Η Σόφια εισήγαγε την Παρασκευή έναν ειδικό φόρο κατανάλωσης 10 ευρώ ανά μεγαβατώρα διακινούμενου ρωσικού φυσικού αερίου, λίγες ημέρες αφότου έπληξε το ρωσικών συμφερόντων διυλιστήριο της Lukoil στην ακτή της Μαύρης Θάλασσας με φόρο 60% επί των κερδών. Ο κύριος στόχος και των δύο μέτρων ήταν να συμπιεστούν οι Ρώσοι από την ευρωπαϊκή αγορά, δήλωσαν αξιωματούχοι.
Μέλος της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, η Βουλγαρία έχει πραγματοποιήσει δραστική στροφή από τότε που μια φιλοευρωπαϊκή κυβέρνηση ανέλαβε την εξουσία τον Μάιο. Όπως σημειώνουν οι FT, η χώρα, μέχρι πολύ πρόσφατα ήταν στενά ευθυγραμμισμένη με τη Μόσχα και ήταν απρόθυμη να αποτινάξει την εξάρτησή της από τους ρωσικούς υδρογονάνθρακες.
Το νέο τέλος διαμετακόμισης ανέρχεται περίπου στο ένα πέμπτο της τρέχουσας τιμής αναφοράς του φυσικού αερίου TTF (€50p/MWh). Τα τέλη διαμετακόμισης είναι συνήθως χαμηλά μονοψήφια ποσοστά του πραγματικού κόστους του φυσικού αερίου.
"Ο υπολογισμός είναι ότι ενώ δεν καταναλώνουμε πλέον ρωσικό αέριο, εξακολουθούμε να είμαστε ουσιαστικά ένοχοι [για το ότι άλλες χώρες] στην Ευρώπη συνεχίζουν να καταναλώνουν ρωσικό αέριο", δήλωσε πρόσωπο που γνωρίζει την απόφαση της Σόφιας. "Όλος ο στόχος ήταν να γίνει αυτό ελαφρώς λιγότερο κερδοφόρο και να αναγκάσουμε τη Σερβία και την Ουγγαρία να κοιτάξουν αλλού".
Η Βουλγαρία αποκόπηκε από τις αποστολές της Gazprom αμέσως μετά την έναρξη της πλήρους εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία, αλλά επέτρεψε τη χρήση του δικτύου αγωγών φυσικού αερίου της για την τροφοδοσία της Σερβίας και της Ουγγαρίας, δύο από τις πιο φιλορωσικές κυβερνήσεις της Ευρώπης, με κρίσιμες ποσότητες φυσικού αερίου.
Ο Ούγγρος υπουργός Εξωτερικών Péter Szijjártó κατήγγειλε την αύξηση του φόρου διέλευσης φυσικού αερίου ως "απαράδεκτο ... νόμο με ασαφές υπόβαθρο". Σε ένα βίντεο από ένα ενεργειακό φόρουμ στη Ρωσία, όπου ήταν ο μοναδικός υπουργός της ΕΕ, το χαρακτήρισε "άλλη μια προσπάθεια υπονόμευσης της ενεργειακής ασφάλειας της Ουγγαρίας και της ενεργειακής συνεργασίας μεταξύ της Ουγγαρίας και της Ρωσίας".
Ο υπουργός Οικονομικών της Βουλγαρίας, Asen Vassilev, δήλωσε ότι ο στόχος δεν ήταν να γίνει ακριβότερο το φυσικό αέριο για τους καταναλωτές στην Ουγγαρία και τη Σερβία, αλλά να καταστεί λιγότερο κερδοφόρο για τη Gazprom να μεταφέρει φυσικό αέριο μέσω Βουλγαρίας.
"Ο νέος φόρος είναι . . . πλήρως σύμφωνος με τους στόχους της ΕΕ για τη μείωση της εξάρτησης της ΕΕ από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα. Επειδή τα περισσότερα συμβόλαια της Gazprom τιμολογούνται στο σημείο παράδοσης σε μια δεδομένη χώρα, ο φόρος πιθανότατα δεν θα έχει καμία επίπτωση στις τιμές του φυσικού αερίου στα επόμενα στάδια", δήλωσε. "Θα μειώσει μόνο τα κέρδη της Gazprom".
Είπε ότι η κυβέρνησή του είχε ενημερώσει τις Βρυξέλλες για τις αλλαγές. Ένας αξιωματούχος της ΕΕ δήλωσε ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή "εξετάζει" το θέμα.
