Ενώ οι τάσεις αλλάζουν με ασυνήθιστα ταχείς ρυθμούς κάνοντας τις όποιες εκτιμήσεις επισφαλείς. Το χαρακτηριστικό του 2023 θα είναι η μεγαλύτερη μεταβλητότητα σε σχέση με το 2022 και η αβεβαιότητα σε ότι αφορά την πορεία των τιμών των ενεργειακών προϊόντων. Είναι ενδεχόμενη η περαιτέρω άνοδος των τιμών ενέργειας σε παγκόσμιο επίπεδο, δεδομένων των χαμηλών αποθεμάτων σε συνδυασμό με τις εξελίξεις στην Κίνα, όπου αναμένεται επανεκκίνηση της οικονομίας με το τέλος των περιορισμών για την Covid-19, αλλά και στον πόλεμο στην Ουκρανία, όπου οι κυρώσεις μπλοκάρουν όλο και περισσότερο τις εξαγωγές από τη Ρωσία. Σε ένα σημαντικό βαθμό, θα εξαρτηθεί από την πορεία ανάπτυξης της οικονομίας στις χώρες της Ε.Ε. και από τις πληθωριστικές πιέσεις στους καταναλωτές.
Η ανάγκη επιτάχυνσης της ενεργειακής μετάβασης ήταν προφανής πολύ πριν την τρέχουσα κρίση, καθώς η ανάσχεση της κλιματική αλλαγής έχει εγκαθιδρυθεί ως πρώτη προτεραιότητα της διεθνούς κοινότητας. Ο πόλεμος στην Ουκρανία ενίσχυσε την αναγκαιότητα για ενεργειακή ασφάλεια και δημιούργησε επιπλέον ώθηση για ακόμα πιο γρήγορη ανάπτυξη νέων τεχνολογιών και μετάβαση σε νέες μορφές ενέργειας.
Η τεχνολογική πρόοδος μας οδηγεί σε δυνατότητες για νέα καύσιμα, ενεργειακά προϊόντα και τεχνολογίες που επιτρέπουν μειωμένες εκπομπές άνθρακα με απώτερο στόχο την πλήρη απανθρακοποίηση. Δεν θα ήταν, όμως, ρεαλιστικό να θεωρούμε ότι το κενό που θα δημιουργείται από τη μείωση της κατανάλωσης των ορυκτών καύσιμων θα καλύπτεται αυτομάτως από πράσινες μορφές ενέργειες. Η μετάβαση σε ενεργειακά μείγματα μηδενικού αποτυπώματος απαιτεί τη σταδιακή ωρίμαση των νέων τεχνολογιών, καθώς και την κάλυψη του τεράστιου κόστους για τις νέες υποδομές που απαιτεί η εφοδιαστική αλυσίδα των νέων ενεργειακών προϊόντων, ιδιαίτερα σε χώρες, όπως η Ελλάδα, με περιορισμούς στο επίπεδο και τη δυναμικότητα υποδομών.
Οι νέες τεχνολογίες συμβάλλουν στην ενίσχυση του ρόλου των συμβατικών καυσίμων κατά τη διάρκεια της μετάβασης προς την κλιματική ουδετερότητα. Υπάρχουν πλέον δυνατότητες βελτίωσης της σύνθεσής τους και της παραγωγικής τους διαδικασία με τρόπο ώστε να είναι φιλικότερα προς το περιβάλλον, ενώ το ανθρακικό τους αποτύπωμα μπορεί και μειώνεται σταδιακά μέσω πρόσμιξης με βιοκαύσιμα ή από δευτερογενή καύσιμα που προέρχονται από αξιοποίηση αποβλήτων.
Η εν εξελίξει ενεργειακή μετάβαση περιλαμβάνει, λοιπόν, απαραίτητα τη συνύπαρξη των υγρών καυσίμων βελτιωμένου ανθρακικού αποτυπώματος στην πορεία μας προς μια πράσινη ενεργειακή εποχή. Αργά, αλλά σταθερά τα ορυκτά καύσιμα θα συνεχίσουν να μειώνονται, αλλά θα παίζουν σημαντικό ρόλο στο ενεργειακό μείγμα, ακόμα και μετά το έτος ορόσημο 2030, μέχρι τουλάχιστον το 2035.
