Σκοπός της χρήσης των εν λόγω δεικτών είναι αφενός, η διαφάνεια και αναβάθμιση των υπηρεσιών που παρέχει ο Διαχειριστής προς τους Χρήστες του Συστήματος στους επιμέρους τομείς αρμοδιότητάς του, αφετέρου η ευθυγράμμισή της στρατηγικής του Διαχειριστή με τις επιταγές της εποχής, όπως η εξυπηρέτηση της μεγάλης διείσδυσης των ΑΠΕ στην ηλεκτροπαραγωγή και η μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.
Υπό αυτό το πρίσμα, η Αρχή εξέτασε και υιοθέτησε ορισμένους Κύριους Δείκτες Απόδοσης στη βάση των «δεικτών επιχειρησιακής ασφάλειας» που απορρέουν από τις κατευθυντήριες γραμμές για τη λειτουργία του Συστήματος σύμφωνα με τον Κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 2017/1485 της Επιτροπής της 2ας Αυγούστου 2017 (SOGL), και αφορούν στο αντικείμενο της Ασφάλειας Εφοδιασμού (ή Συνέχειας Τροφοδότησης), της Ποιότητας Τροφοδότησης και της Διαθεσιμότητας του Συστήματος Μεταφοράς. Η Αρχή είτε προσδιόρισε τους τύπους υπολογισμού των δεικτών, είτε καθόρισε κριτήρια, κανόνες, εξαιρέσεις και υποπεριπτώσεις που θα λαμβάνονται υπόψη κατά τον υπολογισμό τους, έχοντας υπόψη τα στοιχεία που υποβάλλει ο Διαχειριστής ΕΣΜΗΕ στον ENTSO-E κατ’ έτος, τα σχόλια των συμμετεχόντων στις δύο Δημόσιες Διαβουλεύσεις που διενεργήθηκαν, τον αντίκτυπο του αντικειμένου των εξεταζόμενων δεικτών στους καταναλωτές, όπως και ευρύτερα την πρακτική που ακολουθείται σε άλλα κράτη-μέλη.
Όσον αφορά στον τομέα της διείσδυσης των Σταθμών ΑΠΕ η Αρχή υιοθέτησε Κύριο Δείκτη Απόδοσης για την παρακολούθηση της χρονικής εξέλιξης των σωρευτικών περικοπών ισχύος ΑΠΕ, εξετάζοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο την επίδραση της ανάπτυξης του Συστήματος Μεταφοράς σε αυτές, σε συνδυασμό με την αύξηση της εγκατεστημένης ισχύος. Σημειώνεται ότι λήφθησαν υπόψη τόσο οι διατάξεις του Άρθρου 10 του νόμου 4951/2022 για την επιβολή περιορισμών έγχυσης σε συγκεκριμένους Σταθμούς ΑΠΕ, όσο και η παρ. 5 του Άρθρο 13 του Κανονισμού ΕΕ 943/2019 όπου γίνεται αναφορά σε μέτρα που πρέπει να λαμβάνουν οι Διαχειριστές Συστημάτων Μεταφοράς για την ελαχιστοποίηση της καθοδικής ανακατανομής ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Σχετικά με τη λειτουργία της Αγοράς Εξισορρόπησης από τον Διαχειριστή ΕΣΜΗΕ, η Αρχή υιοθέτησε διαδεδομένους στη διεθνή πρακτική στατιστικούς δείκτες σφάλματος για την ακρίβεια προβλέψεων, εν προκειμένω για την παρακολούθηση των προβλέψεων που δημοσιεύει καθημερινά ο Διαχειριστής ΕΣΜΗΕ για την συνολική ζήτηση