Ο Asen Vassilev δήλωσε ότι η πίεση της κυβέρνησης προς τις ρωσικές εταιρείες ώθησε τη Lukoil να ξεκινήσει τη διαδικασία πώλησης του μεγαλύτερου διυλιστηρίου πετρελαίου στη νοτιοανατολική Ευρώπη, το οποίο βρίσκεται κοντά στο Μπουργκάς, μια βουλγαρική πόλη στις ακτές της Μαύρης Θάλασσας.
"Πιθανόν να υπάρχει οικονομικό όφελος από την αλλαγή της ιδιοκτησίας του διυλιστηρίου", δήλωσε στους FΤ. "Έχουμε ενδείξεις ενδιαφέροντος".
Η κυβέρνηση δεν συμμετέχει στην πώληση του διυλιστηρίου, το οποίο προμηθεύει διεθνείς πελάτες με περισσότερο από το ήμισυ της παραγωγής του - συμπεριλαμβανομένων κρίσιμων αποστολών ντίζελ στην Ουκρανία ακόμα και κατά την έναρξη της εισβολής της Ρωσίας.
Αλλά ο υπουργός δήλωσε ότι η Σόφια θα διατηρήσει μια σειρά από τιμωρητικά μέτρα σε ισχύ μέχρι να έρθουν νέοι ιδιοκτήτες.
Ο πρόσφατα επιβληθείς φόρος κέρδους 60% επί των κερδών του διυλιστηρίου θα μειωθεί στο 15% μόνο μετά την πώληση - και εν τω μεταξύ υπήρχε μια υποχρεωτική αναβάθμιση για να προετοιμαστεί το διυλιστήριο ώστε να επεξεργάζεται αποτελεσματικά ελαφρύτερο μη ρωσικό αργό, με κόστος που θα ξεπερνούσε τα 500 εκατ. ευρώ.
Ο Vassilev, ο οποίος είναι επίσης συν-επικεφαλής του κόμματος ''Συνεχίζουμε την Αλλαγή'', μιας από τις δύο μεγάλες δυνάμεις του συνασπισμού, δήλωσε ότι η αφύπνιση της Σόφιας ήρθε αφού η Gazprom έπαψε να στέλνει φυσικό αέριο μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Πρώτα, μια τεχνοκρατική κυβέρνηση, ακολουθούμενη από τη νέα κυβέρνηση αυτή την άνοιξη, άλλαξε τη στάση της Σόφιας σε φιλοδυτική και επιτάχυνε τις μεταρρυθμίσεις, συμπεριλαμβανομένου του ενεργειακού τομέα, που ήταν αδιέξοδες για χρόνια, είπε.
"Τους τελευταίους τρεις μήνες θέσαμε σε εφαρμογή μεταρρυθμίσεις που είχαν κολλήσει για 10-15 χρόνια", είπε.
Η Βουλγαρία είχε υποφέρει στο παρελθόν από διακοπές στην προμήθεια φυσικού αερίου, ιδίως τον χειμώνα του 2008-2009, όταν η Ρωσία έκλεισε τις στρόφιγγες λόγω διαφωνίας με την Ουκρανία. Η πιο πρόσφατη διακοπή του φυσικού αερίου έπιασε επίσης τη Σόφια χωρίς πολύ φυσικό αέριο σε απόθεμα, με τις αποθήκες της να είναι γεμάτες σε λιγότερο από 20% την άνοιξη του 2022.
Από τότε, δήλωσε ο Vassilev, η Βουλγαρία είχε προσθέσει αντίστροφες δυνατότητες σε ένα δίκτυο σωληνώσεων της κομμουνιστικής εποχής που είχε σχεδιαστεί για να στέλνει φυσικό αέριο προς την Ελλάδα και την Τουρκία. Συνδέθηκε επίσης με την Ελλάδα χρησιμοποιώντας μια νέα σύνδεση και κατασκευάζει περισσότερες διασυνοριακές συνδέσεις προς τη Σερβία και τη Ρουμανία.
"Τα πάμε αρκετά καλά", είπε ο Vassilev. "Όταν η Ρωσία σταμάτησε το φυσικό αέριο, μέσα σε 24 ώρες είχαμε ένα σχέδιο, αποφύγαμε τις διακοπές και τις αυξήσεις των τιμών και γεφυρώσαμε προς πιο μακροπρόθεσμες λύσεις".