Η εποχή των «λευκών επιταγών» της ΕΕ έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί. Όπως έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί- έτσι τουλάχιστον θέλουμε να πιστεύουμε- και η εποχή των  σκληρών Μνημονίων. Ωστόσο αυτό δεν σημαίνει ότι  τα 22,5 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις από τα 32 δισ. που δικαιούμαστε από το Νext Generation EU θα μας δοθούν χωρίς όρους. Αντιθέτως, τα σχέδια που θα υποβάλλει η κάθε χώρα θα πρέπει να πληρούν συγκεκριμένα κριτήρια

και να λάβουν το «πράσινο φως» τόσο από την Κομισιόν όσο και από την πλειοψηφία των κρατών μελών. Η λέξη κλειδί είναι και πάλι οι μεταρρυθμίσεις.

Ειδικότερα, το βασικό εργαλείο του νέου προγράμματος ύψους 750 δισ. ευρώ θα είναι ο νέος Μηχανισμός Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, ύψους 560 δισ. ευρώ (RRF), που θα περιλαμβάνει επιχορηγήσεις 310 δισ. ευρώ και δάνεια 250 δισ. ευρώ. Οι χώρες που θα αιτηθούν πόρους θα πρέπει να καταθέσουν αναλυτικά σχέδια δημοσίων επενδύσεων και συνοδευτικών μεταρρυθμίσεων, τα οποία πρέπει να ανταποκρίνονται στις προτεραιότητες της ΕΕ: την πράσινη μετάβαση, την ψηφιακή ατζέντα και την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των οικονομιών της ΕΕ από μελλοντικά σοκ. Στη συνέχεια τα εθνικά αυτά σχέδια θα εξετάζονται και θα εγκρίνονται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Ωστόσο τον τελευταίο λόγο θα έχουν και πάλι τα κράτη μέλη, τα οποία και θα αξιολογούν το κάθε σχέδιο μέσω του νομικού εργαλείου της «επιτροπολογίας» (comitology). Εν προκειμένω η απόφαση του Ευρωπαϊκού  Συμβουλίου δεν χρειάζεται να είναι ομόφωνη, αλλά θα λαμβάνεται με ειδική πλειοψηφία (τουλάχιστον 15 κράτη μέλη). Η πρόβλεψη αυτή έχει ως σκοπό να κατευνάσει τις ανησυχίες κυρίως των φειδωλών του Βορρά, που έχουν προτείνει δάνεια αντί για επιδοτήσεις και ετοιμάζονται για σκληρές διαπραγματεύσεις στη Σύνοδο Κορυφής της 19ης Ιουνίου.

Όσον αφορά την ελληνική περίπτωση, η χώρα μας εξακολουθεί να υπάγεται στο καθεστώς της ενισχυμένης εποπτείας. Ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Βάλντις Ντομπρόβσκις  ήταν ξεκάθαρος σε συνέντευξή του στα "Νέα". «Για την Ελλάδα, πράγματι υπάρχει ακόμη η ενισχυμένη εποπτεία και θα είναι προφανώς ένας παράγοντας που θα πρέπει να ληφθεί υπόψη, αλλά θα ληφθεί υπόψη πρώτα και κύρια από τις ελληνικές Αρχές στον καταρτισμό των σχεδίων ανάκαμψης και ανθεκτικότητας», ανέφερε ο ίδιος. Τόνισε ωστόσο ότι στόχος της Κομισιόν «δεν  θα είναι να κάνουμε μια βαριά γραφειοκρατική διαδικασία αλλά να είμαστε σίγουροι ότι η χρηματοδότηση χρησιμοποιείται σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές προτεραιότητες και τις προκλήσεις». Ο επικεφαλής της οικονομικής και νομισματικής πολιτικής της Κομισιόν δήλωσε ακόμη ότι η αποδέσμευση των πόρων προς τα κράτη – μέλη της ΕΕ θα γίνεται σε δόσεις και θα συνδέεται άμεσα με συγκεκριμένα ορόσημα, τα οποία ναι μεν θα συμφωνούνται με τα κράτη -μέλη, αλλά θα συναρτώνται με τις συστάσεις του ευρωπαϊκού εξαμήνου και την υλοποίηση διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.

Σε άλλη συνέντευξή του στην Die Welt ο Ντομπρόβσκις επανέλαβε ότι «εάν δεν υπάρξουν μεταρρυθμίσεις, δεν θα δοθούν χρήματα». «Στην πράξη, τα κεφάλαια διανέμονται σε δόσεις και θα εισρέουν μόνο όταν έχουν επιτευχθεί ορισμένοι μεταρρυθμιστικοί στόχοι ή έχουν ολοκληρωθεί οι επενδυτικές φάσεις», τόνισε με σαφήνεια.

Η Ελλάδα αναμένεται να καταθέσει τον Οκτώβριο τις προτεραιότητές της για την αξιοποίηση των πόρων που της αναλογούν από το πακέτο ανάκαμψης, σύμφωνα με τον υπουργό Οικονομικών Χρήστο Σταϊκούρα. Όπως διευκρίνισε ο ίδιος, οι ελληνικές προτάσεις θα έχουν δύο σκέλη: Αφ' ενός την αντιμετώπιση των επιπτώσεων από τον κορωνοϊό σε εισόδημα, απασχόληση, μικρομεσαίες επιχειρήσεις και δημόσια υγεία. Και, αφ' ετέρου τις προτεραιότητες για την ανάκαμψη της οικονομίας τα επόμενα έτη. Ανέφερε, επίσης, πως βούληση της κυβέρνησης, και όχι μόνον της ελληνικής, είναι κάποιες εκταμιεύσεις από τους πόρους του Ταμείου να πραγματοποιηθούν εντός του 2020.