Για τους επαγγελματίες του πετρελαϊκού κλάδου, και γενικά για όσους δουλεύουν στις αγορές, μπορεί να φαίνεται παράλογο και μάλλον σουρεαλιστικό, αλλά δεν περνάει ημέρα που ο σημερινός ένοικος του Λευκού Οίκου να μην απευθύνει ένα από τα άκρως ειρωνικά και εξοργιστικά του μηνύματα, που αμέσως κοινοποιούνται σε όλο τον κόσμο χάρις στην αμεσότητα των social media, μέσω των οποίων κατηγορεί τον OPEC για τις υψηλές τιμές με τις οποίες οι Αμερικανοί οδηγοί αγοράζουν βενζίνη στην αντλία. Στη συνέχεια στέλνει άλλα -πλέον μειλίχια- μηνύματα, εκλιπαρώντας σχεδόν τους πετρελαιοπαραγωγούς του Κόλπου, με βασικό αποδέκτη τη Σαουδική Αραβία, το μεγαλύτερο πετρελαιοεξαγωγό του κόσμου, να αυξήσουν την παραγωγή τους, ώστε να πέσουν οι τιμές!
Και μπορεί η ανορθόδοξη και προκλητική αυτή συμπεριφορά του προέδρου της Αμερικής να προκαλεί θυμηδία στις τάξεις των πετρελαιοπαραγωγών και της πετρελαϊκής βιομηχανίας γενικότερα -από τη Μέση Ανατολή και τη Ρωσία μέχρι τη Βόρειο Θάλασσα και τον Κόλπο του Μεξικού- για την αφέλεια και την απλότητα της, αφού φανερώνει έναν άνθρωπο που δε γνωρίζει στοιχειωδώς το πώς λειτουργούν οι αγορές -πράγμα τελείως ασυγχώρητο για τον ηγέτη της μεγαλύτερης οικονομίας του κόσμου- όμως η τακτική αυτή του Τραμπ βρίσκει τεράστια απήχηση στη μεγάλη μάζα καταναλωτών των ΗΠΑ. Για αυτούς ο πρόεδρος Τραμπ είναι θεός, αφού δείχνει να ενδιαφέρεται πραγματικά για το ότι ακρίβυνε η βενζίνη και ότι αυτό δεν είναι καλό γιατί τους μειώνει το διαθέσιμο εισόδημα και επηρεάζει αρνητικά τις καταναλωτικές τους συνήθειες.
Σε αντίθεση με την Ευρώπη και πολλά άλλα κράτη όπου η βενζίνη και το ντίζελ φορολογούνται άγρια, με την τιμή του λίτρου να επιβαρύνεται με σχεδόν 65% ως 70 % με παντός είδους φόρους, στις ΗΠΑ οι ομοσπονδιακοί και πολιτειακοί φόροι στο πετρέλαιο κίνησης είναι ελάχιστοι (ζήτημα εάν φθάνουν το 16%), με αποτέλεσμα οι καταναλωτές να αισθάνονται άμεσα στην τσέπη τους όταν οι τιμές στην αντλία ανεβαίνουν. Όπως ακριβώς συμβαίνει σήμερα που το αμερικανικό γαλόνι (ισοδυναμεί με 3,8 λίτρα) κοστίζει κατά μέσο όρο $ 3,0 με $ 3,5, ανάλογα με τη γεωγραφική περιοχή, που για τις ΗΠΑ θεωρούνται ιδιαίτερα υψηλές τιμές, παρά το γεγονός ότι είναι εξαιρετικά φθηνές για τα ευρωπαϊκά δεδομένα (σχεδόν 50% πιο φθηνά).
Ασφαλώς οι ενέργειες του προέδρου Τραμπ, προκειμένου να δείξει ότι ανησυχεί βαθύτατα για το υψηλό κόστος πετρελαίου στην αντλία, δεν σταματούν στα tweets, αλλά επεκτείνονται απειλητικά μέσω του τεράστιου διπλωματικού και αμυντικού μηχανισμού της αμερικανικής κυβέρνησης και των παντός είδους παρασκηνιακών παρεμβάσεων με απειλές για επερχόμενες κυρώσεις, αλλά και ωμούς εκβιασμούς. Ως αποτέλεσμα, το τελευταίο διάστημα έχει δημιουργηθεί μια άκρως πολωτική ατμόσφαιρα στις αγορές, με τον Τραμπ να πιέζει τους παραγωγούς να αυξήσουν την παραγωγή τους εδώ και τώρα και μάλιστα κατά 2,0 εκατ. βαρέλια την ημέρα! Με το νούμερο αυτό να έχει προκύψει από αδυναμία του Τραμπ να καταλάβει τη διαφορά μεταξύ της εφεδρικής παραγωγικής δυναμικότητας (το γνωστό spare capacity) που διαθέτει σήμερα η Σαουδική Αραβία και των δυνατοτήτων της διεθνούς πετρελαϊκής αγοράς να αυξήσει άμεσα την παραγωγή. Βάσει των τελευταίων στοιχείων του ΙΕΑ, η συνολική παγκόσμια εφεδρική παραγωγική ικανότητα σήμερα δεν υπερβαίνει τα 2,8 εκατ. βαρέλια την ημέρα, με αυτή να έχει πληγεί αρνητικά μετά από την αδυναμία της Λιβύης -λόγω εμπόλεμης κατάστασης- να συνεχίσει τις εξαγωγές της, τη συνεχιζόμενη, λόγω οικονομικής κατάρρευσης, μείωση της παραγωγής της Βενεζουέλας και τεχνικών προβλημάτων (outages) σε διάφορες παραγωγικές εγκαταστάσεις ανά την υφήλιο. Σε αυτό το μάλλον αρνητικό για την παραγωγή σκηνικό θα πρέπει να προσθέσουμε το σταδιακό αποκλεισμό του Ιράν από την παγκόσμιο αγορά μέσω των κυρώσεων που έχει επιβάλει η κυβέρνηση Τραμπ, μετά την αποχώρηση της τον περασμένο Μάιο από την συμφωνία (JCPOA) για τον έλεγχο του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν.
