Οι εγγυήσεις προέλευσης (ΕΠ-GOs) κατά την έννοια της Οδηγίας 2009/28/ΕC είναι τα μόνα επακριβώς καθορισμένα έγγραφα που πιστοποιούν την προέλευση της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από ανανεώσιμες πηγές.
Οι ΕΠ αντιπροσωπεύουν ένα μηχανισμό που δίνει στους τελικούς καταναλωτές τη δυνατότητα να επιλέξουν ένα προϊόν ηλεκτρικής ενέργειας βασιζόμενοι σε περιβαλλοντικές απαιτήσεις. Έτσι, το σύστημα δημιουργεί ένα μηχανισμό που με γνώμονα τη ζήτηση των καταναλωτών για πράσινη ηλεκτρική ενέργεια σε βάθος χρόνου, μπορεί να επηρεάσει τις αποφάσεις των επενδυτών ΑΠΕ [1]. Ένα τέτοιο σύστημα ταιριάζει απόλυτα στην απελευθερωμένη αγορά ενέργειας όπου η αλληλεπίδραση μεταξύ παρόχων και καταναλωτών αποτελεί ένα βασικό στοιχείο [2]. Το σύστημα ΕΠ έχει δείξει ότι υπάρχει μια αυξανόμενη αγορά η οποία επιθυμεί εθελοντικά να πληρώσει ένα επιπλέον κόστος για πράσινη ηλεκτρική ενέργεια, δημιουργώντας έτσι ένα επιπλέον έσοδο για τους παραγωγούς οι οποίοι μπορούν να επενδύσουν σε νέες μονάδες ανανεώσιμης ενέργειας.
Όλα τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) οφείλουν να καθιερώσουν και να διατηρήσουν ένα σύστημα διαχείρισης ΕΠ. Ο σκοπός αυτού του σχήματος είναι να προωθήσει και να αυξήσει τη συνεισφορά των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ) στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας σε ολόκληρη την ΕΕ, παρέχοντας μια κοινή πλατφόρμα (hub) για τη διευκόλυνση του εμπορίου ανανεώσιμης ηλεκτρικής ενέργειας μεταξύ των κρατών μελών. Επίσης, το σύστημα αυτό θέτει αυξημένη διαφάνεια για τους καταναλωτές, επιτρέποντας τους την επιλογή αγοράς ανανεώσιμης ή μη ηλεκτρικής ενέργειας.
Τα κράτη μέλη ή οι οριζόμενοι αρμόδιοι φορείς εποπτεύουν την έκδοση, τη μεταβίβαση και ακύρωση (χρήση) των ΕΠ. Οι οριζόμενοι αρμόδιοι φορείς έχουν μη αλληλεπικαλυπτόμενες γεωγραφικές αρμοδιότητες και είναι ανεξάρτητοι από την παραγωγή, το εμπόριο και την παροχή ενεργειακών υπηρεσιών.
Η Ε.Ε. μέσω του φορέα ΑΙΒ (Association of Issuing Bodies, www.aib-net.org) έχει αναπτύξει και προωθεί ένα τυποποιημένο σύστημα ΕΠ, το επονομαζόμενο “European Energy Certificate System” (EECS-GO), έτσι ώστε να υπάρχουν δομές και οι διαδικασίες που διασφαλίζουν την αξιόπιστη λειτουργία των Ευρωπαϊκών Συστημάτων ΕΠ.
Η ηλεκτρική ενέργεια (ΜWh) που παράγεται από μια συγκεκριμένη ανανεώσιμη πηγή ενέργειας πιστοποιείται ως τέτοια μέσω ενός Συστήματος ΕΠ που τηρεί κατά βάσει ένας εθνικός φορέας.
Οι ΕΠ εκδίδονται ηλεκτρονικά για μια συγκεκριμένη ποσότητα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας (1 ΕΠ αντιστοιχεί σε 1 MWh) και θα μπορούσαν να παρομοιαστούν με μια ετικέτα συστατικών ενός προϊόντος κατανάλωσης. Τα πιστοποιητικά αυτά (GO) μέσω μοναδικών κάθε φορά αριθμών, μεταφέρουν συγκεκριμένες πληροφορίες για τις παραχθείσες μεγαβατώρες, καθώς και χαρακτηριστικά της συγκεκριμένης ενεργειακής πηγής.
