Η ταχεία και απρόβλεπτη σε μέγεθος εξάπλωση του κορωναϊού (Covid-19) έχει δημιουργήσει μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης για την παγκόσμια υγεία, ενώ έχει ήδη στοιχήσει τη ζωή σε 1,368 ανθρώπους μέχρι σήμερα, χωρίς να γνωρίζουμε επακριβώς τι θα ακολουθήσει. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), η επιδημία εξακολουθεί να εξαπλώνεται χωρίς να έχει επέλθει ακόμα η κορύφωσή της. 

Αυτό που, όμως, γνωρίζουμε είναι ότι υπάρχει ήδη σημαντική επιβράδυνση στην παγκόσμια κατανάλωση πετρελαίου, όπως και στην ευρύτερη οικονομία της Κίνας, συνέπεια της ακινητοποίησης μεγάλου τμήματος του παραγωγικού μηχανισμού της. Ενώ η επιδημία SARS του 2003 χρησιμοποιείται ευρέως ως σημείο αναφοράς για την ανάλυση του Covid-19, η Κίνα έχει αλλάξει πολύ από τότε. Σήμερα, έχει κεντρική θέση στις παγκόσμιες εφοδιαστικές αλυσίδες, ενώ έχει καταγραφεί τεράστια αύξηση στις μετακινήσεις από και προς τη χώρα, αυξάνοντας έτσι τον κίνδυνο περαιτέρω εξάπλωσης του ιού.

Σύμφωνα με την τελευταία Έκθεση του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας (ΙΕΑ) μηνός Φεβρουαρίου για την παγκόσμια αγορά πετρελαίου, που δημοσιεύτηκε σήμερα (13/2), η ζήτηση πετρελαίου της Κίνας ανήλθε στα 5.7 εκατ. βαρέλια την ημέρα το 2003 και μέχρι το 2019 υπερδιπλασιάστηκε στα 13.7 εκατ. βαρέλια την ημέρα (14% του παγκόσμιου συνόλου), ενώ η Κίνα αντιπροσώπευε πέρυσι πάνω από το 75% της αύξησης της παγκόσμιας πετρελαϊκής ζήτησης.   

Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο ΙΕΑ στην Έκθεσή του, οι συνέπειες του Covid-19 στη παγκόσμια πετρελαϊκή ζήτηση θα είναι σημαντικές. Η ζήτηση αναμένεται να συρρικνωθεί κατά 435 χιλιάδες βαρέλια την ημέρα το πρώτο τρίμηνο του 2020, σημειώνοντας την πρώτη τριμηνιαία μείωση σε περισσότερο από μια δεκαετία. Για το 2020, ο ΙΕΑ έχει μειώσει την πρόβλεψή του για την παγκόσμια πετρελαϊκή ζήτηση κατά 365 χιλιάδες βαρέλια την ημέρα στα 825 χιλιάδες βαρέλια την ημέρα, όντας η χαμηλότερη πρόβλεψη από το 2011.

Ο αντίκτυπος του Covid-19 στις τιμές του πετρελαίου είναι έντονος, καθώς οι τιμές του Brent μειώθηκαν κατά περίπου $10 το βαρέλι ή 20%, κάτω από τα $55 το βαρέλι. Πριν εμφανιστεί ο Covid-19, η πετρελαϊκή αγορά ήταν ήδη νευρική, αναμένοντας μεγαλύτερη προσφορά της τάξης του 1 εκατ. βαρελιών την ημέρα το πρώτο εξάμηνο του 2020 λόγω της συνεχούς αύξησης της πετρελαϊκής παραγωγής σε ΗΠΑ, Βραζιλία, Καναδά και Νορβηγία. Ακόμα και απειλές για την ασφάλεια εφοδιασμού, π.χ. ένταση στο Ιράκ, πτώση της τάξης του 1 εκατ. βαρελιών την ημέρα στην παραγωγή πετρελαίου της Λιβύης, όπως και η άρνηση παραλαβής ορισμένων φορτίων της Νιγηρίας υπό την επίκληση λόγων ανωτέρας βίας (force majeure), είχαν μικρή επίπτωση στις τιμές. Τώρα που οι προοπτικές ζήτησης έχουν εξασθενήσει, οι τιμές έχουν μειωθεί σημαντικά.

Από πλευράς των πετρελαϊκών παραγωγών, πριν από την εμφάνιση του Covid-19, η αγορά όδευε προς εξισορρόπηση κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2020 λόγω του συνδυασμού των περικοπών στην παραγωγή που εφαρμόστηκαν στην αρχή του τρέχοντος έτους, της ισχυρότερης ζήτησης και της ελάττωσης της αύξησης της πετρελαϊκής προσφοράς των χωρών εκτός OPEC. Τώρα, ο κίνδυνος που προκάλεσε ο ιός Covid-19 οδήγησε τις χώρες του OPEC+ να σκέφτονται μία πρόσθετη περικοπή στην πετρελαϊκή παραγωγή της τάξης του 0.6 εκατ. βαρελιών την ημέρα ως άμεσο μέτρο πάνω από τα 1.7 εκατ. βαρέλια την ημέρα που έχουν ήδη δεσμευθεί, προσθέτει ο ΙΕΑ. Είναι σαφές ότι η επίδραση του ιού Covid-19 στην ευρύτερη οικονομία σημαίνει ότι θα είναι δύσκολο για τους καταναλωτές να αισθάνονται το όφελος από τις χαμηλότερες τιμές του πετρελαίου.

Τέλος, αξίζει να αναφερθεί ότι και ο OPEC αναθεώρησε χθες (12/2) σημαντικά προς τα κάτω την πρόβλεψή του για αύξηση της παγκόσμιας πετρελαϊκής ζήτησης για το 2020, επισημαίνοντας ότι το ξέσπασμα του κορωνοϊού είναι η μεγάλη αιτία πίσω από αυτήν την απόφαση. Επομένως, ο OPEC αναθεώρησε το outlook του στα 0.99 εκατ. βαρέλια ημερησίως για το τρέχον έτος, μειώνοντας κατά 0.23 εκατ. βαρέλια την ημέρα την εκτίμηση που είχε κάνει τον προηγούμενο μήνα.