ενώ το μεγαλύτερο μερίδιο εκπομπών ρύπων προέρχεται από τον ενεργειακό εφοδιασμό και την μεταφορά ενέργειας.
Η αντιμετώπιση της απειλής που αντιπροσωπεύει η αλλαγή του κλίματος καθιστά αναγκαία μια στρατηγική στροφή από το υφιστάμενο ενεργειακό σύστημα των ορυκτών καυσίμων, σε ένα άλλο το οποίο θα χαρακτηρίζεται από χαμηλές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και θα βασίζεται, σε μεγάλο βαθμό, στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας.
Στο δρόμο για την Ενεργειακή Μετάβαση, οι τεχνολογίες αποθήκευσης ενέργειας αποτελούν έναν ευέλικτο τρόπο αντιμετώπισης των ανισορροπιών που προκαλούνται από την αύξηση του μεριδίου των μεταβλητών ΑΠΕ, όπως η ηλιακή και η αιολική, στο δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας. Αρκετές τεχνολογίες αποθήκευσης ενέργειας είναι ήδη διαθέσιμες, ή βρίσκονται σε φάση ανάπτυξης, όπως η αποθήκευση ενέργειας μέσω αντλησιοταμίευσης, διάφορα είδη συσσωρευτών, η αποθήκευση υδρογόνου, η αποθήκευση συμπιεσμένου αέρα, τα συστήματα αποθήκευσης θερμότητας και τα διαφορετικά είδη αποθήκευσης αερίου.
(στο ανωτέρω διάγραμμα απεικονίζεται η αύξηση της ενεργειακής χωρητικότητας από μπαταρίες αποθήκευσης, 2017-2030)
Το πλαίσιο πολιτικής της ΕΕ για την αποθήκευση ενέργειας βασίζεται σε στρατηγικές πρωτοβουλίες όπως η ευρωπαϊκή συμμαχία για τους συσσωρευτές, στη στήριξη της έρευνας και της καινοτομίας για τεχνολογίες αποθήκευσης ενέργειας, καθώς και στη νομοθεσία που καλύπτει τις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας και τις μεταφορές χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.
Λαμβανομένου υπόψη του θεμελιώδους ρόλου της αποθήκευσης ενέργειας για την επίτευξη ενός ενεργειακού συστήματος χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, που θα βασίζεται κατά κόρον στις ανανεώσιμες πηγές, η Ε.Ε. έχει λάβει μέτρα για την ανάπτυξη ενός πλαισίου στρατηγικής για την αποθήκευση ενέργειας, ώστε να επιταχύνει την αναδιαμόρφωση του ενεργειακού συστήματός της και να κομίσει στην αγορά νέες ελπιδοφόρες τεχνολογίες χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Ωστόσο, υπάρχει κίνδυνος τα μέτρα που έχουν ληφθεί έως τώρα να μην είναι αρκετά για την επίτευξη των στρατηγικών στόχων της ΕΕ για καθαρή ενέργεια, καθώς υστερεί σε σύγκριση με τους ανταγωνιστές της όσον αφορά στην ικανότητα παραγωγής στοιχείων συσσωρευτών. Τούτο σημαίνει πως το στρατηγικό πλαίσιο της Ε.Ε. να μην ανταποκριθεί, ενδεχομένως, στις προκλήσεις της Ενεργειακής Μετάβασης.
Είναι χαρακτηριστικό των δυσχερειών το γεγονός πως έως πέρυσι, όσοι επένδυαν σε λύσεις αποθήκευσης ενέργειας στο δίκτυο αντιμετώπιζαν μια σειρά εμπόδια. Η πρόσφατη νομοθεσία της ΕΕ αναμένεται να συμβάλει στην άρση τους.
Γιατί έχει σημασία η αποθήκευση ενέργειας
Μεταξύ 2004 και 2017, το μερίδιο της ακαθάριστης τελικής κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας στην Ε.Ε. που προερχόταν από ΑΠΕ αυξήθηκε από 14 % σε 31 %5, με την Αυστρία να καταγράφει 72 %, αλλά και άλλα επτά κράτη-μέλη να καταγράφουν ποσοστό χαμηλότερο του 15 %.
Δεδομένου ότι η πρόσθετη παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ να προέλθει από την ηλιακή και αιολική ενέργεια, που θεωρούνται μεταβλητές πηγές, ο στόχος που έχει τεθεί αναμένεται να οδηγήσει σε πρόσθετη ζήτηση για αποθήκευση ενέργειας. Η αναδιαμόρφωση του ενεργειακού συστήματος παρουσιάζει σημαντικές προκλήσεις όσον αφορά την ενσωμάτωση των μεταβλητών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο σύστημα ηλεκτροδότησης και την εξισορρόπηση της προσφοράς και της ζήτησης.
Προκειμένου να επιτύχει τους στόχους της για το κλίμα, για το 2050, η Κομισιόν εκτίμησε ότι η Ε.Ε. ενδέχεται να χρειαστεί να αυξήσει την αποθήκευση ενέργειας μέχρι και κατά έξι φορές. Στην ΕΕ, όσον αφορά το δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας, η αποθήκευση ενέργειας μέσω άντλησης νερού αποτελεί την πλέον κοινή τεχνολογία αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας, αντιπροσωπεύοντας το 88 % της εγκατεστημένης δυναμικότητας αποθήκευσης και χρησιμοποιείται τόσο για την ημερήσια όσο και για την εποχική αποθήκευση. Οι συσσωρευτές αποθηκεύουν ηλεκτρική ενέργεια σε χημική μορφή και μετατρέπουν την ενέργεια αυτή σε ηλεκτρισμό και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για βραχυπρόθεσμη αποθήκευση ενέργειας, για διαστήματα ωρών και ημερών, παραδείγματος χάριν για τη μεταβαλλόμενη ημερήσια αιχμή της ζήτησης. Ωστόσο, μετά τη φόρτιση, δεν μπορούν να διατηρήσουν την αποθηκευμένη ενέργεια για εβδομάδες ή μήνες χωρίς σοβαρές απώλειες. Πολλά είδη συσσωρευτών, όπως οι μολύβδου-οξέος και οι ιόντων λιθίου, αξιοποιούνται εμπορικά. Νέες εκδόσεις των τεχνολογιών αυτών βρίσκονται στο στάδιο της ανάπτυξης. Οι ερευνητές επεξεργάζονται εναλλακτικές λύσεις, όπως τους συσσωρευτές λιθίου στερεάς κατάστασης.
Όσον αφορά τα οφέλη για το ηλεκτρικό σύστημα της χώρας μας από την υιοθέτηση συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας, σύμφωνα με μελέτη που πραγματοποιήθηκε από το Πολυτεχνείο για λογαριασμό της ΡΑΕ, υπολογίζονται σε περίπου 160 εκατ, ευρώ ετησίως, εάν υιοθετηθεί το σχέδιο για διείσδυση συστημάτων αποθήκευσης (αντλησιοταμιευτικά και μπαταρίες) ισχύος 750- 1000 μεγαβάτ. Η εν λόγω μελέτη θεωρείται ως η πιο εμπεριστατωμένη και αναλυτική σε σύγκριση άλλων που είχαν εκπονήσει οι εταιρείες -μέλη του Ελληνικού Συνδέσμου Ηλεκτροπαραγωγής από ΑΠΕ.