επιχειρείται η απλούστευση της διαδικασίας εξέτασης των αιτήσεων της Α’ Φάσης αδειοδότησης των έργων ΑΠΕ ως το πρώτο στάδιο των παρεμβάσεων στην αδειοδότηση των ΑΠΕ. Η νομοθετική πρωτοβουλία του Υπουργείου κινείται στο πλαίσιο της ενσωμάτωσης των σχετικών ευρωπαϊκών προβλέψεων της Οδηγίας 2018/2001 και επιδιώκει την επιτάχυνση της έκδοσης της σχετικώς προβλεπόμενης Βεβαίωσης (μέχρι σήμερα «Άδειας Παραγωγής») μέσω της τυποποίησης της διαδικασίας και της απλούστευσης της εξέτασής των αιτημάτων, προς το σκοπό της επίτευξης των στόχων της μεγιστοποίησης της διείσδυσης των ΑΠΕ στην ηλεκτροπαραγωγή έως το 2030 και περαιτέρω της ευχερέστερης αξιοποίησης των εθνικών πόρων αλλά και της οικονομικής ανάπτυξης μέσω της προσέλκυσης νέων επενδύσεων.
Βασικό άξονα της μεταρρύθμισης των διαδικασιών με τις οποίες εκκινεί η αδειοδότηση των έργων ΑΠΕ, αποτελεί το γεγονός ότι η έκδοση της Βεβαίωσης δεν συναρτάται πλέον με ενδελεχή και εξαντλητική αξιολόγηση της βιωσιμότητας των έργων και της δυνατότητας υλοποίησής τους.
Βεβαίωση Παραγωγού Ηλεκτρικής Ενέργειας από ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ
Η Άδεια Παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ, η οποία εισήχθη με τον ν. 3468/2006 αντικαθίσταται από την αντίστοιχη Βεβαίωση Παραγωγού. Συγκεκριμένα, προβλέπονται δύο είδη βεβαιώσεων: α) η Βεβαίωση Παραγωγού ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ και β) η Βεβαίωση Παραγωγού ηλεκτρικής ενέργειας Ειδικών Έργων ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ. Αρμόδιος Φορέας Αδειοδότησης είναι η ΡΑΕ, η οποία χορηγεί τη Βεβαίωση κατόπιν υποβολής αιτήσεως στο Ηλεκτρονικό Μητρώο και εφόσον πληρούνται οι ειδικές προϋποθέσεις που ορίζονται στο κείμενο του σχεδίου νόμου και του Κανονισμού Βεβαιώσεων Παραγωγού Ηλεκτρικής Ενέργειας από Α.Π.Ε., Σ.Η.Θ.Υ.Α. και Ειδικών Έργων, η έγκριση του οποίου προβλέπεται δυνάμει σχετικής απόφασης του Υπουργού Περιβάλλοντος. Η ΡΑΕ τηρεί το Ειδικό Μητρώο Παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ, το οποίο εντάσσεται στο Ηλεκτρονικό Μητρώο Παραγωγών ΗΛΕΚΤΡΙΚΉΣ ΕΝΈΡΓΕΙΑΣ από ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ και επικαιροποιείται σε μηνιαία κατ’ ελάχιστο βάση με ευθύνη της.
Μεταβατικά και μέχρι τη θέση του Ηλεκτρονικού Μητρώου σε πλήρη λειτουργία, η Βεβαίωση χορηγείται από τη ΡΑΕ κατόπιν υποβολής αίτησης σε αυτήν. Η σχετική αίτηση δύναται να υποβάλλεται από τον ενδιαφερόμενο με χρήση των κωδικών TAXISNET σε τρεις (3) κύκλους, ήτοι από την 1η έως τη 10η των μηνών Φεβρουαρίου, Ιουνίου, Οκτωβρίου. Ως εκ τούτου, επέρχεται μείωση των αδειοδοτικών κύκλων από τέσσερις (4) σε τρεις (3) και ως προϋπόθεση της εξέτασης των αιτήσεων κάθε επόμενου κύκλου, τίθεται η ολοκλήρωση της διαδικασίας εξέτασης των αιτήσεων του προηγουμένου.
Εφόσον η αίτηση για χορήγηση Βεβαίωσης κριθεί ως παραδεκτή, περίληψη αυτής αναρτάται στον ιστότοπο της ΡΑΕ εντός 5 ημερών από την ημερομηνία υποβολής της και προβλέπεται 15ήμερη προθεσμία υποβολής αντιρρήσεων, η οποία εκκινεί από την ανάρτηση της περίληψης.
