ο πρωταγωνιστικός ρόλος της χώρας μας βασίζονται στον άνθρωπο και τη ναυτική τεχνογνωσία μας. Ο στόχος πρέπει να είναι η προσέλκυση νέου ανθρώπινου δυναμικού και η παροχή των απαραίτητων τεχνικών γνώσεων, εφοδίων και δεξιοτήτων στους Έλληνες ναυτικούς. Αυτό περιλαμβάνει και την ικανότητά τους να αξιοποιούν αποτελεσματικά σύγχρονες τεχνολογίες, συμπεριλαμβανομένης της πυρηνικής τεχνολογίας.
Το διεθνές ενδιαφέρον για τη συμμετοχή της Ελλάδας στο νέο αυτό κεφάλαιο της ναυσιπλοΐας αποτυπώνεται και στην πρόσφατη επίσκεψη του επικεφαλής της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας (IAEA), Rafael Grossi, στην Αθήνα, όπου είχε επαφές με την Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών (ΕΕΕ). Η Ελλάδα, ως δύναμη αιχμής στον ναυτιλιακό τομέα, μπορεί να συμβάλει καταλυτικά στη διαμόρφωση ενός διεθνούς, λειτουργικού και ασφαλούς πλαισίου για την πυρηνική ενέργεια στη θάλασσα, επισημαίνεται χαρακτηριστικά, ενώ τονίζεται: «Η πυρηνική ενέργεια αναδεικνύεται ως ένας βιώσιμος δρόμος για τη μετάβαση της ναυτικής βιομηχανίας σε καθαρή και υψηλής απόδοσης πρόωση. Οι πλωτοί πυρηνικοί σταθμοί και τα πυρηνοκίνητα εμπορικά πλοία κερδίζουν συνεχώς έδαφος ως πρακτικές λύσεις για την απανθρακοποίηση και την ενεργειακή ασφάλεια. Ωστόσο, εξακολουθούν να υπάρχουν προκλήσεις που σχετίζονται με τη ρύθμιση, τη διαθεσιμότητα καυσίμου και την κοινωνική αποδοχή. Η επιτυχής υλοποίηση αυτών των τεχνολογιών θα απαιτήσει στενή συνεργασία μεταξύ κυβερνήσεων, βιομηχανικών φορέων και διεθνών οργανισμών. Η Ελλάδα μπορεί και πρέπει να παίξει ηγετικό ρόλο στη διαμόρφωση αυτού του νέου διεθνούς πλαισίου».
(από την εφημερίδα "ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ")