της δέσμευσης για πλήρη απογαλακτισμό από το ρωσικό φυσικό αέριο. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε σχέδια για να μηδενίσει τις εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου. Προφανώς, μέσα από την επιβολή απαγόρευσης στα κράτη -μέλη να συνάψουν νέες συμβάσεις προμήθειας με την Gazprom, με παράλληλη προσπάθεια να αναζητήσει νομικό τρόπο ώστε να μπορούν να αθετήσουν τις υπάρχουσες συμβάσεις με τον ρωσικό όμιλο, χωρίς να χρειαστεί να καταβάλουν τις υποχρεωτικές ρήτρες για την παραβίαση αυτών των συμφωνιών μαζί του.
Σύμφωνα με τα όσα αναφέρονται σε άρθρο στο oilprice.com, οι δυσκολίες ξεκινούν από το γεγονός ότι δεν συμφωνούν όλα τα μέλη της Ε.Ε. με την ιδέα. Ιδίως η Ουγγαρία και η Σλοβακία είναι κατηγορηματικά αντίθετες σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, καθώς υποστηρίζουν ότι με αυτό το μέτρο θα απειληθεί περαιτέρω η ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων για λόγους που σχετίζονται με τα κόστη λειτουργίας τους.
Φυσικά, η Κομισιόν θα μπορούσε να εγκρίνει το σχέδιό της με ειδική και όχι με πλήρη πλειοψηφία των κρατών -μελών. Όμως, εκείνο που σίγουρα δεν μπορεί να κάνει, είναι να εμποδίσει την Τουρκία να μετατραπεί σε κόμβο φυσικού αερίου, κατά βάση, ρωσικού!
Η Ουγγαρία και η Σλοβακία προμηθεύονται σήμερα ρωσικό φυσικό αέριο μέσω του αγωγού TurkStream. Σύμφωνα με τα όσα υποστηρίζει η δεξαμενή σκέψης, Center for the Study of Democracy, η ύπαρξη αυτού του αγωγού μπορεί να παρατείνει την εξάρτηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης από το ρωσικό φυσικό αέριο.
Πράγματι, έχει ήδη αυξήσει τις εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου στην Κεντρική και ΝΑ Ευρώπη από περίπου 30% το 2021 σε πάνω από 50% από πέρυσι!
Από την πλευρά της, η Τουρκία εισάγει πολύ ρωσικό αέριο, ένα μέρος του οποίου χρησιμοποιεί για να καλύψει τις εγχώριες ανάγκες της και το υπόλοιπο το εξάγει σε χώρες της ΝΑ Ευρώπης.
Σημειώνουμε ότι παρά τις συντονισμένες προσπάθειες της Ευρωπαϊκής Ένωσης να μειώσει την εξάρτησή της από το ρωσικό φυσικό αέριο, μετά την εισβολή στην Ουκρανία, οι εισαγωγές των 27 από αυτή τη χώρα αυξήθηκαν κατά 27%, σε ετήσια βάση το α' εξάμηνο του 2024, με την Μόσχα να αποκομίζει έσοδα ύψους 8,7 δισ. ευρώ!
Πρόκειται για ένα πραγματικό άλμα που βάθυνε την εξάρτηση της Ένωσης από το ρωσικό φυσικό αέριο. Είναι ενδεικτικό ότι κατά το πρώτο εξάμηνο, πέρυσι, οι εισαγωγές από την Ρωσία αποτέλεσαν το 20% των συνολικλων προμηθειών φυσικού αερίου της Ε.Ε., ήτοι, αύξηση +4% από το 2023. Επίσης, θα πρέπει να προστεθεί και η αύξηση +9% σε ετήσια βάση, των εισαγωγών LNG από την Ρωσία, κατά το ίδιο χρονικό διάστημα, με το ρωσικό υγροποιημένο φυσικό αέριο να αποτελεί το 43% των συνολικών εισαγωγών ρωσικής ενέργειας της Ε.Ε. για το 2024.
Το υπόλοιπο ρωσικό φυσικό αέριο που έφθασε στην Ε.Ε. προήλθε μέσω του TurkStream, οι εισαγωγές από τον οποίο αυξήθηκαν κατά 64%, ενώ οι εισαγωγές μέσω Ουκρανίας αυξήθηκαν κατά 30% σε ετήσια βάση.
(Eξάρτηση από το ρωσικό φ. αέριο, ανά χώρα, 2012: Πηγή ΙΕΑ)
(Εξάρτηση από ρωσικό φ. αέριο ανά χώρα, 2019. Πηγή: Εurostat)
(Εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου στην Ε.Ε. 2023-2024. Πηγή CREA analysis)
Η Τουρκία σχεδιάζει επίσης να γίνει ένας σημαντικός περιφερειακός κόμβος φυσικού αερίου, τόσο μέσω εισαγωγών από την Ρωσία και την Κεντρική Ασία, όσο και μέσω της εκμετάλλευσης εγχώριων κοιτασμάτων. Ακόμη, η Άγκυρα έχει ανακοινώσει σχέδια για να αντικαταστήσει, στην πραγματικότητα, την Ουκρανία ως βασική δίοδο διαμετακόμισης φυσικού αερίου από την Ρωσία προς τις αγορές της Ευρώπης.
Σύμφωνα με στοιχεία του Center for the Study of Democracy, η Ουγγαρία είναι ο μεγαλύτερος εισαγωγέας φυσικού αερίου, μέσω του TurkStream, με ροές που αναμένεται να φθάσουν τα 8 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα (bcm) το τρέχον έτος, από 6 bcm το 2023.
Ομοίως, η Σλοβακία σχεδιάζει να αυξήσει τις ροές φυσικού αερίου μέσω του ιδίου αγωγού, τροποποιώντας τη μακροπρόθεσμη σύμβασή της με την Gazprom. Άλλες χώρες που προμηθεύονται φυσικό αέριο από τον αγωγό TurkStream, είναι η Βουλγαρία, η Σερβία, η Ρουμανία και ορισμένα κράτη των Δυτικών Βαλκανίων.
Υψηλό Το Center for the Study of Democracy υποστηρίζει ότι αυτές οι ροές μπορούν να αντικατασταθούν εξ ολοκλήρου με υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG). Αναγνωρίζει, ωστόσο, ότι αυτό θα είχε ένα αρκετά τίμημα.
Αυτό το γεγονός, σε συνδυασμό με την ύπαρξη του αγωγού TurkStream και των τερματικών σταθμών εισαγωγής υγροποιημένου φυσικού αερίου της Τουρκίας, καθιστούν σχεδόν αδύνατη την πλήρη απεξάρτηση από τις ρωσικές εισαγωγές ενέργειας. Και τούτο διότι, ακόμη και αν οι Βρυξέλλες απαγορεύσουν με κάποιον τρόπο στην Ουγγαρία και τη Σλοβακία να προμηθεύονται αέριο από την Ρωσία, πιθανότατα θα συνεχίσουν να χρησιμοποιούν την Τουρκία ως μεσάζοντα στην προμήθεια φυσικού αερίου…
Το φυσικό αέριο που θα εισάγει η ΕΕ από την Τουρκία στο μέλλον μπορεί να προέρχεται από την Κεντρική Ασία, αλλά μπορεί επίσης να προέρχεται από τη Ρωσία, ό,τι μέτρα και αν ανακοινωθούν και εφαρμοστούν. Ακριβώς όπως συνέβη με το πετρέλαιο και τις εισαγωγές από την Ινδία που αντικατέστησαν τις εισαγωγές από την Ρωσία, καθαυτή.