Ο αιτών, κατά του οποίου έχουν υποβληθεί αντιρρήσεις, αφού ενημερωθεί εγγράφως από τη ΡΑΕ, δύναται να υποβάλει τις απόψεις του εντός προθεσμίας τασσόμενης από τη ΡΑΕ, η οποία δεν ξεπερνά τις 15 ημέρες. Πρέπει να σημειωθεί ότι κατά το στάδιο υποβολής και ελέγχου των αντιρρήσεων, ο φυσικός χώρος του έργου συνεχίζει και δεσμεύεται μέχρι και την ολοκλήρωση της διαδικασίας ελέγχου των αντιρρήσεων.
Η Βεβαίωση εκδίδεται το αργότερο εντός 20 ημερών από την άπρακτη παρέλευση της προθεσμίας υποβολής αντιρρήσεων και, στην περίπτωση που υποβάλλονται αντιρρήσεις, εντός 20 ημερών από το πέρας της προθεσμίας για την υποβολή των απόψεων του αιτούντος κατά των εναντίον του αντιρρήσεων. Αίτηση αναθεώρησης δύναται να ασκηθεί κατά της Βεβαίωσης και της απόρριψης αίτησης χορήγησης Βεβαίωσης, ενώ και σε αυτό το στάδιο ο φυσικός χώρος του έργου εξακολουθεί να δεσμεύεται μέχρι την ολοκλήρωση της διαδικασίας εξέτασής της.
Σε περίπτωση οριστικής απόρριψης της αίτησης για έκδοση Βεβαίωσης, είναι επιτρεπτή η κατάθεση από τον ίδιο αιτούντα νέας αίτησης με τα αυτά στοιχεία, κατόπιν παρέλευσης 2 κύκλων από τη γνωστοποίηση της απόρριψης.
Σε περίπτωση που, εντός του ιδίου κύκλου, υποβληθούν αιτήσεις για χορήγηση ή τροποποίηση Βεβαίωσης Παραγωγού ΗΛΕΚΤΡΙΚΉΣ ΕΝΈΡΓΕΙΑΣ, που παρουσιάζουν εδαφική επικάλυψη ή αδυναμία ταυτόχρονης αξιοποίησης πρωτογενούς ενέργειας ή συνεπάγονται υπέρβαση της φέρουσας ικανότητας και εφόσον δεν συντρέχει υποχρέωση προτεραιότητας εξέτασης βάσει ειδικών διατάξεων, η ΡΑΕ ζητεί από τους αιτούντες να τη διευθέτηση των σχετικών ζητημάτων εντός τακτής προθεσμίας, ενώ σε περίπτωση αδυναμίας διευθέτησης, η ΡΑΕ προβαίνει σε συγκριτική αξιολόγηση βάσει κριτηρίων, όπως ενδεικτικά η ύπαρξη τίτλου κυριότητας ή κατοχής, κατά τα οριζόμενα στον Κανονισμό Βεβαιώσεων Παραγωγού ηλεκτρικής ενέργειας. Έως δε την έκδοση του τελευταίου, αναλογικώς εφαρμόζονται οι σχετικές διατάξεις του Κανονισμού Αδειών Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας με χρήση ΑΠΕ και μέσω Σ.Η.Θ.Υ.Α., ως ισχύει.
Διάρκεια Ισχύος & Προθεσμίες για την Αυτοδίκαιη Παύση
Η Βεβαίωση Παραγωγού Ηλεκτρικής Ενέργειας χορηγείται για χρονικό διάστημα μέχρι 25 έτη με δυνατότητα ισόχρονης ανανέωσης.
Εισάγεται η αυτοδίκαιη παύση της Βεβαίωσης με στόχο την υλοποίηση των έργων για τα οποία έχει εκδοθεί, ενώ δεν απαιτείται η έκδοση σχετικής διαπιστωτικής πράξης. Ειδικότερα, η Βεβαίωση παύει αυτοδικαίως να ισχύει:
I. Εντός 6 μηνών από την έκδοσή της, εφόσον ο κάτοχος της δεν έχει καταθέσει αίτηση για χορήγηση ΑΕΠΟ. Η ως άνω προθεσμία παρατείνεται κατά 12 μήνες για έργα που εγκαθίστανται σε περιοχές NATURA.
II. Εντός 36 μηνών από την έκδοσή της, εφόσον δεν έχει γίνει αποδοχή της Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης με συνυποβολή της προβλεπόμενης εγγυητικής επιστολής.
III.Εντός 30 μηνών από την έκδοσή της, εφόσον δεν έχει κατατεθεί αίτηση για χορήγηση Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης συνοδευόμενη από ΑΕΠΟ σε περίπτωση κορεσμένων δικτύων.
