Μιλώντας στο BBC Turkish για τα λάθη των εταιρειών δημοσκοπήσεων ο καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης Μουράτ Γκιουβένς λέει ότι μπορεί να έπαιξαν ρόλο σε αυτό το σημείο αρκετοί παράγοντες. Σημείωσε μάλιστα ότι ένας από αυτούς θα μπορούσε να είναι η μέθοδος CATI-δηλαδή η τηλεφωνική συνέντευξη με τη βοήθεια υπολογιστή. Η γνωστότερη εταιρεία MAK Kulat παραδέχτηκε επίσης ότι δεν μπόρεσε να πραγματοποιήσει έρευνες πρόσωπο με πρόσωπο.
Ανάλογα προβλήματα με τις δημοσκοπήσεις φάνηκαν και στην Κύπρο, που οι έρευνες δεν μπόρεσαν να «ανακαλύψουν» το τελικό δίδυμο των πρωταγωνιστών, που «μονομάχησαν» στον δεύτερο γύρο.
Τι συμβαίνει λοιπόν; Να περιμένουμε δημοσκοπήσεις «αλά Τούρκα» και στις εκλογές της Κυριακής στην Ελλάδα; Μήπως οι δημοσκόποι δεν κάνουν καλά τη δουλειά τους; Μήπως υπάρχουν σκοπιμότητες;
Δεν είναι η πρώτη φορά που το θέμα των δημοσκοπήσεων συζητείται και στην Ελλάδα. Για παράδειγμα, όλες οι δημοσκοπήσεις στη συντριπτική τους πλειοψηφία απέτυχαν να προβάλουν το αποτέλεσμα του ελληνικού δημοψηφίσματος του 2015 .Ορισμένοι αναλυτές προτείνουν ότι το πρόβλημα θα μπορούσε να είναι διαρθρωτικό, δεδομένου ότι η μεθοδολογία δημοσκοπήσεων που ακολουθείται εστιάζει κυρίως στα σταθερά τηλέφωνα και ως εκ τούτου οι εταιρείες δεν καταφέρνουν να εντοπίσουν τους νεότερους ψηφοφόρους.
Σε κάθε περίπτωση, η δημοσκόπηση είναι μια δύσκολη έρευνα, που βασίζεται σε υποθέσεις εργασίας και σε ένα περιορισμένο δείγμα ψηφοφόρων. Το κυριότερο: Για τις ανάγκες της δημοσκόπησης η κάθε εταιρεία κάνει μερικές χιλιάδες τηλεφωνήματα. Απαντούν όμως μόλις ο ένας στους 10, όπως παραδέχονται οι περισσότερες εταιρείες. Στη συνέχεια το αποτέλεσμα βγαίνει με αναγωγές. Που όπως φάνηκε και στις τουρκικές εκλογές, δεν παράγουν ουσιαστικό συμπέρασμα.
Οι ψηφοφόροι γίνονται επίσης όλο και πιο απρόβλεπτοι και αυτό οφείλεται σε πολλούς λόγους. Ολο και λιγότεροι, σε σύγκριση με το παρελθόν, ταυτίζονται πλήρως με το κόμμα τους. Πολλοί αμφιβάλουν για διάφορες κομματικές πτυχές και τελικά εκφράζουν την προτίμησή τους μόνο στην κάλπη. Οι δημοσκοπήσεις αποτυπώνουν πάντα το κλίμα την ώρα που γίνεται η έρευνα. Η τελική απόφαση των ψηφοφόρων λαμβάνεται όσο πλησιάζει η ημέρα των εκλογών.
Επιχειρηματικές έρευνες
Μεγάλες εταιρείες που δραστηριοποιούνται στο Χρηματιστήριο Αθηνών πραγματοποιούν τις δικές τους δημοσκοπήσεις με την παραδοσιακή και ακριβότερη μέθοδο των ψηφοδελτίων, δηλαδή συμπληρώνοντας οι ψηφοφόροι αυτοπροσώπως ένα ερωτηματολόγιο.
Χρησιμοποιούν επίσης ειδικούς αλγόριθμους για να αναλύουν τα αποτελέσματα που δημοσιεύουν άλλα ινστιτούτα δημοσκοπήσεων, λαμβάνοντας υπόψη τις αποκλίσεις που έχουν καταγράψει σε προηγούμενες εκλογικές περιόδους και αποδίδοντάς τους τον αντίστοιχο συντελεστή ακρίβειας. Σε κάποιο βαθμό, η διαδικασία μοιάζει με δημοσκοπήσεις που διεξάγονται από εξειδικευμένες υπηρεσίες των ΗΠΑ όπως το FiveThirtyEight.
