Σε γενικές γραμμές, ο Κανονισμός κινείται στο πνεύμα του νέου νομοθετικού πλαισίου που έθεσε ο Ν. 4685/2020, το οποίο αποσκοπεί σε μεγάλο βαθμό στην απλοποίηση και επιτάχυνση των διαδικασιών αξιολόγησης και αδειοδότησης ΑΠΕ και ΣΥΘΗΑ. Στις διατάξεις του Κανονισμού, μεταξύ άλλων, εξειδικεύεται η διαδικασία ηλεκτρονικής υποβολής αιτήσεως για τη χορήγηση Βεβαίωσης Παραγωγού και Βεβαίωσης Ειδικών Έργων (στο εξής οι «Βεβαιώσεις»), εξειδικεύονται τα προς κατάθεση έγγραφα, ρυθμίζεται το ζήτημα της σύγκρουσης έργων λόγω εδαφικής αλληλεπικάλυψης, προβλέπονται ειδικές ρυθμίσεις για την τροποποίηση και μεταβίβαση των Βεβαιώσεων όπως και η επιβολή διοικητικών κυρώσεων, συμπεριλαμβανομένης και της ανάκλησης των χορηγηθεισών Βεβαιώσεων, σε περίπτωση παραβάσεων.
Ι. Εξειδίκευση Διαδικασίας Υποβολής Αιτήσεων – Παραδεκτό Αιτήσεως και Έλεγχος Οικονομικής Επάρκειας Αιτούντος (Κεφάλαιο Β’ Κανονισμού)
Όσον αφορά το διαδικαστικό πλαίσιο της υποβολής αιτήσεων, ο Κανονισμός προβλέπει την ηλεκτρονική υποβολή τους στο Ηλεκτρονικό Μητρώο του άρθρου 10 του Ν. 4685/2020. Τα στοιχεία των αιτούντων νομικών και φυσικών προσώπων πιστοποιούνται μέσω διασύνδεσης με τα συστήματα TAXISnet, ενώ σε περίπτωση που ο αιτών είναι φυσικό ή νομικό πρόσωπο εξωτερικού, χωρίς ελληνικό αριθμό φορολογικού μητρώου (Α.Φ.Μ.) και πρόσβαση στο σύστημα TAXISnet, την αίτηση την υποβάλλει Έλληνας αντίκλητος. Οι αιτήσεις έκδοσης Βεβαιώσεων, αξιολογούνται σε τρεις κύκλους υποβολής αιτήσεων για κάθε έτος, εντός των δέκα (10) πρώτων ημερών των μηνών Φεβρουαρίου, Ιουνίου και Οκτωβρίου.
Η ως άνω ηλεκτρονική αίτηση κατατίθεται παραδεκτά υπό την προϋπόθεση πως:
(α) Συνοδεύεται από το αποδεικτικό κατάθεσης του εφάπαξ τέλους του άρθρου 16 του Ν. 4685/2020,
(β) ο αιτών δεν έχει λυθεί, πτωχεύσει, τεθεί σε (ειδική) εκκαθάριση, αναγκαστική και ειδική διαχείριση, παύση πληρωμών, συνδιαλλαγή-εξυγίανση και δεν έχει κατατεθεί αίτηση ενώπιον αρμόδιου δικαστηρίου για οποιοδήποτε από τα ανωτέρω,
(γ) το προτεινόμενο έργο απεικονίζεται γεωγραφικά σε ειδική προσβάσιμη εφαρμογή του Ηλεκτρονικού Μητρώου,
(δ) εφόσον πρόκειται για σταθμούς που εγκαθίστανται σε περιοχή που έχει χαρακτηριστεί ως κορεσμένο δίκτυο, αναφέρονται προτεινόμενο σημείο και ο τρόπος διασύνδεσης στο Σύστημα,
(ε) υποβάλλεται Υπεύθυνη Δήλωση του νομίμου εκπροσώπου του αιτούντος του άρθρου 7 παράγραφος 3α εδάφιο δ’ του ν. 4414/2016 (Α’ 149), όπως ισχύει για τις περιπτώσεις σταθμών που αφορά, κατά τις κείμενες διατάξεις,
(στ) οι μέτοχοι/εταίροι νομικών προσώπων, πλην των εισηγμένων εταιρειών, των ανωνύμων εταιρειών επενδύσεων χαρτοφυλακίου και των χρηματοδοτικών εταιρειών συμμετοχών, γνωστοποιούνται μέχρι φυσικού προσώπου, σύμφωνα με τα οριζόμενα στα Παραρτήματα 1 και 2.
