Τί είναι όμως αυτό το εργαλείο των εγγυήσεων προέλευσης και πώς διαμορφώνει την πορεία προς την Ενεργειακή Μετάβαση; Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις έχουν θέσει ως αποκλειστικό στόχο τους να προωθήσουν επιθετικά τα έργα ΑΠΕ, εκπληρώνοντας τους φιλόδοξους στόχους που τέθηκαν για το κλίμα και την ενέργεια για το 2030 και το 2050.
Ένα αποτελεσματικό σύστημα εγγυήσεων προέλευσης θα μπορούσε να υποστηρίξει την Ενεργειακή Μετάβαση και να ενισχύσει περαιτέρω τις επενδύσεις ανανεώσιμης ενέργειας στην περιοχή. Οι καταναλωτές στις χώρες-μέλη της Ενεργειακής Κοινότητας εμφανίζονται να παίζουν ολοένα και πιο διευρυμένο ρόλο σε αυτή την πορεία προς το μέλλον και οι εγγυήσεις προέλευσης αποτελούν ένα ακόμη σύμμαχο στα χέρια τους ενώ τους επιτρέπουν να επιλέγουν την προέλευση της ενέργειας που καταναλώνουν.
Οι Εγγυήσεις Προέλευσης αντιπροσωπεύουν τα δικαιώματα ιδιοκτησίας των περιβαλλοντικών, κοινωνικών και αναπτυξιακών χαρακτηριστικών της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Αποτελούν ένα παράλληλο προϊόν ως προς τη παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ και εμπορεύονται μαζί ή χωριστά από την ηλεκτρική ενέργεια στην οποία αναφέρονται. Η δημιουργία τους είναι καίριας σημασίας επειδή αντιπροσωπεύουν τα οφέλη που προκύπτουν για το περιβάλλον και την κοινωνία της βιώσιμης και ανανεώσιμης παραγωγής ενέργειας, ενώ εξασφαλίζουν, παράλληλα, τη δυνατότητα που έχουν οι επιχειρήσεις να τις προμηθεύονται και να στηρίζουν με αυτό τον τρόπο την παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ, την προστασία του περιβάλλοντος, αλλά και τη βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη.
Μόλις η ηλεκτρική ενέργεια εισέλθει στο δίκτυο, είναι αδύνατο οι καταναλωτές να παρακολουθούν φυσικά το εάν μια συγκεκριμένη ποσότητα ηλεκτρικής ενέργειας που προέρχεται από ΑΠΕ ή από ορυκτά καύσιμα. Η ενεργειακή πιστοποίηση μέσω εγγυήσεων προέλευσης αποδεικνύει στους καταναλωτές και στα συμβαλλόμενα μέρη της Ενεργειακής Κοινότητας, ότι η ενέργεια που αγόρασαν προέρχεται πράγματι από ανανεώσιμες πηγές και τους παρέχει τη δυνατότητα να συμβάλουν στη Ενεργειακή Μετάβαση.
Καθώς οι κυβερνήσεις αναζητούν όλο και περισσότερο μηδενικές επιδοτήσεις και μοντέλα που βασίζονται στους κανόνες της αγοράς, προκειμένου να υποστηρίξουν την περαιτέρω διάδοση των ανανεώσιμων έργων, οι εγγυήσεις προέλευσης μπορούν να συμβάλουν καθοριστικά στη σταδιακή μείωση του κόστους των προγραμμάτων χρηματοδότησης για τους τελικούς καταναλωτές. Η έκδοση εγγυήσεων προέλευσης και η πώλησή τους στην αγορά, μέσω πλειστηριασμών, θα μπορούσε να βοηθήσει στην αποφυγή των διπλών επιδοτήσεων, καθώς τα έσοδα που θα αντληθούν από τις δημοπρασίες, μπορούν να χρησιμοποιηθούν από το κράτος για να αντισταθμίσουν το υψηλό κόστος της ανανεώσιμης ενέργειας.
