Οι επιπτώσεις της πανδημίας στον ενεργειακό τομέα βρίσκονται σε εξέλιξη και σε διαρκή αξιολόγηση σε όλους τους νευραλγικούς τομείς, όπως στην ασφάλεια τροφοδοσίας ηλεκτρικής ενέργειας και καυσίμων των τομέων μεταφοράς και θερμότητας, στην ευστάθεια των ενεργειακών συστημάτων, αλλά και στις διαδικασίες μετάβασης σε καθαρή ενέργεια μέσα από το πρίσμα του μετριασμού της κλιματικής αλλαγής, όπως καθορίστηκε από την πρόσφατη «πράσινη συμφωνία» (Green Deal) της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ειδικότερα, ο κλάδος αειφόρου αξιοποίησης βιομάζας για την κάλυψη των αναγκών βιοενέργειας και βιοοικονομίας δοκιμάστηκε και εξακολουθεί να δοκιμάζεται από την κρίση, τόσο σε διεθνές όσο και σε εγχώριο επίπεδο. Ως γνωστό, η χρησιμότητα και βιωσιμότητα της βιομάζας ως ανανεώσιμης πηγής ενέργειας βασίζεται καθοριστικά στη δημιουργία, στήριξη και διατήρηση εφοδιαστικών αλυσίδων προμήθειας οργανικών υλών σε τοπικό, περιφερειακό και διακρατικό επίπεδο.
Προληπτικά μέτρα αντιμετώπισης του ιού, και προστατευτικές ενέργειες όπως το κλείσιμο των συνόρων από γειτονικές χώρες, περιορισμοί στις μετακινήσεις και κλείσιμο (lockdown) πολλών κλάδων της εμπορικής δραστηριότητας που επιβλήθηκαν σε όλη την ελλαδική επικράτεια επηρέασαν, σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό, την τροφοδοσία και λειτουργία μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και συμπαραγωγής ηλεκτρισμού-θερμότητας από βιομάζα, την παραγωγή τυποποιημένων στερεών βιοκαυσίμων (πελλέτες, μπρικέτες), την κάλυψη θερμικών αναγκών αγροτοβιομηχανικών δραστηριοτήτων, αλλά και τις ανάγκες οικιακής θέρμανσης σε περιαστικές και αγροτικές, κυρίως, περιοχές.
Στον τομέα της ηλεκτροπαραγωγής-συμπαραγωγής από βιομάζα, για τις εν λειτουργία μονάδες οι οποίες χρησιμοποιούν υπολειμματική βιομάζα που συγκεντρώνεται μέσω δασικών ή αγροτικών δραστηριοτήτων, παρατηρούνται δυσλειτουργίες στις περιπτώσεις αποκλεισμού της διασυνοριακής μετακίνησης εργατών αγροτικής γης, οι οποίοι συμμετέχουν τόσο σε εργασίες συγκομιδής, όσο και σε εκείνες διαχείρισης υπολειμμάτων.
Επιπλέον, σημειώθηκαν δυσχέρειες στη δυνατότητα τεχνικών συνεργείων να κινηθούν προς διενέργεια συντηρήσεων και επισκευών σε εξοπλισμό και μηχανήματα ηλεκτροπαραγωγής και συμπαραγωγής από στερεή βιομάζα (καύση και αεριοποίηση). Παράλληλα, μονάδες ηλεκτροπαραγωγής που βρίσκονται σε φάση εγκατάστασης, δοκιμής και θέσης σε λειτουργία νέου εξοπλισμού, έχουν καθυστερήσει να παραλάβουν από χώρες του εξωτερικού σημαντικά τμήματα των παραγγελθέντων μηχανημάτων, με αποτέλεσμα να καθίσταται οριακή η τήρηση των χρονοδιαγραμμάτων ενεργοποίησής τους, σύμφωνα με τους όρους σύνδεσης που έχουν υπογράψει.
Στις περιπτώσεις εφοδιασμού υπολειμματικής βιομάζας από δασικές υλοτομίες ή αγροτικές εκμεταλλεύσεις προς κάλυψη αναγκών παραγωγής στερεών βιοκαυσίμων, π.χ. πελλέτες και μπρικέτες ξύλου, ή αγροπελλέτες για τις ανάγκες βιομηχανικής θερμότητας παρατηρήθηκαν επίσης δυσχέρειες και σχετικές καθυστερήσεις στην τροφοδοσία, οι οποίες αναμένεται να επηρεάσουν τα αποθέματα για την επόμενη περίοδο θέρμανσης. Ωστόσο, το τελευταίο χρονικά τμήμα της φετινής περιόδου θέρμανσης, με τις κατά τόπους χαμηλότερες για την εποχή θερμοκρασίες και σε συνδυασμό με τον περισσότερο χρόνο παραμονής των πολιτών στα σπίτια τους, τόνωσαν τη ζήτηση για καύσιμα οικιακής θέρμανσης και για πελλέτες ειδικότερα. Δεδομένου ότι τα καταστήματα λιανικής ήταν κλειστά για αυτό το διάστημα, οι παραγγελίες εξυπηρετούνταν κατά βάση με κατ’οίκον παραδόσεις.