Οι ως άνω προθεσμίες δύνανται να παραταθούν έως 12 μήνες, εφόσον ο κάτοχος δηλώσει στο Ηλεκτρονικό Μητρώο την πρόθεσή του για την ολοκλήρωση του έργου και καταβάλει Τέλος Δέσμευσης Φυσικού Χώρου Εγκατάστασης ύψους 150 €/MW για κάθε μήνα παράτασης.
Οι εν λόγω προθεσμίες αναστέλλονται μόνο λόγω δικαστικής αναστολής.
Τέλος Υποβολής Αίτησης & Τέλος Έκδοσης Βεβαίωσης
Προβλέπεται μείωση του εφάπαξ τέλους υποβολής αίτησης υπέρ ΡΑΕ, το οποίο πλέον υπολογίζεται επί τη βάσει αξίας 60 €/MW, ενώ η ανώτατη αξία αυτού δεν δύναται να είναι μεγαλύτερη των € 12.000.
Για την έκδοση της Βεβαίωσης, τίθεται ως προϋπόθεση η προσκόμιση από τον αιτούντα αποδεικτικού καταβολής του εφάπαξ τέλους έκδοσης αυτής υπέρ του Υπολογαριασμού Ενισχύσεων του Ειδικού Λογαριασμού ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ Διασυνδεδεμένου Συστήματος και Δικτύου εντός 30 ημερών από τη σχετική ειδοποίηση του μέσω του Ηλεκτρονικού Μητρώου. Το ύψος του τέλους ορίζεται ανά μονάδα ονομαστικής ισχύος σε ΜW ως εξής:
I. 3.000 €/MW για το τμήμα ισχύος έως και 1MW,
II. 2.500 €/MW για το τμήμα ισχύος από 1 έως και 10 MW,
III.2.000 €/MW για το τμήμα ισχύος από 10 έως και 50 MW,
IV. 1.500 €/MW για το τμήμα ισχύος από 50 έως και 100 MW και
V. 1.000 €/MW για το τμήμα ισχύος πάνω από 100 MW.
Το μέγιστο δυνατό εφάπαξ τέλος έκδοσης Βεβαίωσης αντιστοιχεί σε σταθμό ΑΠΕ ισχύος 250 MW.
Περαιτέρω, προβλέπονται:
I. Μείωση κατά το ήμισυ του ύψους της συνυποβαλλόμενης με την αποδοχή της Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης εγγυητικής επιστολής, εφόσον πληρωθεί το ως άνω αναλογούν τέλος.
II. Μείωση κατά το ήμισυ του ύψους του εφάπαξ τέλους έκδοσης Βεβαίωσης για τα ιδρύματα, καθώς και για νομικά πρόσωπα δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου κοινωφελούς σκοπού, πλην των ενεργειακών κοινοτήτων, όπως νοσοκομεία, κέντρα υγείας και σχολεία όλων των βαθμίδων.
III.Εξαίρεση από την υποχρέωση καταβολής για Αυτοπαραγωγούς κατόχους Αδείας ή Βεβαίωσης.
· Σημειώνεται ότι το προβλεπόμενο στον προϊσχύσαντα νόμο τέλος διατήρησης δικαιώματος κατοχής άδειας παραγωγής ΗΛΕΚΤΡΙΚΉΣ ΕΝΈΡΓΕΙΑΣ, παύει να ισχύει αναδρομικώς από 01.01.2020.
· Τα στοιχεία για τον καθορισμό των υπόχρεων καταβολής του ως άνω τέλους για τα έτη 2017, 2018 και 2019 λαμβάνονται υπόψη ως ισχύουν κατά την 01.01.2019 και το τελικά οφειλόμενο ποσό καταβάλλεται μειωμένο στο 50% του αρχικώς οφειλόμενου.
· Μέχρι την 15.05.2020, επίκειται να καταρτιστεί και να αναρτηθεί στο διαδικτυακό τόπο του ΥΠΕΝ ενιαίος πίνακας με τους υπόχρεους καταβολής και το ύψος του χρέους για τα ως άνω έτη. Σε περίπτωση μη εμπρόθεσμης καταβολής του τέλους η ισχύς της άδειας παραγωγής θα παύει αυτοδικαίως.
Εκκρεμή αιτήματα χορήγησης, υφιστάμενες Άδειες Παραγωγής και μεταβατικές διατάξεις
Εκκρεμή, κατά την έναρξη ισχύος του νέου νόμου, αιτήματα χορήγησης Άδειας Παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ, τα οποία έχουν υποβληθεί στη ΡΑΕ έως και τον κύκλο υποβολής αιτήσεων Ιουνίου 2018, αξιολογούνται από την ΡΑΕ σύμφωνα με τον ν. 3468/2006 σχετικά με τη διαδικασία έκδοσης άδειας παραγωγής σε συνδυασμό με τον Κανονισμό Αδειών Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας με χρήση ΑΠΕ και μέσω Σ.Η.Θ.Υ.Α., ως ισχύει, και εκδίδεται επ’ αυτών απόφαση απόρριψης ή χορήγησης Άδειας Παραγωγής.
