Η παγκόσμια ανάπτυξη των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ)
την τελευταία 15ετία υπήρξε από κάθε άποψη εντυπωσιακή τόσο από πλευράς προόδου
των εφαρμοζόμενων τεχνολογιών τόσο (δηλ. αιολική ενέργεια, ηλιακά θερμικά και
φωτοβολταϊκά συστήματα, βιομάζα, γεωθερμία, υδροηλεκτρικά) όσο και από την
άποψη νέας εγκατεστημένης ισχύος για την παγκόσμια παραγωγή ηλεκτρισμού. Έτσι
οι ΑΠΕ ευρίσκονται σήμερα στο επίκεντρο του ενεργειακού μετασχηματισμού καθώς
οι οικονομίες μεταβαίνουν σταδιακά από μια περίοδο υψηλής εξάρτησης σε άνθρακα
και υδρογονάνθρακες σ’ ένα πλέον καθαρό περιβάλλον με σαφώς μικρότερη εξάρτηση
από τα ορυκτά καύσιμα.
Πηγή: ΙΕΑ, Paris 2017
Στην πρωτοπορία της ανάπτυξης των ΑΠΕ ευρίσκονται τα ηλιακά
φωτοβολταϊκά συστήματα όπου η εγκατεστημένη ισχύς αυξήθηκε κατά 50% το 2016
προσθέτοντας 74 GW εγκατεστημένης ισχύος παγκοσμίως με την Κίνα να ευθύνεται
για το 50% αυτού του μεγέθους. Έτσι πέρυσι η συνολική παγκόσμια εγκατεστημένη
ισχύς των Φ/Β έφθασε τα 222 GW. Να σημειώσουμε ότι από πλευράς εγκατεστημένης ισχύος,
όπως φαίνεται και στο παρατιθέμενο διάγραμμα, κατά το 2016 εγκαταστάθηκαν 165
GW μονάδων παραγωγής ΑΠΕ με τις Αιολικές και Φ/Β μονάδες να ευθύνονται για το
μεγαλύτερο μέρος στα 124 GW, έχοντας ξεπεράσει κατά πολύ την αντίστοιχη νέα
εγκατεστημένη ισχύ από συμβατικά καύσιμα (δηλ. φ. αέριο και άνθρακα) που
έφθασαν μόλις τα 41 GW. Θα πρέπει επίσης να σημειώσουμε ότι το 2016 η
εγκατεστημένη ισχύς των φωτοβολταϊκών εγκαταστάσεων παγκοσμίως αυξήθηκε πολύ
πιο γρήγορα από οποιοδήποτε άλλο καύσιμο συμπεριλαμβανομένων και ανθρακικών
μονάδων.
Πηγή: ΙΕΑ, Paris 2017
Η αλματώδης ανάπτυξη των ΑΠΕ είχε ως αποτέλεσμα οικονομίες
κλίμακας και ραγδαία μείωση των τιμών παραγωγής. Ως αποτέλεσμα διαγωνισμών για
την απευθείας κατασκευή μεγάλων φωτοβολταϊκών και αιολικών έργων από εταιρείες
κοινωνικής ωφέλειας (σε ΗΠΑ, Αυστραλία και Ινδία) οι τιμές πώλησης ηλεκτρισμού
από ΑΠΕ έχουν μειωθεί στα 3 cents ανά κιλοβατώρα (kwh), τιμή που ανταγωνίζεται
πλέον την παραγωγή από αρκετές συμβατικές μονάδες άνθρακα και φ. αερίου. Σύμφωνα
με τα πλέον πρόσφατα στοιχεία του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας (ΙΕΑ) εκτιμάται
ότι μεταξύ 2017 και 2022 η συνολική εγκατεστημένη ισχύς από ΑΠΕ στον κόσμο
πρόκειται θα αυξηθεί κατά 920 GW, δηλαδή κατά 43%, με την Κίνα να εκπροσωπεί το
40% αυτής της επέκτασης, βάσει των μεγεθών που αναφέρονται στο τρέχον 13ο
πενταετές πρόγραμμα οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης που ολοκληρώνεται το
2020. Στην πραγματικότητα η Κίνα έχει ήδη ξεπεράσει τους στόχους για το 2020
τόσο στα Φ/Β όσο και στα αιολικά. Σε ότι αφορά τα φωτοβολταϊκά η πρόβλεψη του
ΙΕΑ είναι ότι η συνολική παγκόσμια ισχύς το 2022 θα φθάσει τα 740 GW, από τα
222 ΚW που είναι σήμερα, με την Κίνα να είναι υπεύθυνη για το μεγαλύτερο μέρος
αυτής της αύξησης.
