Το παράδειγμα της Πορτογαλίας θα μπορούσε να ακολουθήσει η Ελλάδα για την οριοθέτηση ΑΟΖ και την επέκταση υφαλοκρηπίδας. Με μεθοδικό τρόπο, όπως εκτενώς αναφέρεται σε χθεσινό άρθρο εδώ στο energia.gr, η Λισαβόνα στην προσπάθεια μετασχηματισμού του οικονομικού της μοντέλου, σχεδίασε μια νέα πολιτική που ονομάστηκε «Mar-Portugal Plan». 

Στο πλαίσιο αυτό, η Λισαβόνα εκπόνησε την «National Ocean Strategy 2013-2020», για να οδηγήσει την χώρα και πάλι σε μια οικονομία η οποία θα βασίζεται στις ναυτιλιακές δραστηριότητες και στο θαλάσσιο εμπόριο. Πρώτιστο και κύριο βήμα για κάτι τέτοιο η μεγάλη επέκταση της υφαλοκρηπίδας της χώρας.

Όπως επισημαίνεται το πορτογαλικό κοινοβούλιο υπέβαλε, τον Μάιο του 2009, επίσημο αίτημα στην ειδική επιτροπή του ΟΗΕ η οποία εξετάζει έκτοτε τα  νομικά επιχειρήματα της Λισαβόνας, με την απόφαση να αναμένεται το αργότερο το 2021, όταν λήγει η διορία που έχει τεθεί. 

Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται η σημερινή Πορτογαλία, (η οποία όμως δεν συνορεύει με ένα τόσο κακότροπο και επεκτατικό γείτονα όπως εμείς) αποτελείται από τρεις γεωγραφικές ζώνες: Την καθαυτή χερσαία χώρας της Ιβηρικής καθώς και δύο αυτόνομα νησιωτικά συμπλέγματα. Το αρχιπέλαγος Μαδέρα και το αρχιπέλαγος των Αζορών που βρίσκονται σχεδόν στη μέση της απόστασης ανάμεσα σε Ευρώπη και Νότια Αμερική, στον Ατλαντικό Ωκεανό.

Ως γνωστόν ΑΟΖ θεωρείται η θαλάσσια έκταση εντός της οποίας ένα κράτος έχει δικαίωμα έρευνας, ή κάθε άλλης εκμετάλλευσης των θαλασσίων πόρων, συμπεριλαμβανομένης της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από το νερό και τον άνεμο. Η ΑΟΖ εκτείνεται πέραν των χωρικών υδάτων μιας χώρας και φθάνει στα 200 ναυτικά μίλια από την ακτογραμμή. Η χρήση του όρου μπορεί να περιλαμβάνει, ονομαστικά, μόνο την υφαλοκρηπίδα, όμως σε ό,τι αφορά στο διεθνές δίκαιο και τα συνεπαγόμενα δικαιώματα αποτελούν δύο ξεχωριστές ζώνες, καθώς η ΑΟΖ δεν συμπεριλαμβάνει τα χωρικά ύδατα, ούτε και την υφαλοκρηπίδα, πέραν των 200 ναυτικών μιλίων. Επομένως, η διαφορά χωρικών υδάτων και ΑΟΖ είναι πως τα χωρικά ύδατα αφορούν σε πλήρη κυριαρχία, ενώ η ΑΟΖ αποτελεί απλό κυριαρχικό δικαίωμα, που αναφέρεται στη δικαιοδοσία του παράκτιου κράτους, για υποθαλάσσια εκμετάλλευση, με την επιφάνεια της θάλασσας να παραμένει ως διεθνή ύδατα.

Στην περίπτωση της Πορτογαλίας, τα δύο αυτόνομα αρχιπελάγη, των Αζορών και της Μαδέρα κατέχουν μια τεράστια ΑΟΖ που εκτείνεται, η μεν πρώτη στα 953.000 τετρ. χιλιόμετρα, η δε δεύτερη, στα 446.000 τετρ. χιλιόμετρα, γεγονός που την καθιστούν την 4η μεγαλύτερη στην Ευρώπη και την 21η παγκοσμίως. Και όλα αυτά για μία χώρα μόλις 10 εκατ. κατοίκων.

Και οι τρεις γεωγραφικές περιοχές διαθέτουν χωρικά ύδατα και Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ). Τα χωρικά ύδατα της Πορτογαλίας εκτείνονται σε απόσταση 22,2 χιλιομέτρων από τις ακτές της ηπειρωτικής χώρας, κάτι που ισχύει και για τα νησιωτικά συμπλέγματα στον Ατλαντικό. Ταυτόχρονα, όμως όπως ορίζει το άρθρο 16 της Συνθήκης του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας, όλες αυτές οι περιοχές διαθέτουν και ΑΟΖ που εκτείνονται σε απόσταση 370,4 χιλιομέτρων από τις ακτές κάθε πορτογαλικούς εθνικού εδάφους, χερσαίου ή μη, με ό,τι και εάν αυτό συνεπάγεται για τα δικαιώματα της χώρας.

Έτσι λοιπόν φτάνουμε στο …καλύτερο. Η Λισαβόνα πάει και παραπέρα, καθώς όπως προβλέπει η Συνθήκη του Δικαίου της Θάλασσας του ΟΗΕ, ένα κράτος μπορεί να διεκδικήσει την επέκταση της υφαλοκρηπίδας σε απόσταση μέχρι και 648 χιλιόμετρα από την ακτογραμμή της. Πρακτικά, αυτό σημαίνει ότι ένα κράτος μπορεί να έχει αποκλειστικά δικαιώματα στον υποθαλάσσιο πλούτο αυτής της καθορισμένης ζώνης, αλλά όχι και στην επιφάνειά της.

Τα σχέδια των Πορτογάλων ενισχύονται από την ιδιάζουσα ποικιλομορφία του βυθού του Ατλαντικού, στο τμήμα που βρίσκονται τα δύο αρχιπελάγη.

Η φυσιολογία του Ατλαντικού στις ζώνες επιρροής της Πορτογαλίας είναι εκείνη που επιτρέπουν στην χώρα να διεκδικεί την επέκταση της υφαλοκρηπίδας της στα 2.1 εκατ. τετρ. χιλιόμετρα! Εάν εγκριθεί το σχέδιό της, η Πορτογαλία θα υπερδιπλασιάσει την γεωγραφική έκτασή της, στα 3,8 εκατ. τετρ. χιλιόμετρα, γεγονός που θα την καταστήσει - συνυπολογιζομένων των θαλάσσιων τμημάτων- σε μια από τις μεγαλύτερες χώρες στον κόσμο, που θα διαθέτει μόλις 3% χερσαία επικράτεια!       

Συμπερασματικά λοιπόν θα υπάρξει ένα ακόμα …δεδικασμένο ενάντια σε φωνές και …πένες που «διατυμπανίζουν» ότι το Καστελόριζο πέφτει λίγο μακριά. Το Αιγαίο και η Μεσόγειος δεν είναι δα και …Ατλαντικός.