Οι ΕΠ από ΑΠΕ γίνονται αντικείμενα διαπραγμάτευσης και εξαγοράς στα διεθνή χρηματιστήρια ενέργειας, καθώς και σε δευτερογενείς αγορές, προκειμένου οι πάροχοι και προμηθευτές ενέργειας να τις χρησιμοποιήσουν ως αποδεικτικά στοιχεία προς τους πελάτες τους, σχετικά με την προέλευση και ποιότητα της παρεχόμενης ηλεκτρικής ενέργειας.
Αγοράζονται επίσης και από εμπορικές επιχειρήσεις και βιομηχανίες προκειμένου αυτές να πιστοποιήσουν ότι χρησιμοποιούν πράσινη ηλεκτρική ενέργεια.
Η ΕΠ δεν είναι μόνο ακόμη «χαρτί», είναι στην πραγματικότητα ένα βασικό εργαλείο παρακολούθησης για την απόδειξη της προέλευσης της ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρώπη, σύμφωνα με τις δύο κεντρικές Κοινοτικές Οδηγίες (για την ανανεώσιμη ενέργεια 2009/28/ ΕΚ και η οδηγία για την ηλεκτρική ενέργεια (2009/72 /ΕC). Η χρήση των ΕΠ επιτρέπεται σε χρήση σε υπολογισμούς ανάλυσης κύκλου ζωής και ανθρακικού αποτυπώματος. Κάθε ΕΠ από ΑΠΕ αποτελεί απόδειξη ότι μία MWh ανανεώσιμης ηλεκτρικής ενέργειας έχει παραχθεί και ενσωματώνει τα περιβαλλοντικά οφέλη της.
Στο παρακάτω διάγραμμα παρουσιάζεται η βασική λειτουργία των ΕΠ.
Συνοπτικά, οι χρήσεις των ΕΠ είναι οι ακόλουθες:
-
O πάροχος ηλεκτρικής ενέργειας αποδεικνύει τη προέλευση του ετήσιου ενεργειακού μείγματος που παρέχει και το ποσοστό των ΑΠΕ σε αυτό αλλά και την συγκεκριμένη ενεργειακή πηγή τους. Όπως φαίνεται στο παρακάτω διάγραμμα διαφορετικό ενεργειακό μείγμα ηλεκτροπαραγωγής απολαμβάνει ο καταναλωτής που έχει επιλέξει ένα τιμολόγιο με τη χρήση ΕΠ από υδροηλεκτρικά έργα σε σχέση με τους υπόλοιπους [3].
-
Ενίσχυση των παραγωγών ενέργειας μέσω της πώλησης των ΕΠ στους παρόχους.
-
Σχεδίαση πράσινων τιμολογίων και δυνατότητα επιλογής από τους καταναλωτές.
-
Περιβαλλοντικές εκθέσεις – εταιρική υπευθυνότητα – Scope 2 GHG accounting, CDP Reporting (ως παράδειγμα δείτε Η&Μ Sustainability report 2015, σελ. 7, 76, 80-81).
-
Υπολογισμοί ανθρακικού αποτυπώματος και ανάλυσης κύκλου ζωής (LCA reports).
-
Βάση του συστήματος οικονομικής στήριξης των πράσινων πιστοποιητικών (quota system).
-
Βάση για περιβαλλοντικές πιστοποιήσεις και labels προϊόντων (Ecolabel, Windmade www.windmade.org). Χρήση σε στρατηγική Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης (CSR) των επιχειρήσεων.
Αναφορές :
1. Raadal, H.L. & Svanes, E., 2012. Feedback on the GHG Power Accounting Guidelines Draft of February 14th 2012, Available at: http://ostfoldforskning.no/prosjektsider/49/energy%20trading%20and%20the%20environment%202020/nyhet/33/feedback_on_the_ghg_power_accounting_guidelines.aspx.
2. Markard, J. & Truffer, B., 2006. The promotional impacts of green power products on renewable energy sources: direct and indirect eco-effects. Energy Policy, 34(3), pp.306–321.
3. Raadal, H.L.,2013. Greenhouse gas emissions from electricity generation systems. Tracking and claiming in environmental reporting., Ph.D. thesis, Norwegian University of Life Sciences.
* Ο Kωνσταντίνος Γκαράκης είναι Ενεργειακός Μηχανικός, ΜSc, MA.