Πλειστηριασμοί πραγματοποιούνται με ολοένα πιο αυξητικό ρυθμό στα κράτη- μέλη της Ε.Ε. Μάλιστα, σε χώρες όπως η Κροατία, η Γαλλία, η Ιταλία, το Λουξεμβούργο και η Σλοβακία, έχουν ήδη δημιουργηθεί προγράμματα δημοπρασιών για εγγυήσεις προέλευσης από παραγωγούς ΑΠΕ που λαμβάνουν δημόσια ενίσχυση. Στις περισσότερες από αυτές τις περιπτώσεις, τα κέρδη από την πώληση εγγυήσεων προέλευσης επιστρέφουν στα δημόσια ταμεία και χρησιμοποιούνται για να μειωθεί το κόστος των κρατικών προγραμμάτων ενίσχυσης.
(To BloombergNEF προβλέπει ότι οι εταιρείες του RE100 πρέπει να αγοράσουν επιπλέον 190 τεραβατώρες ανανεώσιμων πηγών έως το 2030, για να επιτύχουν τους στόχους τους)
Οι εγγυήσεις προέλευσης αποκρτούν ολοένα μεγαλύτερο νόημα για παραγωγούς και προμηθευτές, επειδή μπορούν να σημαίνουν ένα πρόσθετο εισόδημα για αυτούς που δεν εμπίπτει στο καθεστώς στήριξης και τους επιτρέπουν να αποδείξουν την πηγή προέλευσης της παραγόμενης ενέργειας στο τιμολόγιο ηλεκτρικής ενέργειας του καταναλωτή. Όσον αφορά δε την πλευρά της ζήτησης, οι εγγυήσεις προέλευσης μπορούν να τονώσουν τη δημόσια εικόνα μιας εταιρείας, καθιστώντας την πιο ελκυστική για τους πολίτες με αναπτυγμένη περιβαλλοντική συνείδηση, αλλά και να εντείνουν τον ανταγωνισμό μεταξύ των προμηθευτών. Παρέχουν ακόμη στους καταναλωτές την αίσθηση πως είναι σε θέση να υποστηρίξουν ενεργά την Ενεργειακή Μετάβαση, αγοράζοντας ηλεκτρική ενέργεια με εγγύηση προέλευσης. Για δε τους παραγωγούς ΑΠΕ που δεν εμπίπτουν στο καθεστώς κρατικής στήριξης, οι εγγυήσεις προέλευσης σημαίνουν ένα σημαντικό πρόσθετο εισόδημα.
Κύριος μοχλός ζήτησης των εγγυήσεων προέλευσης ΑΠΕ είναι ο εταιρικός τομέας. Με 317 TWh ετησίως, οι περισσότερες των 300 εταιρείες που συμμετέχουν στην πρωτοβουλία RE100 και έχουν δεσμευθεί να στραφούν κατά 100% στην ανανεώσιμη ενέργεια, διαθέτουν, ήδη, ανανεώσιμη ισχύ για να καλύψουν τις ανάγκες μιας χώρας μεσαίου πληθυσμιακού μεγέθους. Η ζήτηση για εγγυήσεις προέλευσης προέρχεται συχνά από διεθνείς εταιρείες που επιθυμούν να προμηθεύονται ηλεκτρική ενέργεια από ΑΠΕ. Τούτο σημαίνει ότι αυτές οι εταιρείες ενδέχεται να κατανέμουν τα επενδυτικά κεφάλαιά τους αποκλειστικά σε χώρες που έχουν καθιερώσει συστήματα πιστοποίησης πράσινης ηλεκτρικής ενέργειας. Επίσης, οι μικρότερες επιχειρήσεις μπορούν να αυξήσουν το ανταγωνιστικό πλεονέκτημά τους, αποδεικνύοντας το μερίδιο της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, ενώ οι εγγυήσεις προέλευσης συμβάλουν αποφασιστικά τις εταιρείες να προσελκύσουν νέους πελάτες και επενδυτές.