Το υδρογόνο και οι φορείς του όπως η αμμωνία αναμένεται να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο μετά το 2030, ενώ η ανάπτυξη των τεχνολογιών δέσμευσης CO2 θα επιφέρει την τελική ισορροπία, ενδεχομένως μετά το 2035. Η παραγωγή ηλεκτρισμού από πυρηνική ενέργεια επίσης θα σταματήσει να συρρικνώνεται και αναμένεται να αναπτυχθεί, με την τεχνολογία της σύντηξης, που εκμηδενίζει το πρόβλημα των πυρηνικών αποβλήτων, να αναπτύσσεται μετά το 2040.
Σε αυτό το πλαίσιο, σημαντικό ρόλο στην πράσινη μετάβαση διαδραματίζουν οι εταιρίες εμπορίας πετρελαιοειδών, όπως η ελίν, που αποτελούν μέρος της εξίσωσης και υλοποιούν δυναμικά τη μετεξέλιξή τους, ώστε να φέρουν τα νέα ενεργειακά προϊόντα στον τελικό καταναλωτή. Διαθέτοντας την απαραίτητη εμπειρία και τεχνογνωσία, οι ενεργειακοί πάροχοι είναι εκείνοι που θα προχωρήσουν στις μεγάλες επενδύσεις που απαιτούνται για τη δημιουργία των απαιτούμενων υποδομών, ενώ θα επενδύσουν παράλληλα και σε εξειδικευμένο προσωπικό και επιστημονική έρευνα που θα οδηγήσει στο σχεδιασμό και την υλοποίηση της μετάβασης αυτής. Ο ρόλος τους επεκτείνεται, επίσης, στην ανάληψη δράσης για την εκπαίδευση των καταναλωτών τόσο στα νέα προϊόντα όσο και στην εξοικονόμηση ενέργειας. Οι εταιρίες εμπορίας πετρελαιοειδών αποτελούν μέρος της λύσης και όχι μέρος του προβλήματος σε ότι αφορά το ζήτημα της πράσινης μετάβασης.
Ιδιαίτερης σημασίας είναι, επίσης, ο ρόλος μας για τη διασφάλιση ποιότητας των ενεργειακών προϊόντων εν μέσω των εύθραυστων καταστάσεων που δημιουργεί η τρέχουσα συγκυρία. Σε αυτή την κατεύθυνση εφαρμόζεται το πρωτοποριακό τριπλό σύστημα «Δέσμευσης Ποιότητας» της ελίν, που περιλαμβάνει ελέγχους σε τρία επίπεδα, σε συνεργασία με τους κορυφαίους ανεξάρτητους φορείς Lloyd's Register και Bureau Veritas, ως αναγνώριση της υπευθυνότητας που είναι απαραίτητη να επιδεικνύουν οι αξιόπιστοι ενεργειακοί πάροχοι.
Η ελίν, πιστή στην πολυετή επιτυχημένη πορεία της στην ελληνική αγορά ενέργειας, συμβαδίζει με τα δεδομένα της σύγχρονης ενεργειακής αγοράς. Προχωρά στη διεύρυνση του portfolio της σε νέες, φιλικότερες για το περιβάλλον μορφές ενέργειας, καθώς και το μετασχηματισμό του δικτύου πρατηρίων της σε ολοκληρωμένους ενεργειακούς σταθμούς. Προσαρμόζεται στις πράσινες επιταγές κάνοντας «άνοιγμα» στην ηλεκτροκίνηση, το φυσικό αέριο LNG/CNG, τα καύσιμα νέας τεχνολογίας όπως το «πράσινο» υδρογόνο, αλλά και τη δημιουργία φωτοβολταϊκών πάρκων.
Η ενεργειακή μετεξέλιξη της ελίν προχωρά με γνώμονα την απανθρακοποίηση των μεταφορών και υλοποιείται μέσω σημαντικών επενδύσεων, διεκδικώντας το δυναμικό της ρόλο στο νέο ενεργειακό τοπίο που δημιουργείται.
*Ο κ. Γιάννης Αληγιζάκης είναι Διευθύνων Σύμβουλος ΕΛΙΝΟΙΛ & Πρόεδρος ΣΕΕΠΕ
(Το άρθρο περιλαμβάνεται στο ειδικό αφιέρωμα του energia.gr για τον ένα χρόνο από το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία)