Οι εξελίξεις στην Λιβύη προμηνύονται περιπλοκές και
δυσοίωνες προοπτικές, τόσο για την τιμή του πετρελαίου όσο και για την πολιτική
σταθερότητα στην περιοχή. Και στις δύο περιπτώσεις είναι εξαιρετικά αμφίβολο το
κατά πόσον θα μπορέσει να αποκατασταθεί μία ισορροπία στα επίπεδα πριν από την
κρίση.
Όσον αφορά το πετρέλαιο, όπως τόνισε πρόσφατα ο κορυφαίος
αναλυτής του χώρου Ed Morse στη διάρκεια του διεθνούς φόρουμ CERA Week 2011 -
το οποίο θεωρείται το «Νταβός» του πετρελαϊκού τομέα - είναι ουτοπικό να θεωρούμε
ότι είναι δυνατή η επάνοδος της παραγωγής αργού στην Λιβύη στα επίπεδα πριν την
εξέγερση εντός ενός έτους από σήμερα (αν υποθέσουμε ότι η κατάσταση
ομαλοποιείτο άμεσα στο πολιτικό πεδίο). Πραγματικά, η παραγωγή της Λιβύης έχει
περιοριστεί από τα 1,6 εκατ. βαρέλια την ημέρα στα μόλις 500 χιλιάδες σήμερα.
Το ανησυχητικό για τις αγορές δεν είναι μόνο το γεγονός της
μείωσης της λιβυκής παραγωγής, καθώς αυτή αποτελεί μόλις το 2% σε παγκόσμιο
επίπεδο. Περισσότερη αναστάτωση προκαλείται εξαιτίας του ότι το λιβυκό πετρέλαιο
ανήκει στην κατηγορία του «γλυκού» και «ελαφρού», με χαμηλή δηλ. περιεκτικότητα
σε θείο, κάτι το οποίο καθιστά λιγότερο δαπανηρή την διύλισή του. Καθώς η θερινή
περίοδος, και, άρα, και οι αυξημένες μετακινήσεις λόγω διακοπών, είναι μόλις τρεις
μήνες μακριά, η ζήτηση για βενζίνη είναι αυξημένη. Ήδη, όπως αναφέρουν και οι
Financial
Times, τα διυλιστήρια της
Ευρώπης καταβάλλουν σε άλλες αγορές εξαιρετικά υψηλές χρεώσεις για πετρέλαιο
ανάλογης ποιότητας με αυτό της Λιβύης. Ακόμη και η αύξηση της σαουδαραβικής
παραγωγής αργού δεν αρκεί να υποκαταστήσει τις απώλειες της αντίστοιχης
λιβυκής, καθώς η ποιότητά της είναι χαμηλότερη και, άρα, συνεπάγεται μεγαλύτερο
διυλιστικό κόστος.
Και οι γεωπολιτικές προοπτικές της κρίσης δεν μοιάζουν τόσο
απλές. Η συνεχιζόμενη δυστοκία στη λήψη απόφασης στο ΝΑΤΟ αντανακλά, κυρίως,
την διστακτικότητα της κυβέρνησης Ομπάμα να αναλάβει το πολιτικό κόστος ενός
πολέμου με αβέβαιη έκβαση, όπως δήλωσε και ο Αμερικανός υπουργός Άμυνας,
Ρόμπερτ Γκέιτς.
Εξάλλου, αν και εχθές ο διοικητής των βρετανικών δυνάμεων
που επιχειρούν στη Λιβύη ανακοίνωσε ότι η αεροπορία του καθεστώτος δεν
«υφίσταται πλέον ως μάχιμη δύναμη», ο Μουαμάρ Καντάφι είναι βέβαιο ότι δύσκολα θα
το βάλει κάτω. Ο άνθρωπος που δεν δίστασε να βομβαρδίσει ακόμη και τις διαδηλώσεις
του ίδιου του λαού του, κάλεσε χθες «όλους τους ισλαμικούς στρατούς να τον
ακολουθήσουν», ενώ μόλις πριν ένα μήνα έλεγε ότι οι νέοι της Λιβύης που
βγαίνουν στους δρόμους βρίσκονταν υπό την επήρεια … ναρκωτικών που έριχνε στον
καφέ τους η Αλ Κάιντα. Ακόμη και στον πανικό του, η γραφικότητα δεν
εγκαταλείπει ποτέ τον Λίβυο συνταγματάρχη!
Αμφίβολη είναι, όμως, και η «επόμενη μέρα» στη Λιβύη – με ή
χωρίς τον Καντάφι. Ορατός είναι ο κίνδυνος της μετατροπής της χώρας σε πεδίο
αλληλοσπαρασσόμενων φυλών (με τη συνδρομή και ισλαμιστικών ομάδων - η απειλή δεν βρίσκεται μόνο στο μυαλό του Καντάφι...), ενώ ανομικά φαινόμενα (λαθρεμπόριο, διακίνηση
λαθρομεταναστών, εμπόριο όπλων κ.ά.) αναμένεται να βρουν πρόσφορο έδαφος. Μάλιστα,
ο Βρετανός Υπουργός Άμυνας, Νικ Χάρβευ, μιλώντας στις 22 Μαρτίου στο
BBC, θεώρησε τη διαίρεση της
Λιβύης ως μία «πιθανή λύση», αν επρόκειτο για μία σταθερή έκβαση, η οποία θα
διασφάλιζε τον ανθρωπιστικό στόχο του τερματισμού της αλληλοσφαγής στην
βορειοαφρικανική χώρα. Ποιος θα μπορέσει, όμως, να επιβάλει την σταθερότητα υπό
οιαδήποτε μορφή την επομένη του τερματισμού της «Αυγής της Οδύσσειας»;