Πηγή: ΙΕΑ, Paris 2017
Σήμερα η Κίνα πρωταγωνιστεί διεθνώς στην ανάπτυξη της
τεχνολογίας των φωτοβολταϊκών με τις Κινεζικές εταιρείες να είναι υπεύθυνες για
το 60% της παγκόσμιας βιομηχανικής παραγωγής φωτοβολταϊκών κυψελών και πάνελ.
Ως εκ τούτου οι εξελίξεις στην Κίνα στο χώρο των φωτοβολταϊκών επηρεάζουν την
παγκόσμια αγορά από πλευράς τεχνολογίας, παραγωγής, ζήτησης και τιμών. Στο δε
πλαίσιο ανάπτυξης της αγοράς φωτοβολταϊκών η Κίνα έχει δημιουργήσει μια σοβαρή
υποδομή στον τομέα αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας με εκτεταμένη ερευνητική
δραστηριότητα και εκατοντάδες εταιρείες που παράγουν ολοκληρωμένα συστήματα βασισμένα κυρίως σε
μπαταρίες, ο μεγαλύτερος όγκος των οποίων χρησιμοποιείται σήμερα στην
ηλεκτροκίνηση.
Καθώς όμως αυξάνονται οι εφαρμογές ΑΠΕ και οδηγούμεθα σε
συστήματα διεσπαρμένης παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας (distributed power
generation systems) ο ρόλος της αποθήκευσης αποκτά όλο και μεγαλύτερη σημασία.
Έτσι στα αμέσως επόμενα χρόνια θα δούμε να επεκτείνονται ταχύτατα οι εφαρμογές
αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας με μεγάλες μονάδες που θα είναι συνδεδεμένες
με εθνικά δίκτυα ή να αποτελούν μέρος ανεξαρτήτων, αποκεντρωμένων δικτυών.
Προβλέπεται δε ότι κατά το επόμενο διάστημα θα υπάρξει ραγδαία αύξηση των
εγκαταστάσεων αποθήκευσης με μπαταρίες αφού με αυτό τον τρόπο θα διευκολυνθεί η
ανάπτυξη των ΑΠΕ καθιστώντας εφικτή την παραγωγή σε 24ωρη βάση. Ως γνωστό ένα
από τα μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ΑΠΕ, κυρίως η αιολική και η
ηλιακή ενέργεια, είναι η μη συνεχής λειτουργία τους γεγονός που σε πολλές
περιπτώσεις δεν βοηθά την οικονομική της βιωσιμότητα.
Πηγή: ΙΕΑ, Paris 2017
Σε ότι αφορά την Ελλάδα προβλέπεται μια σημαντική διείσδυση
των συστημάτων αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας κατά την επόμενη 5ετία, κυρίως
στον νησιωτικό χώρο, αφού βάσει Κοινοτικών οδηγιών θα πρέπει σταδιακά και μέχρι
το 2022 το αργότερο να έχουν καταργηθεί οι πετρελαϊκές μονάδες παραγωγής
ηλεκτρισμού. Παράλληλα προωθείται σε Ευρωπαϊκό επίπεδο η ηλεκτροκίνηση όπου το
σύστημα αποθήκευσης ενέργειας σε μπαταρίες αποτελεί το βασικό στοιχείο του
αυτοκινήτου. Η δε διείσδυση των ηλεκτρικών οχημάτων στην Ελλάδα, είναι από τις
μικρότερες σε ευρωπαϊκό επίπεδο ενώ και δεν αναμένεται βελτίωση όσο το νομικό
πλαίσιο και οι όροι χρήσης δεν προσφέρουν επαρκή κίνητρα για τους οδηγούς που
θα θελήσουν να αντικαταστήσουν τα αυτοκίνητα με μηχανές εσωτερικής καύσης με
αντίστοιχα ηλεκτρικά.