Με τη διείσδυση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στα ενεργειακά συστήματα πολλών χωρών να αποκτά ολοένα και ταχύτερο ρυθμό και την εξάπλωση των ανησυχιών για τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης να κυριαρχούν στο μείγμα της πολιτικής, θα φάνταζε ανυπόστατο να αμφισβητεί κανείς την περιβαλλοντική ασφάλεια αυτών των εγκαταστάσεων. Ωστόσο, οι ΑΠΕ δεν μπορούν να εδραιώσουν τη θέση τους στο ενεργειακό μίγμα του μέλλοντος, λόγω της στοχαστικότητας που τις διέπει, χωρίς να συνδυάζονται με εκτεταμένα συστήματα αποθήκευσης σε κλίμακα δικτύου.

Ως εκ τούτου, η εύρεση και η εφαρμογή οικονομικά αποδοτικών και βιώσιμων συστημάτων αποθήκευσης και μετατροπής ενέργειας είναι ζωτικής σημασίας. Μπαταρίες διαφόρων τύπων και μεγεθών θεωρούνται μία από τις καταλληλότερες προσεγγίσεις για την αποθήκευση ενέργειας και υπάρχει εκτεταμένη έρευνα για διαφορετικές τεχνολογίες και εφαρμογές μπαταριών. Όμως, οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις από τη χρήση μεγάλης κλίμακας μπαταριών παραμένουν μια σημαντική πρόκληση που απαιτεί περαιτέρω μελέτη και τούτο επειδή ενώ οι μπαταρίες αποτελούν αποτελεσματικά, βολικά, αξιόπιστα και εύχρηστα συστήματα αποθήκευσης ενέργειας (ESS), εν τούτοις, έχουν περιορισμένη διάρκεια ζωής.  Άμεσο αποτέλεσμα αυτής της παραδοχής είναι το ότι μεγάλες ποσότητες και ένα ευρύ φάσμα πρώτων υλών, συμπεριλαμβανομένων μετάλλων και μη,  που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή των μπαταριών, μπορεί να παράγει σημαντικές ποσότητες περιβαλλοντικών ρύπων , όπως επικίνδυνα απόβλητα, εκπομπές αερίων θερμοκηπίου και τοξικά αέρια, κατά τη διάρκεια των διαφόρων διαδικασιών από την εξόρυξη, την κατασκευή, τη χρήση, τη μεταφορά, τη συλλογή, την αποθήκευση, την επεξεργασία, τη διάθεση και την ανακύκλωση.

Επομένως, η  χρήση μπαταριών σε μεγάλη κλίμακα ή σε κλίμακα δικτύου, δηλαδή, για ισχύ άνω των 50 MW, θα έχει σημαντικές κοινωνικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις και ως εκ τούτου, απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή για την αποφυγή των κινδύνων που ενέχουν. Σε δεύτερο στάδιο θα μπορούσαν, ενδεχομένως, να προκριθούν εναλλακτικές λύσεις όπως η αντλησιοταμίευση και ο πεπιεσμένος αέρας, ακριβώς λόγω των χαμηλών περιβαλλοντικών τους επιπτώσεων σε σύγκριση με τους διαφορετικούς τύπους μπαταριών.

Σε ειδικό άρθρο του το sciencepost.fr ασχολείται με μια έκφανση αυτού του ζητήματος που αναφέρεται στο Ηνωμένο Βασίλειο και στις λεγόμενες «φάρμες μπαταριών» που αναπτύσσονται σε αγροτικές περιοχές και προκαλούν ανησυχία.

Στην εποχή της ενεργειακής μετάβασης, αναφέρει το άρθρο, τα ηλεκτρικά αγροκτήματα στα οποία συσσωρεύονται μπαταρίες ιόντων λιθίου είναι η νέα μόδα σε αρκετές χώρες, συμπεριλαμβανομένου του Ηνωμένου Βασιλείου. Όμως, έκθεση που συνέταξαν δύο φυσικοί, προκαλεί ανησυχία για αυτές τις εγκαταστάσεις.