και την παραγωγή των Σταθμών ΑΠΕ. Με αυτόν τον τρόπο η Αρχή επιδιώκει την καταγραφή και συνεκδοχικά τη βελτίωση της επίδοσης του Διαχειριστή στο βαθμό που αφορά τα μοντέλα και τις διαδικασίες που χρησιμοποιεί για τις σχετικές προβλέψεις. Το γεγονός αυτό αφενός μεν, θα ενισχύσει τη διαφάνεια στην αγορά έχοντας συγχρόνως και έχει άμεσο θετικό αντίκτυπο στους Συμμετέχοντες, των οποίων η δραστηριοποίηση στην αγορά βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στα δεδομένα προβλέψεων που δημοσιεύει ο Διαχειριστής, αφετέρου δε, θα περιορίσει τον αριθμό και τον όγκο των απαιτούμενων πρόσθετων ενεργειών εξισορρόπησης, συγκρατώντας κατά συνέπεια το κόστος αγοράς εξισορρόπησης, με πολλαπλό όφελος για τους καταναλωτές. Η επιλογή των συγκεκριμένων Κύριων Δεικτών Απόδοσης έγινε μέσα από μία πληθώρα εναλλακτικών Δεικτών με γνώμονα τον άμεσο αντίκτυπο στους συμμετέχοντες στην Αγορά Ενέργειας και στους Καταναλωτές, και το γεγονός ότι αποτελούν συνήθεις παρακολουθούμενους δείκτες από τους ευρωπαίους Διαχειριστές Συστημάτων.
Οι Κύριοι Δείκτες Απόδοσης που επιλέχτηκαν χρησιμοποιούν κυρίως δεδομένα που είτε ήδη μετρούνται και αποστέλλονται στον ENTSO-Ε είτε δημοσιεύονται από τον Διαχειριστή στο πλαίσιο των υποχρεώσεων του για τη λειτουργία της Αγοράς Εξισορρόπησης, γεγονός που καθιστά την εφαρμογή τους άμεσα εφικτή χωρίς την ανάγκη καθορισμού νέων διαδικασιών ή αγοράς νέου εξοπλισμού.
Σημειώνεται ότι λήφθησαν υπόψη τα σχόλια των Δημόσιων Διαβουλεύσεων που έλαβαν χώρα στις 21.05.2021 (https://www.rae.gr/diavoulefseis/11459/) και 15.04.2022 (https://www.rae.gr/anakoinoseis/33169/ )
Σχετικά με την Ασφάλεια Εφοδιασμού προσδιορίστηκαν οι ακόλουθοι Κύριοι Δείκτες:
Κύριοι Δείκτες Παρακολούθησης της Μη Εξυπηρετούμενης Ενέργειας και του Μέσου Χρόνου Διακοπής Τροφοδότησης – KPIs 1 & 2. Οι εν λόγω δείκτες συνέχειας της τροφοδότησης (Continuity of Supply) επιτρέπουν τον έλεγχο της απόδοσης του Συστήματος ως προς την τροφοδότηση των καταναλωτών με ηλεκτρική ισχύ στα σημεία σύνδεσης, και επομένως την ικανοποίηση των προσδοκιών του τελικού πελάτη.
Σχετικά με την Ποιότητα Τροφοδότησης προσδιορίστηκαν οι ακόλουθοι Κύριοι Δείκτες:
Κύριος Δείκτης Παρακολούθησης Ποιότητας Συχνότητας – KPI 3, σύμφωνα με τον Κανονισμό ΕΕ 2017/1485 SOGL που αποτελεί μέρος του Κωδικα Διαχείρισης Συστήματος.
Κύριος Δείκτης Παρακολούθησης Ποιότητας Τάσης – KPI 4, σύμφωνα με τον Κανονισμό ΕΕ 2017/1485 SOGL που αποτελεί μέρος του Κωδικα Διαχείρισης Συστήματος.