Εκκρεμή, κατά την έναρξη ισχύος του νέου νόμου, αιτήματα χορήγησης Άδειας Παραγωγής, τα οποία έχουν υποβληθεί στη ΡΑΕ από τον κύκλο υποβολής αιτήσεων Σεπτεμβρίου 2018 και εξής, καταλαμβάνονται από τις νέες διατάξεις. Ειδικότερα, για την έκδοση Βεβαίωσης από τη ΡΑΕ, καλούνται μέσω μηνύματος ηλεκτρονικού ταχυδρομείου οι αιτούντες όπως εντός 3 μηνών καταβάλουν το εφάπαξ τέλος έκδοσης αυτής, σύμφωνα με τον ακόλουθο πίνακα:
Αιτήσεις Κύκλου Ποσοστό επί του τέλους
Σεπτέμβριος 2018 25%
Δεκέμβριος 2018 30%
Μάρτιος 2019 35%
Ιούνιος 2019 40%
Σεπτέμβριος 2019 45%
Δεκέμβριος 2019 50%
· Οι υφιστάμενες, κατά την έναρξη ισχύος του νέου νόμου, Άδειες Παραγωγής, καταλαμβάνονται από τις διατάξεις του. Συγκεκριμένα, οι ρυθμίσεις σχετικά με τη διάρκεια ισχύος και τις προθεσμίες για την αυτοδίκαιη παύση αυτής, τίθενται σε εφαρμογή από την 01.06.2020, οπότε και εκκινούν οι προβλεπόμενες σε αυτές προθεσμίες.
· Οι κάτοχοι Αδειών Παραγωγής, με αρχική διάρκεια ισχύος 15 έτη, δύνανται να υποβάλλουν στη ΡΑΕ, εντός 1 μηνός από την έναρξη ισχύος του νέου νόμου, αίτημα παράτασης 10 ετών και να υπαχθούν στις διατάξεις αυτού. Προς αποτροπή ανάκλησης των σχετικών Αδειών Παραγωγής, οι κάτοχοι αυτών οφείλουν εντός 12 μηνών από την έναρξη του νέου νόμου, να προβούν σε περιορισμό των πολυγώνων τους σε συμμόρφωση με τις προβλεπόμενες ρυθμίσεις σχετικά με τον περιορισμό χωροθέτησης ΑΠΕ.
Εν κατακλείδι, από τα ανωτέρω προκύπτει ότι η θέσπιση της Βεβαίωσης Παραγωγού ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ στη θέση της Αδείας Παραγωγής σε συνδυασμό με το σημαντικό περιορισμό των απαιτούμενων δικαιολογητικών, την αυτοματοποίηση των ελέγχων δια της εισαγωγής του νέου πληροφοριακού συστήματος και τη μείωση του οικονομικού βάρους για τους επενδυτές συνιστούν βασικούς πυλώνες απλοποίησης και επιτάχυνσης του αρχικού σταδίου της αδειοδοτικής διαδικασίας. Περαιτέρω, η Βεβαίωση θα αποτελεί δικλείδα ασφαλείας για τον επενδυτή, κατοχυρώνοντας τη θέση του σταθμού του αλλά και μοχλό πίεσης προς αυτόν για την υλοποίηση του έργου, με βάση τις σχετικές προθεσμίες για τα επόμενα βήματα της αδειοδοτικής διαδικασίας.
Όπως προαναφέρθηκε, οι σχετικές ρυθμίσεις του σχεδίου νόμου αποτελούν το πρώτο στάδιο μιας σειράς από παρεμβάσεις στην αδειοδότηση των ΑΠΕ, προς το σκοπό της ενσωμάτωσης της Οδηγίας 2018/2001. Επιδίωξη του πλέγματος ρυθμίσεων που θα τεθούν σε εφαρμογή το προσεχές διάστημα στο πεδίο της ηλεκτροπαραγωγής από ΑΠΕ, σημαντικό μέρος των οποίων αποτελούν οι ανωτέρω διατάξεις, είναι η αύξηση της διείσδυσης των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα, στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής και εθνικής πολιτικής σταδιακής απεξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα και ενίσχυσης των «καθαρών» μορφών ενέργειας.
*Ο Μάνος Νημάς ειναι Δικηγόρος της KYRIAKIDIS GEORGOPOULOS Law Firm