Η ευρωπαϊκή ιστοσελίδα EURACTIV γράφει ότι μπόρεσε να έχει πρόσβαση σε μία από αυτές τις δημοσκοπήσεις, η οποία δόθηκε την περασμένη Παρασκευή (12 Μαΐου) σε υψηλόβαθμα στελέχη της εταιρείας που ανέθεσε τη έρευνα, αλλά και σε σημαντικούς ευρωπαίους παράγοντες. «Οι εκτιμήσεις διαφέρουν σημαντικά από τα αποτελέσματα όλων των δημοσκοπήσεων που έχουν δημοσιευθεί και δείχνουν μάχη στήθος με στήθος ανάμεσα στα δύο μεγάλα κόμματα», γράφει το Euractiv στη γαλλική του έκδοση.
Σύμφωνα με την ευρωπαϊκή ιστοσελίδα, αξιωματούχοι της ΕΕ έχουν υιοθετήσει μια «προσέγγιση αναμονής και δω» και δεν είναι καθόλου βέβαιοι ότι θα σχηματιστεί κυβέρνηση μετά τον πρώτο γύρο. «Φαίνεται ότι λόγω της αβεβαιότητας σχετικά με το αποτέλεσμα των εκλογών στην Ελλάδα και της πιθανότητας να υπάρξει υπηρεσιακή κυβέρνηση την ερχόμενη Δευτέρα στην Ελλάδα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιθυμεί να επισπεύσει την έγκριση ενός νέου πακέτου κυρώσεων της ΕΕ κατά της Μόσχας αυτή την εβδομάδα, πριν τις εκλογές».
Κοντός ψαλμός αλληλούια…
* Λίγα λόγια για τον κ. Μιχάλη Ψύλο
Ο Μιχάλης Ψύλος είναι δηµοσιογράφος. Γεννήθηκε το 1960 στην Αθήνα και σπούδασε Γεωλογία στο Πανεπιστήµιο Πατρών. Ξεκίνησε την επαγγελµατική του σταδιοδροµία στη δηµοσιογραφία το 1982 στον Ριζοσπάστη και στη συνέχεια εργάστηκε στις εφηµερίδες Πρώτη, Νέα, Βραδυνή, Ισοτιµία, Ποντίκι, Πριν, στην Εφηµερίδα των Συντακτών και στη Δηµοκρατία. Εργάστηκε, επίσης, στους ραδιοσταθµούς «Δίαυλος 10» των δέκα δήµων της Δυτικής Αθήνας και «Ράδιο 5» των πέντε δήµων της Β΄ Πειραιά και συνεργάστηκε µε πολλά πολιτικά περιοδικά. Από το 1991 ως το 2009 εργάστηκε στον τηλεοπτικό σταθµό ΑΝΤΕΝΝΑ και στο διάστηµα 2001-2009 ήταν προϊστάµενος του τµήµατος Διεθνών Ειδήσεων του τηλεοπτικού σταθµού. Έχει πραγµατοποιήσει δεκάδες δηµοσιογραφικές αποστολές σε όλο τον κόσµο και έχει πάρει εκατοντάδες συνεντεύξεις από προσωπικότητες της διεθνούς και εσωτερικής πολιτικής σκηνής. Το 2014 κυκλοφόρησε από τον Εκδοτικό Οργανισµό Λιβάνη το πρώτο του βιβλίο µε τίτλο Από τον Ράιχενµπαχ του Όθωνα… στον Ράιχενµπαχ της Μέρκελ, µια ιστορικο-δηµοσιογραφική αναδροµή στους σχεδόν δύο αιώνες της γερµανικής παρουσίας στην Ελλάδα. Από το 1988 εργάζεται στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων (ΑΠΕ-ΜΠΕ). Από το 2015 έως τις 3/9/2019 διετέλεσε πρόεδρος και γενικός διευθυντής στο ΑΠΕ-ΜΠΕ. Ως πρόεδρος και γενικός διευθυντής του ΑΠΕ-ΜΠΕ, εξελέγη και µέλος του Προεδρείου της Ένωσης των Ευρωπαϊκών Πρακτορείων Ειδήσεων (ΕΑΝΑ), από το 2017 έως τον Ιούλιο του 2019. Είναι εκλεγµένος γενικός γραµµατέας της Ένωσης των Πρακτορείων Ειδήσεων των Βαλκανίων και της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Το 2018 εξελέγη επίσης, για έναν χρόνο, πρόεδρος της Ένωσης των Μεσογειακών Πρακτορείων Ειδήσεων.
Το άρθρο του δημοσιεύτηκε αρχικά στην εφημερίδα ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ στις 16 Μαΐου 2023