Στους αγρούς της Βρετανίας μπορεί κανείς να δει ότι υπάρχουν ορισμένα μάλλον δυσδιάκριτα κτίρια. Με την πρώτη ματιά αυτό δεν φαντάζει περίεργο με μια εξαίρεση. Μόλις πλησιάσεις, ακούς να βγαίνει ένας ελαφρύς ηλεκτρικός βόμβος. Όπως ανέφερε σε δημοσίευμά της η Daily Mail, στις 10 Ιουλίου, πρόκειται για μονάδες μπαταριών. Το Ηνωμένο Βασίλειο τις εγκαθιστά μαζικά προκειμένου να δημιουργήσει ένα εύκολα εκμεταλλεύσιμο απόθεμα ηλεκτρικής ενέργειας, που θα αντιμετωπίσει τη στοχαστικότητα των ΑΠΕ. Ένα επιπλέον χαρακτηριστικό γνώρισμα αυτών των ηλεκτρικών αγροκτημάτων για τους ιδιοκτήτες τους και τις κοινότητες που τα φιλοξενούν είναι ότι τους αποφέρουν σημαντικά χρήματα.

Στο σημείο αυτό παρεμβαίνουν δύο Βρετανοί φυσικοί για να χαλάσουν το πανηγυρικό κλίμα γύρω από την ύπαρξη αυτών των αγροκτημάτων, με τη δημοσίευση μιας μελέτης που δημοσιεύτκε τον περασμένο Ιούνιο. Ο Έντμουντ Φόρνταμ, της Energetics Research and Consulting και ο Γουέιντ Άλισον, του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης εξηγούν ότι οι συσσωρεύσεις ιόντων λιθίου μπορεί να αντιπροσωπεύουν ένα πιθανό κίνδυνο καταστροφής ανάλογο ή και ακόμη μεγαλύτερο εκείνου με τις εκρήξεις που κατέστρεψαν το λιμάνι και μέρος της Βηρυτού τον Αύγουστο του 2020!

Οι δύο φυσικοί επισημαίνουν ότι η μελέτη τους δεν σημαίνει ότι αντιτίθενται συνολικά στην υλοποίηση ενός έργου με προφανές  γενικό ενδιαφέρον. Ωστόσο, καταδεικνύουν με στοιχεία ότι κινδυνεύει η ζωή των ανθρώπων σε αυτές τις περιοχές.

Η ανησυχία τους είναι εύλογη, καθώς οι μπαταρίες ιόντων λιθίου εμπεριέχουν έναν αναμφισβήτητο περιορισμό: μπορούν να υπερθερμανθούν και να αναφλεγούν.  Επομένως, ο κίνδυνος αυτός πολλαπλασιάζεται από το γεγονός  ότι τα εν λόγω αγροκτήματα φιλοξενούν χιλιάδες από αυτές τις μπαταρίες και ότι σε περίπτωση ατυχήματος  θα μπορούσε να υπάρξει το φαινόμενο του ντόμινο. Οι δύο επιστήμονες επισημαίνουν ότι πρόκειται για ένα συγκεκριμένο τύπο πυρκαγιάς, που δεν χρειάζεται οξυγόνο για να επεκταθεί. Μπορεί να φθάσει σε θερμοκρασία 600 ° Κελσίου, που είναι αρκετή για να λιώσει το αλουμίνιο. Επιπλέον, για να σβήσεις μια τέτοια πυρκαγιά χρειάζονται ειδικές τεχνικές και μέσα. Αυτού του είδους οι φωτιές που  ακόμη και έμπειροι πυροσβέστες δυσκολεύονται να τις κατασβέσουν παρατηρούνται  ήδη στην περίπτωση των ηλεκτρικών αυτοκινήτων!

Παρά το γεγονός ότι θα μπορούσε κανείς να κατηγορήσει τους δύο επιστήμονες πως ρέπουν προς την καταστροφολογία, εν τούτοις , όπως οι ίδιοι εξηγούν, υπάρχει μεγάλος κίνδυνος τα γύρω χωριά να καταστραφούν από πιθανές εκρήξεις και την έκλυση τοξικών καπνών. Επιπλέον, φαίνεται ότι αυτά τα αγροκτήματα δεν προστατεύονται από ένα επαρκές θεσμικό πλαίσιο, παρά το γεγονός ότι αποθηκεύουν μεγάλους όγκους ηλεκτροχημικής ενέργειας…