Στις αρχές της εβδομάδας παρατηρήθηκε μια σοβαρή μετατόπιση εκ μέρους της Άγκυρας, όταν και κατηγόρησε την Ελλάδα ότι ηγείται αυτής της προσπάθειας, κινητοποιώντας τα κράτη της περιοχής εις βάρος της Τουρκίας. Ενώ μέχρι πρότινος η αίσθησή μας ήταν ότι η Άγκυρα θεωρούσε εξίσου υπεύθυνους το Κάιρο, το Τελ Αβίβ και τη Λευκωσία, πλέον φαίνεται πως ξεχωρίζει και στοχοποιεί την Αθήνα. Ασφαλώς, σε μεγάλο βαθμό αυτό αποδίδεται στη διπλωματική κινητοποίηση εκ μέρους της Αθήνας, που ακολούθησε του τουρκολιβυκού συμφώνου και η οποία ενόχλησε σφόδρα την Άγκυρα.
Γιατί, όμως, δυσαρεστήθηκε τόσο πολύ η Τουρκία; Πρώτον, γιατί ίσως να μην ανέμενε πως η ελληνική πλευρά θα έβρισκε τόσους υποστηρικτές εντός και εκτός περιοχής, που εντέλει απορρίπτουν ή δεν αναγνωρίζουν την οριοθέτηση ΑΟΖ με τη Λιβύη. Δεύτερον, διότι η Αθήνα προσέγγισε χώρες με τις οποίες η Άγκυρα βρίσκεται σε αντιπαράθεση τα τελευταία χρόνια, «μπαίνοντας στα χωράφια» του αραβικού και μουσουλμανικού κόσμου, όπου η τελευταία θεωρεί πως κατέχει δεσπόζουσα θέση. Τρίτον, η ενεργός αλλά επιχειρησιακά ακίνδυνη εμπλοκή της Ελλάδας στον εμφύλιο της Λιβύης και η διαφαινόμενη αλλαγή στάσης υπέρ του Χαφτάρ από κομβικούς δρώντες, όπως η Ιταλία, αναγκάζουν την Τουρκία να εμβαθύνει τη δική της εμπλοκή για τη διατήρηση στην εξουσία της ολοένα και πιο εύθραυστης κυβέρνησης της Τρίπολης. Μέχρι σήμερα η Άγκυρα είχε καταφέρει τις επιδιώξεις της ακόμη και παραβιάζοντας το εμπάργκο του ΟΗΕ, με αποκορύφωμα την κατοχύρωση των συμφερόντων της με τον προσδιορισμό των περιοχών θαλάσσιας δικαιοδοσίας με την κυβέρνηση Αλ Σαράζ, χωρίς όμως να διακινδυνεύει τη φυσική παρουσία τούρκων στρατιωτών, παρά μόνο τζιχαντιστών μισθοφόρων. Τώρα, ωστόσο, μετά την αφύπνιση και άλλων δυνάμεων που έχουν συμφέροντα στην περιοχή – η ελληνική κινητοποίηση ίσως συνέβαλε εν μέρει – η Άγκυρα είναι υποχρεωμένη να διαθέσει περισσότερους πόρους, ακόμη και ανθρώπινο δυναμικό, κόντρα σε έναν ισχυρό συνασπισμό χωρών που επενδύει στην κυβέρνηση του Τομπρούκ (Χαφτάρ).
Η Αθήνα ορθά αξιοποίησε τον προβληματισμό πολλών δρώντων εντός και εκτός Ανατολικής Μεσογείου για να τους επισημάνει τους κινδύνους και τις συνέπειες και για τα δικά τους συμφέροντα, σε περίπτωση που δεν μετριαστεί από κοινού η τουρκική επιθετικότητα. Συμφωνίες όπως ο EastMed (παρά τις δεδομένες δυσχέρειες και την αμφίβολη κατάληξη) και πολύ περισσότερο οριοθέτησης ΑΟΖ με Ιταλία και Αίγυπτο (καθόλου εύκολες υποθέσεις), όπως και άλλες διαπεριφερειακές συνέργειες που θα μονιμοποιήσουν την παρουσία μας (οι γείτονες προπορεύονται ), θα ενισχύσουν σημαντικά τη διαπραγματευτική μας θέση. Αν και ως απάντηση στη διπλωματική μας κινητικότητα θα πρέπει να προετοιμαζόμαστε για δυναμικές και κλιμακούμενε τουρκικές αντιδράσεις (κρίσιμος Ιανουάριος), είναι επιτακτικό οι δίαυλοι επικοινωνίας να ενισχυθούν, τα ΜΟΕ να διατηρηθούν και εφόσον αργότερα το ευνοήσουν οι εξελίξεις να επανεκκινήσουν οι διερευνητικές επαφές.
*Εκτελεστικός Διευθυντής ΙΔΙΣ
(αναδημοσίευση από την εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ)