Ποιος είχε συμφέρον από τις επιθέσεις;
Ποιος, όμως, κρύβεται πίσω από τις επιθέσεις; Μία εκδοχή θέλει τη Μόσχα να βρίσκεται πίσω από τις εκρήξεις, που προκάλεσαν τέτοιες βλάβες που αν δεν αποκατασταθούν σύντομα θα αχρηστεύσουν για πάντα τους αγωγούς Nord Stream 1 και 2. Σύμφωνα με την εκδοχή αυτή, το Κρεμλίνο κατέστρεψε αυτή την τόσο σημαντική ενεργειακή υποδομή για να επιτείνει τον στραγγαλισμό των ευρωπαϊκών οικονομιών – και δη της Γερμανίας – με στόχο να γιγαντωθεί έτι περαιτέρω η κοινωνική αναταραχή στην ΕΕ και, έτσι, να υπάρξει λαϊκή πίεση προς τις κυβερνήσεις για άρση των κυρώσεων κατά της Ρωσίας. Όσοι δυσπιστούν απέναντι σε ένα τέτοιο σενάριο, λένε ότι αφήνει αναπάντητο το γιατί η ίδια η Μόσχα θα επιθυμούσε να καταστήσει τελεσίδικο το ενεργειακό χάσμα ανάμεσα σε αυτήν και την ΕΕ, στρώνοντας, έτσι, το δρόμο για το αμερικανικό LNG, ενώ θα μπορούσε να κλείσει απλά τη στρόφιγγα…
Σύμφωνα με άλλη εκδοχή, πίσω από τις επιθέσεις βρίσκονται οι ΗΠΑ, που με τον τρόπο αυτό προκαλούν οριστική διάρρηξη ανάμεσα στους Ευρωπαίους και τους Ρώσους και στο ενεργειακό αλλά και στο πολιτικό πεδίο, καθώς η καταστροφή τόσο κρίσιμων ενεργειακών υποδομών μόνο ως εχθρική πράξη μπορεί να εκληφθεί. Στις αρχές Φεβρουαρίου, με τον πόλεμο στην Ουκρανία επί θύραις, ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν είχε δηλώσει πως αν η Ρωσία εισβάλει, τότε «δεν θα υπάρχει πλέον Nord Stream 2. Θα βάλουμε ένα τέλος σε αυτό». Σε ερώτηση δημοσιογράφου πώς μπορεί να γίνει αυτό, αφού ο αγωγός βρίσκεται στον έλεγχο της Γερμανίας, ο Μπάιντεν αρκέστηκε να πει: «Σας υπόσχομαι, θα μπορέσουμε να το κάνουμε». Αλλά και ο πρώην Πολωνός Υπουργός Εξωτερικών Σικόρσκι συνόδευσε ανάρτησή του στο twitter, διανθισμένη με φωτογραφία από την ταραγμένη επιφάνεια της θαλάσσιας περιοχής όπου σημειώθηκαν οι εκρήξεις, με το επιφώνημα: «Σας ευχαριστώ, ΗΠΑ». Μετά το σάλο που προκλήθηκε και τις κατηγορίες για «ρωσική προπαγάνδα», το tweet διεγράφη.
Εξάλλου, και ο γνωστός καθηγητής Τζέφρι Σακς, μιλώντας στο Bloomberg TV, δήλωσε για τις εκρήξεις: «θα στοιχημάτιζα ότι (η έκρηξη) ήταν μια ενέργεια των ΗΠΑ, ίσως των ΗΠΑ και της Πολωνίας», επικαλούμενος και τις παραπάνω δηλώσεις Μπάιντεν αλλά και «άμεσες αποδείξεις ραντάρ» ότι τα αμερικανικά στρατιωτικά ελικόπτερα που κανονικά εδρεύουν στο Γκντανσκ έκαναν κύκλους πάνω από αυτήν την περιοχή. Επίσης, αναφέρθηκε στη δήλωση του Αμερικανού ΥΠΕΞ, Άντονυ Μπλίνκεν, ο οποίος σε συνέντευξη Τύπου μετά το συμβάν, ανέφερε ότι «αυτή είναι επίσης μια τεράστια ευκαιρία».