Η διαδικασία ηλεκτρονικής υποβολής της αίτησης και ο τρόπος υποβολής των ως άνω δηλώσεων και εγγράφων στο Ηλεκτρονικό Μητρώο περιγράφεται βήμα προς βήμα, στο σχετικό Οδηγό Υποβολής Αιτήσεων του Παραρτήματος 12, ενώ τα απαιτούμενα έγγραφα, διαφοροποιούμενα αναλόγως της κατηγορίας του έργου, απαριθμούνται στα Παραρτήματα 1 και 2. Διευκρινίζεται ειδικώς ως προς το ως άνω στοιχείο (γ)’, πως ο ενδιαφερόμενος θα πρέπει να είναι σε θέση να υποβάλλει στο Ηλεκτρονικό Μητρώο τοπογραφικό διάγραμμα αποτύπωσης του σταθμού σε κλίμακα 1:5.000 και 1:50.000 της Γεωγραφικής Υπηρεσίας Στρατού. Το περιεχόμενο του εν λόγω τοπογραφικού διαγράμματος διαφέρει αναλόγως της κατηγορίας του έργου. Η μη υποβολή των απαιτούμενων στοιχείων ή η μη υποβολή τους στην απαιτούμενη μορφή, καθιστά την αίτηση απορριπτέα ως ελλιπή και απαράδεκτη.
Τέλος, άξιο μνείας είναι το ζήτημα διακρίβωσης της οικονομικής επάρκειας του αιτούντος για την πραγματοποίηση του προτεινόμενου Ειδικού Έργου. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το Τέταρτο Μέρος του Παραρτήματος 2 του Κανονισμού, για τη χορήγηση της αιτούμενης Βεβαίωσης Ειδικών Έργων, θα πρέπει να προκύπτει η οικονομική επάρκεια του αιτούντος και η δυνατότητα εξασφάλισης της απαιτούμενης χρηματοδότησης για την υλοποίηση του έργου. Συγκεκριμένα, το ύψος των ιδίων κεφαλαίων για νομικά και φυσικά πρόσωπα θα πρέπει να ανέρχεται σε ποσοστό τουλάχιστον δεκαπέντε τοις εκατό (15%) επί του προϋπολογισμού του προς αξιολόγηση έργου, λαμβάνοντας υπόψη τα ίδια κεφάλαια που έχουν δεσμευθεί για την υλοποίηση του Συνολικού Επιχειρηματικού Σχεδίου όπως αυτό έχει κατατεθεί στη ΡΑΕ. Μεταξύ των εγγράφων που θα πρέπει ο αιτών να προσκομίζει προκειμένου να αποδεικνύει το ως άνω ποσοστό ιδίων κεφαλαίων περιλαμβάνονται δημοσιευμένες οικονομικές καταστάσεις της αιτούντος νομικού προσώπου και νομιμοποιητικά έγγραφα από τα οποία προκύπτει τυχόν αύξηση του μετοχικού / εταιρικού κεφαλαίου. Παράλληλα, ο αιτών καταθέτει και έγγραφα από τα οποία προκύπτει η επάρκεια των συνολικών κεφαλαίων για τη διεκπεραίωση του έργου, πέραν των ιδίων, όπως επιστολή πρόθεσης χρηματοδότησης (letter of intent) σε περίπτωση τραπεζικού δανεισμού ή ιδιωτικά συμφωνητικά βεβαίας χρονολογίας από τα οποία να προκύπτει η χρηματοδότηση του έργου από τρίτους.