Ένας σημαντικός παράγοντας που έρχεται ως συνέπεια της κρίσης είναι η δραστική μείωση της τιμής του πετρελαίου θέρμανσης λόγω υπερσυσσώρευσης αποθεμάτων διεθνώς. Αυτή η μείωση αναμένεται να προκαλέσει πιέσεις στη ζήτηση στερεών βιοκαυσίμων για την επόμενη περίοδο θέρμανσης.
Παρά τις δυσχέρειες λόγω της μεγάλης υγειονομικής κρίσης που βιώνουμε, η προσοχή όλων των κυβερνήσεων εντός Ε.Ε. για την επόμενη ημέρα θα πρέπει να παραμείνει σταθερά προσηλωμένη στην επίτευξη των επιμέρους στόχων των κατατεθειμένων Εθνικών Σχεδίων για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), αλλά και στον μεγάλο στόχο του χαρακτηρισμού της Ευρώπης ως της πρώτης ανθρακικά ουδέτερης ηπείρου μέχρι το 2050, καθώς εκτιμούμε ότι οι επιπτώσεις και αναταράξεις θα είναι πρόσκαιρες.
Ειδικά σε ότι αφορά τον κλάδο βιοενέργειας στη χώρα μας και δεδομένου του στόχου 300 MW εγκατεστημένης ηλεκτρικής ισχύος μέχρι το 2030 από βιομάζα και βιοαέριο, τώρα είναι η ευκαιρία να αναγνωριστεί με τον πιο εμφατικό τρόπο από την Πολιτεία και όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, η πολύπλευρη σημασία και προσφορά της αειφόρου αξιοποίησης βιομάζας στη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος των αγροτοκτηνοτροφικών δραστηριοτήτων, στην τόνωση των θέσεων εργασίας στην ελληνική ύπαιθρο, στην συνεισφορά δίκαιης μετάβασης στη μεταλιγνιτική εποχή και στην συγκράτηση των οικονομικών εισοδημάτων. Η αξιοποίηση βιομάζας μπορεί να αποδειχτεί επομένως η κατάλληλη ευκαιρία μέσα στην κρίση.
Λίγα λόγια για τον Αντώνιο Γερασίμου:
Ο κος Αντώνιος Γερασίμου είναι απόφοιτος του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, Μηχανολόγος – Μηχανικός, MSc (1966). Επί σειρά ετών δραστηριοποιήθηκε στην Ελλάδα ως ελεύθερος επαγγελματίας, μελετητής και κατασκευαστής Δημοσίων Έργων, αναλαμβάνοντας πολυάριθμα έργα. Το 1988 ίδρυσε τον Όμιλο Εταιρειών ΙΤΑ και μέχρι σήμερα διατελεί Πρόεδρος του Ομίλου. Ο Όμιλος ΙΤΑ καλύπτει ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων σχετικών με την ενέργεια και το περιβάλλον, προσφέροντας έργα «με το κλειδί στο χέρι», καλύπτοντας όλα τα στάδια ανάπτυξης ενός έργου: από τα αρχικές μελέτες έως τη χρηματοδότηση, τη διαχείριση, την κατασκευή, τη λειτουργία και συντήρηση, καθώς επίσης και τη συμμετοχή με ιδία κεφάλαια στην επένδυση. Οι τομείς δραστηριοποίησης του Ομίλου περιλαμβάνουν Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, Bιοκαύσιμα, Αφαλάτωση θαλασσινού νερού για την παραγωγή πόσιμου νερού με χρήση Αιολικής Ενέργειας, Συμπαραγωγή Ηλεκτρισμού & Θερμότητας σε συνδυασμό με Τηλεθέρμανση και Πρωτοποριακά Υαλόφρακτα Θερμοκήπια, Σύγχρονες Μονάδες Ξήρανσης για την παραγωγή ζωοτροφών, Επεξεργασία Στερεών, Υγρών και μολυσμένων αποβλήτων.
Παράλληλα κατέχει θεσμικές θέσεις σε σχετικούς Συνδέσμους, είναι Πρόεδρος του Συνδέσμου ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΒΙΟΜΑΖΑΣ (ΕΛ.Ε.Α.ΒΙΟΜ), Πρόεδρος του ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΑΦΑΛΑΤΩΣΗΣ & ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΝΕΡΟΥ, Μέλος σε διάφορα Ελληνικά Επιμελητήρια και Συνδέσμους σχετικούς με τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και τη Συμπαραγωγή Ηλεκτρισμού και Θερμότητας. Διετέλεσε επίσης Πρόεδρος του Συμβουλίου Διοίκησης του Τ.Ε.Ι. Κεντρικής Μακεδονίας.