Επιπτώσεις στο φυσικό αέριο
Η κατάσταση με το φυσικό αέριο είναι διαφορετική από το πετρέλαιο αλλά εξίσου δύσκολη. Υπήρχε ήδη πληθώρα ΥΦΑ στις παγκόσμιες αγορές πριν από το χτύπημα της πανδημίας Covid-19. Αυτό οδήγησε στην τιμή ΥΦΑ να πέσει στην Ιαπωνία στα $1,94/mmBtu στις 23 Απριλίου, η χαμηλότερη τιμή ποτέ, πολὐ πιο χαμηλή από το κόστος των εξαγωγέων ΥΦΑ (Figure 1).
- Figure 1: Platts JKM prompt-month delivered LNG price
Source: Platts
Ακόμα κι αν η παγκόσμια οικονομία ανακάμψει το 2021, η πλήρης ανάκαμψη των αγορών ΥΦΑ, πίσω στην τροχιά ανάπτυξης πριν από την πανδημία, δεν είναι καθόλου βέβαιη και πιθανότατα θα διαρκέσει περισσότερο, με την υπερπροσφορά να συνεχίζει να παραμένει.
Όταν αυτό συνδυαστεί με νέες εγκαταστάσεις ΥΦΑ που αναμένεται να αρχίσουν παραγωγή τα επόμενα 5-7 χρόνια, το πρόβλημα θα εμβαθύνει. Με βάση έργα που βρίσκονται ήδη υπό κατασκευή και αυτά για τα οποία έχουν ήδη παρθεί τελικές επενδυτικές αποφάσεις, η επιπρόσθετη προσφορά ΥΦΑ έως το 2027 θα μπορούσε να υπερβεί την προβλεπόμενη αύξηση της ζήτησης κατά περισσότερο από 75%. Η υπερπροσφορά ΥΦΑ θα επιμείνει στο περισσότερο μέρος αυτής της δεκαετίας, διατηρώντας τις τιμές χαμηλές για περισσότερο χρόνο. Οι παραγωγοί φυσικού αερίου και οι προμηθευτές ΥΦΑ αντιμετωπίζουν ένα πολύ δύσκολο μέλλον παγκόσμια, και ειδικά στις ΗΠΑ.
Επιπτώσεις στην Κύπρο
Οι χαμηλές τιμές πετρελαίου είναι καλές για τους Κύπριους καταναλωτές. Εάν η μέση τιμή φέτος παραμείνει περίπου $30-$35/βαρέλι, με την επιστροφή στην ομαλότητα το κόστος της βενζίνης και της ηλεκτρικής ενέργειας θα πρέπει να μειωθεί κατά τουλάχιστον ένα τρίτο σε σύγκριση με τις τιμές στην αρχή του έτους.
Η ExxonMobil ήδη ανακοίνωσε καθυστέρηση του προγράμματος γεωτρήσεων έως τον Σεπτέμβριο του 2021. Ως αποτέλεσμα της πανδημίας και των περικοπών δαπανών, σχεδόν σίγουρα όλες οι άλλες προγραμματισμένες γεωτρήσεις θα αναβληθούν στο επόμενο έτος. Αλλά με τις προγραμματισμένες περικοπές δαπανών των διεθνών εταιρειών πετρελαίου (ΔΕΠ) να επεκτείνονται έως το 2021, κατά πάσα πιθανότητα η επανάληψη γεωτρήσεων θα καθυστερήσει περισσότερο. Και με την ενεργειακή βιομηχανία να διέρχεται σεισμικές αναταραχές, ανακατατάξεις και στρατηγικές αλλαγές, μέχρι το 2022 η εξερεύνηση στην κυπριακή ΑΟΖ μπορεί να μην είναι πια προτεραιότητα για τις ΔΕΠ.
Η ανάπτυξη του κοιτάσματος Αφροδίτη και η πώληση του φυσικού αερίου στο τερματικό ΥΦΑ Idku της Αιγύπτου ενδέχεται να αντιμετωπίσει παρόμοιες προκλήσεις. Το ΥΦΑ της Αιγύπτου δεν μπορεί να ανταγωνιστεί στις παγκόσμιες αγορές και με τις τιμές να αναμένεται να παραμείνουν χαμηλότερες-για-περισσότερο χρόνο, θα συνεχίσει να αντιμετωπίζει προκλήσεις. Η Κύπρος ίσως χρειαστεί να επανεξετάσει τα σχέδιά της για την ανάπτυξη του Αφροδίτη.
Με τις προοπτικές εκμετάλλευσης του κυπριακού φυσικού αερίου να καθυστερούν και να μειώνονται σημαντικά, η αναπτυσσόμενη κατάσταση καθιστά την τελευταία τουρκική εισβολή στην κυπριακή ΑΟΖ όχι μόνο προκλητική, αλλά ανίσχυρη και αναχρονική. Σωστά, η Κύπρος λαμβάνει μέτρα για να διατηρήσει τη διεθνή πίεση στην Τουρκία.
Η έγκριση τόσο των αιτήσεων Hoegh όσο και της Energean για την εισαγωγή φυσικού αερίου όχι μόνο θα προσφέρει στην Κύπρο φθηνότερο φυσικό αέριο και πιο γρήγορα - χωρίς να χρειάζεται καμμία επένδυση από το κράτος - αλλά και θα συμβάλει στην ασφάλεια παροχής προμηθειών. Σε περίπτωση που ένας πάροχος αντιμετωπίζει προβλήματα, ο άλλος μπορεί να διατηρήσει προμήθειες. Εάν ληφθούν αποφάσεις γρήγορα, η Κύπρος όχι μόνο θα μπορούσε να επωφεληθεί από την αποφυγή των σημαντικών τελών εκπομπών ρύπων από την ΕΕ από τις αρχές του 2021, αλλά θα επωφεληθεί επίσης από την περίοδο χαμηλών τιμών ΥΦΑ.
Ο παγκόσμιος ενεργειακός τομέας υφίσταται ριζικές αλλαγές που επιβάλλονται από τον οικονομικό αντίκτυπο της πανδημίας Covid-19, της κλιματικής αλλαγής και της υπερπροσφοράς πετρελαίου και φυσικού αερίου στις παγκόσμιες αγορές, διατηρώντας τις τιμές χαμηλότερες-για-περισσότερο χρόνο. Η Κύπρος πρέπει να επανεξετάσει την ενεργειακή της στρατηγική και να εφαρμόσει έγκαιρες και ριζικές αλλαγές σύμφωνα με αυτές τις εξελίξεις. Προτεραιότητα πρέπει να δοθεί σε ενέργεια όσο το δυνατό χαμηλότερου κόστους και σε φθηνές ανανεώσιμες πηγές.