ΙΙ. Συγκρούσεις Έργων – Συγκριτική Αξιολόγηση (Κεφάλαιο Δ’ Κανονισμού)
Σύμφωνα με το άρθρο 12 του Κανονισμού, σε περίπτωση που εντός του ίδιου κύκλου υποβολής υποβληθούν αιτήσεις οι οποίες παρουσιάζουν εδαφική επικάλυψη ή αδυναμία ταυτόχρονης αξιοποίησης του φυσικού πόρου ή προκαλούν υπέρβαση της φέρουσας ικανότητας, και εφόσον δεν συντρέχει υποχρέωση προτεραιότητας εξέτασης, βάσει διατάξεων νόμου, ο αρμόδιος Φορέας Αδειοδότησης ζητά από τους αιτούντες εντός αποκλειστικής προθεσμίας, να διευθετήσουν τη μεταξύ των έργων τους διαφορά, προκειμένου να καταστεί δυνατή η υλοποίηση των έργων. Ειδικά στην περίπτωση της υπέρβασης της φέρουσας ικανότητας αιολικών σταθμών, εάν δεν καταστεί δυνατή η διευθέτηση της διαφοράς, ο Φορέας Αδειοδότησης απευθύνεται στον οικείο ΟΤΑ για τη διερεύνηση της δυνατότητας υπέρβασης της μέγιστης φέρουσας ικανότητας εγκατάστασης Α/Γ σε αυτόν τον ΟΤΑ, όπως αυτό προβλέπεται στο Ειδικό Πλαίσιο Χωρικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τις ΑΠΕ.
Εντούτοις, σε περίπτωση αδυναμίας διευθέτησης της εδαφικής επικάλυψης ή της ταυτόχρονης αξιοποίησης του πόρου ή της υπέρβασης της φέρουσας ικανότητας του ΟΤΑ εγκατάστασης των σταθμών ΑΠΕ, κατά τα ως άνω οριζόμενα, ο Φορέας Αδειοδότησης προβαίνει σε συγκριτική αξιολόγηση των έργων προκρίνοντας το έργο που έχει εξασφαλίσει αδιαμφισβήτητα τη νόμιμη κατοχή της έκτασης στην οποία πρόκειται να εγκατασταθεί. Προς το σκοπό αυτό ο Φορέας Αδειοδότησης ζητά από τους αιτούντες να υποβάλλουν εντός αποκλειστικής προθεσμίας δέκα (10) ημερών από την κοινοποίηση σχετικής ειδοποίησης αδιαμφισβήτητο νόμιμο τίτλο κατοχής της έκτασης εγκατάστασης του έργου.
Ωστόσο, εφόσον πρόκειται για δημόσια δασική έκταση ή σε περίπτωση αμφισημίας ως προς τη νόμιμη κατοχή, ο Φορέας Αδειοδότησης προβαίνει σε συγκριτική αξιολόγηση των έργων βάσει της οικονομικής επάρκειας των αιτούντων για την υλοποίηση των έργων, σύμφωνα με τα κριτήρια του Τετάρτου Μέρους του Παραρτήματος 2 του Κανονισμού.
ΙΙΙ. Τροποποίηση και Μεταβίβαση των Βεβαίωσης Παραγωγού και Βεβαίωσης Ειδικών Έργων (Κεφάλαιο Ζ’ Κανονισμού)
Για την τροποποίηση τόσο της Βεβαίωσης Παραγωγού όσο και της Βεβαίωσης Ειδικών Έργων, ο παραγωγός οφείλει να υποβάλει πλήρη αίτηση στο Ηλεκτρονικό Μητρώο ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ, και να συνυποβάλλει όλα τα αναγκαία προς τεκμηρίωση του αιτήματος στοιχεία, όπως αυτά ορίζονται στο Παράρτημα 5 του Κανονισμού. Για την υποβολή αίτησης τροποποίησης απαιτείται η καταβολή του προβλεπόμενου Εφάπαξ Τέλους Υποβολής Αιτήσεως, μη λαμβάνοντας όμως υπόψη για τον υπολογισμό της κλίμακας της χρέωσης, την υφιστάμενη ισχύ.