Ομόλογο προς τα παραπάνω είναι το τρίτο σενάριο που θέλει πίσω από τις επιθέσεις να κρύβεται κάποια ή κάποιες χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, που θα ήθελαν να δουν τις ενεργειακές σχέσεις της Ρωσίας με την ΕΕ, και ιδίως με τη Γερμανία, να τερματίζονται οριστικά.
Τι από όλα αυτά ισχύει; Ελπίζουμε αυτό να το βρει ο ψύχραιμος αναγνώστης ή έστω ο αντικειμενικός ιστορικός του μέλλοντος, γιατί τώρα απλά κραυγάζουν στη δημόσια σφαίρα οι ποικιλώνυμοι …υστερικοί του παρόντος!
Οι ευρωπαϊκές χώρες φρουρούν τις υπεράκτιες ενεργειακές υποδομές τους
Ωστόσο, οι εκρήξεις στους δύο αγωγούς έχουν θορυβήσει τις ευρωπαϊκές χώρες, που φοβούνται ότι θα υπάρξουν ανάλογα περιστατικά και εναντίον δικών τους ενεργειακών υποδομών, οι οποίες γίνονται όλο και πιο κρίσιμες για την οικονομία αλλά και την εν γένει ασφάλειά τους. Ήδη η Νορβηγία απέστειλε μαχητικά αεροσκάφη F-35 να πετάξουν πάνω από τις πλατφόρμες πετρελαίου της χώρας στη Βόρεια Θάλασσα, καθώς και τορπιλοβόλα και φρεγάτες να περιπολούν κοντά σε ενεργειακού ενδιαφέροντος τοποθεσίες. Επίσης, ο πρωθυπουργός της σκανδιναβικής χώρας δήλωσε ότι η Νορβηγία θα λάβει βοήθεια από τη Γερμανία, τη Βρετανία και τη Γαλλία με στόχο την ενίσχυση της ασφάλειας στις θάλασσές της.
Επίσης και οι εταιρείες ενέργειας που δραστηριοποιούνται στα βρετανικά ύδατα της Βόρειας Θάλασσας ζήτησαν από τις αρχές της χώρας να διασφαλίσουν ότι «ο εξοπλισμός παρακολούθησης και τα συστήματα ασφαλείας τους είναι πλήρως λειτουργικά» με πρωτόκολλα σε ισχύ για να αναφέρουν τυχόν ύποπτα περιστατικά. Παράλληλα, βρετανικό αεροπλάνο θαλάσσιας επιτήρησης τύπου Poseidon, που χρησιμοποιείται για την παρακολούθηση υποβρυχίων, απογειώθηκε από τη βόρεια Σκωτία την περασμένη Πέμπτη πετώντας για αρκετές ώρες κοντά στην ακτή της Βόρειας Θάλασσας ανοικτά του Νιουκάστλ.
Αλλά και η Ιταλία ανακοίνωσε ότι θα αυξήσει τα μέτρα προστασίας των αγωγών που μεταφέρουν αέριο από τη Βόρεια Αφρική στην Ευρώπη μέσω του Πορθμού της Σικελίας, φοβούμενη ρωσική δολιοφθορά.
Από πλευράς ΗΠΑ, ο Σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας, Τζέηκ Σάλλιβαν, δήλωσε ότι η χώρα του άρχισε να συντονίζεται με τους συμμάχους της για να αυξήσει την επιτήρηση και την παρακολούθηση ενεργειακών υποδομών, συμπεριλαμβανομένων των αγωγών στη Βαλτική Θάλασσα. Αν και όπως είπε, οι ΗΠΑ δεν έχει συγκεκριμένες πληροφορίες να μοιραστούν σχετικά με πιθανές επιθέσεις σε δυτικές υποδομές, ωστόσο καταρτίζουν σχέδια έκτακτης ανάγκης, συμπεριλαμβανομένης της «αυξημένης επιτήρησής μας και παρακολούθησης ζωτικής σημασίας υποδομής στο έδαφος του ΝΑΤΟ».