Η πορεία των τιμών του Brent, του διεθνούς benchmark, κατά το τελευταίο δωδεκάμηνο
Τέλος, θα πρέπει να σημειώσουμε ότι, πολύ πριν ο πρόεδρος Τραμπ επιδοθεί στον "αγώνα" του για μείωση των τιμών, ο ίδιος ο OPEC, σε αγαστή συνεργασία με το νέο του συνέταιρο, την Ρωσία, στην τακτική συνάντηση του καρτέλ στην Βιέννη στις 22 - 23 Ιουνίου, αποφάσισαν την τήρηση του ήδη συμφωνηθέντος πλαφόν στην παραγωγή (βάσει της απόφασης του Δεκεμβρίου 2016), που στην πράξη σήμαινε αύξηση της παραγωγής κατά 1,0 εκατ. βαρέλια/ημέρα. Να σημειώσουμε ότι μετά την απόφαση του Δεκεμβρίου 2016, OPEC and partners μείωσαν την παραγωγή κατά σχεδόν 2,2 εκατ. βαρέλια/ημέρα, με αποτέλεσμα την ανάκαμψη των τιμών το β΄ εξάμηνο του 2017 μέχρι και σήμερα. Αναγνωρίζοντας όμως το γεγονός ότι μια παρατεταμένη συγκράτηση της παραγωγής αναπόφευκτα θα οδηγήσει σε ανεξέλεγκτα υψηλές τιμές -πράγμα όχι ιδιαίτερα καλό για τα μακροχρόνια συμφέροντα τους- οι παραγωγοί αποφάσισαν μια διορθωτική πορεία με ουσιαστική αύξηση της παραγωγής. Όμως, όπως προκύπτει από τελευταία στοιχεία που έχει στη διάθεση του το energia.gr, υπάρχει αντικειμενική αδυναμία μιας άμεσης και αποτελεσματικής αύξησης της παγκόσμιας παραγωγής, αφού οι εστίες ανωμαλίας έχουν πολλαπλασιαστεί το τελευταίο διάστημα επηρεάζοντας αρνητικά τις προοπτικές ενδυνάμωσης της παραγωγής. Με την κυβέρνηση Τραμπ ασφαλώς να έχει άμεση ευθύνη για αυτό.
Είναι λοιπόν τελείως ειρωνικό να κόπτεται σήμερα ο Τραμπ για αύξηση της παραγωγής τη στιγμή που ο ίδιος έχει κάνει δύσκολη τη ζωή πολλών παραγωγών μέσω παράλογων και εξευτελιστικών κυρώσεων ,όπως λ.χ. εναντίον του Ιράν και της Ρωσίας σήμερα και ποιος ξέρει ποιάς άλλης χώρας αύριο. Οι δε σύμμαχοί του -και χρηματοδότες του (στις ξενοδοχειακές και άλλες επιχειρήσεις του)- Σαουδάραβες δεν είναι τόσο βέβαιο, είτε γιατί δεν μπορούν είτε γιατί δεν τους συμφέρει, ότι θα προστρέξουν να τον βοηθήσουν. Εν τω μεταξύ ο ίδιος ο Τραμπ, άσχετα εάν καταφέρνει κάτι ή όχι, βγαίνει ο ίδιος καθημερινά κερδισμένος σε πολιτικό επίπεδο, φωνάζοντας για αύξηση της πετρελαϊκής παραγωγής ώστε να μειωθούν οι τιμές.
Με ή χωρίς τον Ντόναλντ Τραμπ, οι διεθνείς πετρελαιαγορές κινούνται με το δικό τους ρυθμό και οι τιμές καθορίζονται από τους θεμελιώδεις παράγοντες που διέπουν τη λειτουργία τους. Όπερ μεθερμηνευόμενο σημαίνει τη ζήτηση και προσφορά, την εφεδρική παραγωγική δυνατότητα των διαφόρων παραγωγών και το ύψος των εμπορικών αποθεμάτων, κυρίως στις χώρες του ΟΟΣΑ. Με την παγκόσμια ζήτηση να παραμένει ισχυρή, στα + 1,5 με 1,6 εκατ. βαρέλια/ημέρα, τη συνολική ζήτηση να τείνει να διαμορφωθεί στα 100 εκατ. βαρέλια/ημέρα μέχρι το τέλος του έτους (ιστορικό υψηλό), τα αποθέματα χαμηλότερα σε επίπεδο πενταετίας και τους παραγωγούς σε όλα τα μήκη και πλάτη να αντιμετωπίζουν μικρά η μεγάλα προβλήματα, οι προοπτικές για μια μείωση των τιμών σύντομα δεν είναι καλές. Μπορεί αυτό να μην το έχει ακόμα καταλάβει ο Τραμπ, δηλαδή ότι δε μπορεί να ελέγχει τις τιμές μέσω tweet, θα το αντιληφθεί όμως αρκετά σύντομα όταν τις δει να σκαρφαλώνουν προς τα $100 το βαρέλι!