Κατόπιν παραδεκτής υποβολής της, η αίτηση αξιολογείται μόνο ως προς το κριτήριο που επηρεάζεται σύμφωνα με τα υποβαλλόμενα στοιχεία και έγγραφα και η τροποποιητική πράξη που εκδίδεται αφορά μόνο στο κριτήριο αυτό. Η τροποποίηση εκδίδεται ηλεκτρονικά μέσω του Ηλεκτρονικού Μητρώου και δημοσιεύεται στην ιστοσελίδα του Φορέα Αδειοδότησης. Ο Κανονισμός ορίζει περιπτώσεις στις οποίες δεν απαιτείται η τροποποίηση της Βεβαίωσης, παραδείγματος χάριν όταν μεταβάλλεται η μετοχική ή εταιρική σύνθεση του κατόχου της Βεβαίωσης, ενώ ορίζει και μία περίπτωση απαγορευμένης τροποποίησης Βεβαίωσης Ειδικών Έργων, όταν αυτή αφορά τη μη υπαγωγή πλέον του προτεινόμενου έργου ή μέρος αυτού στην περίπτωση των Ειδικών Έργων, όπως αυτά ορίζονται στο άρθρο 10 παρ. 5 του Ν. 4685/2020.
Η Βεβαίωση Παραγωγού ή Βεβαίωση Ειδικού Έργου μεταβιβάζεται με απόφαση του Προέδρου της ΡΑΕ, κατόπιν υποβολής αίτησης του κατόχου με καταχώρηση στο ηλεκτρονικό σύστημα της ΡΑΕ και συνοδεύεται από τα έγγραφα και τα στοιχεία που αναφέρονται στα Παραρτήματα 3 και 4.
IV. Διοικητικές Κυρώσεις – Ανάκληση Βεβαιώσεως (Κεφάλαιο Θ’ Κανονισμού)
Ο Φορέας Αδειοδότησης ελέγχει την τήρηση των υποχρεώσεων των κατόχων των Βεβαιώσεων μέσω των εξαμηνιαίων εκθέσεων προόδου των έργων για τα οποία χορηγήθηκαν Βεβαιώσεις και των στοιχείων του Ηλεκτρονικού Μητρώου. Από την πλευρά τους, οι κάτοχοι των Βεβαιώσεων Παραγωγού ή Βεβαιώσεων Ειδικών Έργων υποχρεούνται να τηρούν τους ειδικούς και γενικούς όρους της χορηγηθείσας Βεβαίωσης, καθώς και το εν γένει νομοθετικό και κανονιστικό πλαίσιο που διέπει τη δραστηριότητα αυτή.
Το άρθρο 25 του Κανονισμού πως σε κάθε περίπτωση παραβίασης του νομοθετικού και κανονιστικού πλαισίου, καθώς και των όρων της Βεβαίωσης Παραγωγού ή Βεβαίωσης Ειδικών Έργων, επιβάλλονται διοικητικές κυρώσεις και είναι δυνατόν να ανακαλείται η εκδοθείσα Βεβαίωση. Παράλληλα, το άρθρο 25 περιέχει έναν ενδεικτικό κατάλογο περιπτώσεων στις οποίες ο Φορέας Αδειοδότησης θα πρέπει να προχωρά σε ανάκληση της χορηγηθείσας άδειας. Στον κατάλογο αυτό, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνεται η περίπτωση διαπίστωσης αντικειμενικής αδυναμίας υλοποίησης του έργου, παύσης της άσκησης της δραστηριότητας για την οποία έχει χορηγηθεί η Βεβαίωση, καθώς και παραβίασης του νομοθετικού και κανονιστικού πλαισίου καθώς και των όρων της Βεβαίωσης Παραγωγού ή Βεβαίωσης Ειδικών Έργων.