Ασφάλεια ενεργειακών υποδομών και Ελλάδα
Αφορά η συζήτηση αυτή την Ελλάδα; Ακόμη κι αν θεωρηθεί πρόωρη – ή και ανεδαφική - μία συζήτηση σχετικά με πιθανή ρωσική απειλή σε ελλαδικές ή κυπριακές ενεργειακές υποδομές, τουλάχιστον μέχρι την έναρξη των εργασιών κατασκευής του East Med, δεν μπορεί να αποκλειστεί ούτε στην περίπτωση αυτή αλλά ούτε και σε οποιαδήποτε άλλη μία ενέργεια δολιοφθοράς από πλευράς Άγκυρας. Και εδώ τίθεται το πιο κρίσιμο ερώτημα: μπορούμε, για το θέμα αυτό, να στηριχθούμε στο ΝΑΤΟ;
Η απάντηση, τουλάχιστον με τα σημερινά δεδομένα, είναι κάθετα αρνητική για μια σειρά από λόγους:
Πρώτα και κύρια, στο ΝΑΤΟ είναι μέλος και η Τουρκία – εις πείσμα διαφόρων προβλέψεων για «εθελουσία εξοδό» της ήδη από την εποχή της Συμφωνίας των Πρεσπών …-και, άρα, θα την καταστήσουμε συμμέτοχη στην ενεργειακή μας εθνική ασφάλεια!
Συνακόλουθα, από τη στιγμή που δεν έχουμε ανακηρύξει ΑΟΖ και ούτε καν έχουμε επεκτείνει σε κάθε ηπειρωτική και νησιωτική ακτή τα χωρικά μας ύδατα στα 12 ν. μ. (όπως έχουμε το δικαίωμα από το Διεθνές Δίκαιο), με τον τρόπο αυτό θα επισπεύσουμε την «επίλυση» των ζητημάτων αυτών εντός του πλαισίου της Συμμαχίας και με λογική «ενδονατοϊκού παζαριού» με την Άγκυρα... Άρα, «θα πάμε για μαλλί και θα βγούμε κουρεμένοι»!
Συνεπώς, η λύση της προστασίας των ενεργειακών μας υποδομών θα πρέπει να γίνει αυστηρά από τις δικές μας ένοπλες δυνάμεις και λιμενικές αρχές – και δη για άκρως ευαίσθητες υποδομές, όπως αυτές που αφορούν την εξόρυξη υδρογονανθράκων στη θάλασσα (και που έχει πρόσφατα, διά των επισημοτέρων χειλέων της χώρας, προαναγγελθεί ότι θα αξιοποιήσουμε με ρυθμό κατεπείγοντος…).
Η παραπάνω παραδοχή ισχύει και σχετικά με υποδομές όπως τα υπεράκτια αιολικά, όπου, επιπλέον, η άμεση εξάσκηση των δικαιωμάτων που έχουμε από το Διεθνές Δίκαιο είναι ακόμη πιο επιβεβλημένη. Κι αυτό γιατί, αν παραμείνουν τα χωρικά μας ύδατα στα 6 ν.μ., τότε μόνο σε αυτό το εύρος θα μπορούμε να τα αναπτύξουμε, προκαλώντας αντιδράσεις όσον αφορά τον τουρισμό αφού θα προκαλείται οπτική και περιβαλλοντική όχληση. Αυτό επιβάλλει την επίσπευση και των διαδικασιών για την ΑΟΖ. Και το χρονοδιάγραμμα που έχει θέσει το ΥΠΕΝ, με τον πρόσφατο νόμο 4964/2022, με τον οποίο θεσπίζεται νέο νομικό πλαίσιο για την υπεράκτια αιολική ενέργεια, είναι μάλλον ασφυκτικό, αφού θέτει ως στόχο την κατασκευή μέχρι το 2030 τουλάχιστον 2 GW στον τομέα αυτό των ΑΠΕ.
Αλλά και άλλες σκέψεις επιβάλλουν την άμεση επέκταση στα 12 ν. μ. και θέσπιση ΑΟΖ εκ μέρους της Ελλάδος: τι θα κάνουμε αν η Τουρκία (όπως έχει δικαίωμα) εγκαταστήσει υπεράκτιες ανεμογεννήτριες σε «τρύπες» διεθνών υδάτων ανάμεσα σε ελληνικά νησιά πέρα από τη σημερινή μας αιγιαλίτιδα; Και, μάλιστα, αν στείλει και ένοπλες δυνάμεις για τη φρούρησή τους;