Στη μοντέρνα περίοδο της παγκόσμιας ιστορίας, η μετανάστευση έχει περιοριστεί, σχεδόν αποκλειστικά, στην ειρηνική μετακίνηση πληθυσμών. Το παραπάνω οφείλεται στην τεχνολογική ανάπτυξη, αλλά και την σταδιακή έκλειψη εκτεταμένων νομαδικών κοινωνικών δομών. Ακόμη, διαχρονικό ενδιαφέρον παρουσιάζει η μελέτη των συνεπειών, στις περιοχές υποδοχής των εκάστοτε μεταναστών. Σε γενικές γραμμές δύο είναι οι περιπτώσεις.
Εποικοδομητική θεωρείται η μετανάστευση, όταν οι κοινωνίες υποδοχής καταφέρνουν να απορροφήσουν τους μετανάστες, ενσωματώνοντάς τους στο υπάρχον πολιτικό, κοινωνικό και οικονομικό πλαίσιο. Έτσι καθιστούν την μετανάστευση επωφελή γι' αυτές. Παραδείγματος χάριν, οι κάθοδοι των Αρβανιτών κατά τον ύστερο μεσαίωνα. Σ' αυτή την περίπτωση οι νέοι πληθυσμοί ενσωματώθηκαν στην ελληνική κοινωνία, πολιτικά και οικονομικά. Σημαντικό ρόλο έπαιξε η πολιτισμική συγγένεια με τους Έλληνες, παρά την αλλογλωσσία τους.
Το ίδιο δείχνουν τα πράγματα, πως συμβαίνει και με τους Αλβανούς που ήλθαν στην Ελλάδα μετά το 1990. Προς αποφυγή παρεξηγήσεων, αναφέρω πως ο γράφων είναι Αρβανίτης και το παραπάνω παράδειγμα δεν αποσκοπεί στην πλήρη ταύτιση μεταξύ των Αρβανιτών που ήλθαν πριν από αιώνες στον ελληνικό χώρο, με τους Αλβανούς του 20ου αιώνα, παρά τις οποίες ομοιότητες μεταξύ των δυο περιπτώσεων.
Όταν, όμως, οι κοινωνίες αδυνατούν να διαχειριστούν ή και να απορροφήσουν τους νεοφερμένους, μοιραία οδηγούνται σε δραματική πολιτική, κοινωνική αλλά και πολιτισμική μετάλλαξη. Τα παραπάνω συχνά συνοδεύονται από πλήρη κατάρρευση των υπαρχόντων δομών. Χαρακτηριστική γεγονός που εμπίπτει σ' αυτή την κατηγορία, είναι ο σταδιακός εκγερμανισμός της δυτικής Ευρώπης σε συνδυασμό με την, συνεπακόλουθη, κατάρρευση της δυτικής ρωμαϊκής αυτοκρατορίας.
Οι τρεις μεταβλητές
Το κατά πόσον μια κοινωνία διαθέτει τη δυνατότητα ενσωμάτωσης, και πολύ περισσότερο αφομοίωσης, των μεταναστών εξαρτάται από τρεις μεταβλητές:
(από slpress.gr)