Σε κάθε περίπτωση διαπίστωσης παράβασης, ο Φορέας Αδειοδότησης κοινοποιεί στον κάτοχο της Βεβαίωσης Παραγωγού ή της Βεβαίωσης Ειδικών Έργων, Πράξη Διαπίστωσης Παράβασης, στην οποία περιγράφεται η παράβαση, και ζητούνται έγγραφες διευκρινίσεις σχετικά με αυτή εντός αποκλειστικής προθεσμίας δεκαπέντε (15) ημερών από την κοινοποίηση της ανωτέρω πράξης.
V. Λοιπά Ζητήματα
Πλέον των ανωτέρω, στις διατάξεις του Κανονισμού περιέχονται διατάξεις που αφορούν τα κορεσμένα δίκτυα (Κεφάλαιο Ε’ Κανονισμοί), διατάξεις που ρυθμίζουν τη διαδικασία που θα πρέπει να ακολουθήσει ο κάτοχος Βεβαίωσης Παραγωγού ή Βεβαίωσης Ειδικών Έργων, προκειμένου να παραταθεί η προθεσμία εντός της οποίας υποχρεούται να καταθέσει αίτηση για χορήγηση Απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ), προσδιορίζονται οι προϋποθέσεις υπό τις οποίες επιτρέπεται η υπέρβαση της Μέγιστης Ισχύος Παραγωγής, ενώ παράλληλα εξειδικεύεται η διαδικασία ελέγχου του τρόπου άσκησης των δικαιωμάτων που παρέχονται με τη Βεβαίωση Παραγωγού ή τη Βεβαίωση Ειδικών Έργων (Κεφάλαιο Η’ Κανονισμού). Τέλος, στο Κεφάλαιο Ι’ του Κανονισμού ορίζονται ειδικά ζητήματα για τη χορήγηση Βεβαίωσης Ειδικού Έργου για Υβριδικούς Σταθμούς στα Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά.
Τελικές Παρατηρήσεις
Θα μπορούσε να υποστηριχθεί πως ο νέος Κανονισμός επιδιώκει τόσο τη συστηματοποίηση των ήδη υφισταμένων ρυθμίσεων του Κεφαλαίου Β’ του Ν. 4685/2020 αναφορικά με τη διαδικασία χορήγησης της Βεβαίωσης Παραγωγού και της Βεβαίωσης Ειδικών Έργων, όσο και την περαιτέρω εξειδίκευση της σχετικής διαδικασίας υποβολής αιτήσεων. Παράλληλα, εξειδικεύονται οι όροι χορήγησης της Βεβαίωσης Παραγωγού ή Βεβαίωσης Ειδικών Έργων, προσδιορίζονται τα τεχνικά χαρακτηριστικά και το περιεχόμενο του Ηλεκτρονικού Μητρώου και προβλέπεται η επιβολή διοικητικών κυρώσεων σε βάρος του κατόχου της Βεβαίωσης, σε περίπτωση εκ μέρους του παραβίασης του νομοθετικού και κανονιστικού πλαισίου. Θα πρέπει, τέλος, να επισημανθεί πως εξακολουθεί να υφίσταται και στο σχέδιο του νέου Κανονισμού η διαφορετική αντιμετώπιση των Βεβαιώσεων Παραγωγού σε σχέση με τις Βεβαιώσεις Ειδικών Έργων, ως προς το ότι στην περίπτωση των δευτέρων ο Φορέας Αδειοδότησης δεν υποχρεούται να τις εκδώσει ή να απορρίψει τη σχετική αίτηση εντός συγκεκριμένης προθεσμίας, σε αντίθεση με την περίπτωση των Βεβαιώσεων Παραγωγού, για τις οποίες η διοίκηση οφείλει να αποφαίνεται εντός συγκεκριμένων προθεσμιών. Συνολικά δε το σχέδιο κινείται στις βάσεις που τέθηκαν με το ν. 4685/2020 προς το σκοπό της απλοποίησης και επιτάχυνσης της αδειοδοτικής διαδικασίας.
(KGLawFirm)