Κύριος Δείκτης Παρακολούθησης Απορριπτόμενης Παραγωγής ΑΠΕ – KPI 5
Η ΡΑΕ έκρινε σκόπιμο να παρακολουθείται η χρονική εξέλιξη των περικοπών ισχύος που υφίστανται οι Σταθμοί ΑΠΕ Μη ελεγχόμενης παραγωγής που συνδέονται στο Σύστημα Μεταφοράς, και εν προκειμένω να εξετάζεται η επίδραση που θα έχει σε αυτές η ανάπτυξη των υποδομών του Συστήματος σε συνδυασμό με την αύξηση της εγκατεστημένης ισχύος Σταθμών ΑΠΕ. Σημειώνεται ωστόσο ότι θεωρείται εύλογο να μην προσμετρώνται κατά τον υπολογισμό του δείκτη παρακολούθησης της απορριπτόμενης παραγωγής ΑΠΕ, οι περιορισμοί ισχύος των χαρτοφυλακίων Κατανεμόμενων Μονάδων ΑΠΕ Μη ελεγχόμενης παραγωγής που προήλθαν από μειώσεις έγχυσης ισχύος για σκοπούς εξισορρόπησης, στο πλαίσιο της συμμετοχής τους στην αγορά εξισορρόπησης ηλεκτρικής ενέργειας.
Δείκτης Παρακολούθησης Απωλειών του Συστήματος Μεταφοράς – KPI 6
Η ΡΑΕ θεώρησε σκόπιμο να προβλεφθεί δείκτης στο πλαίσιο της ετήσιας έκθεσης του Διαχειριστή για την απόδοση λειτουργίας του ΕΣΜΗΕ, ο οποίος θα εστιάζει στην παρουσίαση της τιμής των απωλειών του Συστήματος ανά μήνα κάθε έτους αναφοράς σε αντιδιαστολή με τα προηγούμενα έτη, ώστε να αποτυπώνεται η επίδραση της εξέλιξης και επέκτασης των υποδομών του ΕΣΜΗΕ σε αυτές.
Σχετικά με τη Διαθεσιμότητα Συστήματος Μεταφοράς:
Δείκτης Παρακολούθησης Διαθεσιμότητας Συστήματος Μεταφοράς – KPI 7
Ο δείκτης μέτρησης της Διαθεσιμότητας του Συστήματος Μεταφοράς συμβάλει στην παρακολούθηση της αξιοπιστίας του ΕΣΜΗΕ ως προς την παροχή στα ενδιαφερόμενα μέρη, δηλαδή στους Χρήστες του Συστήματος, της δυνατότητας χρήσης των υποδομών του, για την έγχυση ενέργειας στο Σύστημα όσον αφορά τις μονάδες παραγωγής και την τροφοδότηση ενέργειας από αυτό όσον αφορά τον Διαχειριστή Δικτύου, τους Καταναλωτές Υψηλής Τάσης και τις μονάδες αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας ή αντλησιοταμίευσης. Οι περιπτώσεις όπου στοιχεία του εξοπλισμού του ΕΣΜΗΕ καθίστανται μη διαθέσιμα δύνανται να επιφέρουν επιδείνωση των διαζωνικών περιορισμών του Συστήματος είτε μείωση της μεταφορικής ικανότητας τμημάτων αυτού, με αντίκτυπο στην αύξηση των ενεργειών ανακατανομής («Redispatching») από πλευράς του Διαχειριστή του Συστήματος και ως εκ τούτου στην αύξηση του κόστους που απορρέει από την ενεργοποίηση ποσοτήτων ενέργειας για σκοπούς εκτός εξισορρόπησης («other than balancing activated energy») και μετακυλίεται σε επόμενα στάδια στους καταναλωτές. Σημειώνεται ότι η Αρχή για τον προσδιορισμό των επιμέρους κατηγοριών εξοπλισμού του Συστήματος Μεταφοράς για τις οποίες θα υπολογίζεται διακριτά ο δείκτης διαθεσιμότητας, έλαβε κατ’ αρχήν υπόψη την κατά την έκδοση της παρούσας, πρακτική που ακολουθεί ο Διαχειριστής ΕΣΜΗΕ, όπως προκύπτει μέσα από τις ετήσιες εκθέσεις απόδοσης λειτουργίας που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα του.
Σχετικά με την Αγορά Εξισορρόπησης Ηλεκτρικής Ενέργειας
Δείκτες Παρακολούθησης Σφάλματος Ακρίβειας Πρόβλεψης Ζήτησης και Παραγωγής των ΑΠΕ – KPIs 8 & 9
H ακρίβεια των προβλέψεων, για την συνολική ζήτηση και την παραγωγή των Σταθμών ΑΠΕ, από πλευράς του Διαχειριστή ΕΣΜΗΕ στο πλαίσιο εκτέλεσης της Διαδικασίας Ενοποιημένου Προγραμματισμού (ΔΕΠ), είναι θεμελιώδους σημασίας για τον ενδεδειγμένο υπολογισμό των εφεδρειών στην Αγορά Ισχύος Εξισορρόπησης, ο οποίος επηρεάζει την αποδοτική κατανομή των μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας μέσω του δεσμευτικού προγράμματος ΔΕΠ.
Συνακολούθως, επηρεάζονται οι όγκοι ενεργοποιημένης ενέργειας εξισορρόπησης κατά την λειτουργία της Αγοράς Εξισορρόπησης Πραγματικού Χρόνου κατά την οποία λαμβάνεται υπόψη το δεσμευτικό πρόγραμμα ΔΕΠ και οι αποδιδόμενες εφεδρείες. Ως εκ τούτου, η ΡΑΕ έκρινε ότι η καταγραφή των δεικτών σφάλματος πρόβλεψης της ζήτησης και της παραγωγής των Σταθμών ΑΠΕ αποτελούν μέτρο εποπτείας του Διαχειριστή ΕΣΜΗΕ όσον αφορά τα προγνωστικά μοντέλα που διαθέτει και τις λοιπές διαδικασίες για τις σχετικές προβλέψεις. Η βελτίωση της ακρίβειας των εν λόγω προβλέψεων δύναται να οδηγήσει στον περιορισμό τόσο του όγκου των απαραίτητων εφεδρειών αυτών καθαυτών, άρα και του αντίστοιχου κόστους που αυτές επιφέρουν μέσω του αντίστοιχου λογαριασμού προσαυξήσεων (ΛΠ 2) στους τελικούς καταναλωτές (άρθρο 94 του ΚΑΕ), όσο και του αριθμού των απαιτούμενων πρόσθετων ενεργειών εξισορρόπησης, με συνέπεια τη μείωση του κόστους αγοράς ενέργειας εξισορρόπησης, μέρος του οποίου επίσης μετακυλίεται μέσω αντίστοιχου λογαριασμού προσαυξήσεων (ΛΠ 3) στους τελικούς καταναλωτές (άρθρο 95 του ΚΑΕ). Περαιτέρω, οι προβλέψεις του Διαχειριστή ΕΣΜΗΕ για τη συνολική ζήτηση και την παραγωγή των Σταθμών ΑΠΕ ενδέχεται να έχουν άμεσο αντίκτυπο στους συμμετέχοντες στην Αγορά, καθώς ορισμένοι εξ αυτών συνυπολογίζουν τις εν λόγω προβλέψεις που δημοσιεύει ο Διαχειριστής στο πλαίσιο των απαιτήσεων της ΔΕΠ, ώστε να προγραμματίσουν τη δραστηριοποίηση τους και τις ποσότητες ηλεκτρικής ενέργειας για τις οποίες υποβάλουν προσφορές πώλησης ή αγοράς ενέργειας. Η ΡΑΕ θεωρεί ως εύλογο για λόγους διαφάνειας στην Αγορά Εξισορρόπησης, να δημοσιεύονται οι τιμές των δεικτών σφάλματος της ακρίβειας των προβλέψεων που πραγματοποιεί σε καθημερινή βάση ο Διαχειριστής ΕΣΜΗΕ.