Σαν σήμερα πριν από 70 χρόνια, στις 27 Αυγούστου 1939, λίγες ημέρες προτού τα στρατεύματα του Χίτλερ εισβάλλουν στην Πολωνία, πέταξε πρώτη φορά στον κόσμο το πρώτο αεριωθούμενο αεροπλάνο, το γερμανικό Ηeinkel 178.
Τα τζετ γεννήθηκαν ως εργαλεία πολέμου, όμως χάρη σ΄ αυτά αναπτύχθηκε ο μαζικός τουρισμός.
Ήταν 4 το πρωί της 27ης Αυγούστου 1939 στο Ροστόκ. Με κυβερνήτη τον πιλότο δοκιμών Έριχ Βάρζιτς, το μικρό ασημί Ηeinkel 178 απογειώθηκε από την πίστα του εργοστασίου Ηeinkel, στη συνοικία Μαρίενφελντε.
Η πτήση διήρκεσε μόνο λίγα λεπτά, όμως σήμανε την αρχή μιας νέας εποχής.
«Σκεφτήκαμε αμέσως ότι κατακτήσαμε έναν καινούργιο κόσμο», θυμάται ο Βάρζιτς μιλώντας στον ανταποκριτή της ιταλικής «Ρεπούμπλικα». Μαζί με τον μηχανικό Ερνστ Χάινκελ και τον Χανς Γιόαχιμ Παμπστ φον Οχάιν, ο οποίος σχεδίασε τον πρώτο κινητήρα αντίδρασης (ο κινητήρας των τζετ), είχαν κατά νου την τεχνολογική πρόοδο, όμως η χιτλερική Γερμανία ήταν έτοιμη να προκαλέσει τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η εισβολή στην Πολωνία έγινε την 1η Σεπτεμβρίου, λίγες ημέρες μετά την πρώτη πτήση του μικρού τζετ.
«Δεν αντιλήφθηκαν τη σημασία του αεριωθουμένου, νόμιζαν ότι ήταν μια εκκεντρική ανακάλυψη επιστημόνων και μανιακών των πτήσεων», θυμάται ο Βάρζιτς. Για καλή τύχη του κόσμου, το Γ΄ Ράιχ δεν αντελήφθη τη σημασία του κινητήρα αντίδρασης.
Μόνο προς το τέλος του πολέμου η Λουφτβάφε έπεισε τον στρατάρχη Χέρμαν Γκέρινγκ να κατασκευάσει το καταδιωκτικό Μέσερσμιτ 262. Ήταν ταχύτερο από τα καλύτερα ελικοφόρα καταδιωκτικά των Συμμάχων, αλλά λιγότερο αξιόπιστο. Πάθαινε βλάβες και έγινε και πιο αργό μετά την εντολή του Χίτλερ να μεταφέρει και βόμβες. Υπήρξε σοβαρός, αλλά όχι και ανίκητος αντίπαλος για τα πολυάριθμα αμερικανικά Μustang και Lightning, τα βρετανικά Spitfire και Τempest, τα σοβιετικά Lavochkin.
Η αρχή του κινητήρα των αεριωθουμένων είναι απλή: ο αέρας που μπαίνει συμπιέζεται, μετά στον θάλαμο ανάφλεξης αναμειγνύεται με το καύσιμο, εκρήγνυται και τα αέρια της έκρηξης βγαίνοντας προς τα πίσω κινούν την τουρμπίνα που προκαλεί τη λειτουργία της φτερωτής και του αεροσυμπιεστή που βρίσκονται μπροστά. Στα πιο σύγχρονα στρατιωτικά τζετ, ο μετακαυστήρας διπλασιάζει την ισχύ με δεύτερη ανάφλεξη.
Ο Πόλεμος της Κορέας ήταν η πρώτη σύγκρουση στην οποία τα τζετ κυριάρχησαν στους αιθέρες, με αξιομνημόνευτες αερομαχίες ανάμεσα στα αμερικανικά F-86 και τα σοβιετικά ΜiG-15. Στη συνέχεια άρχισε ο συναγωνισμός για τα μεγάλα επιβατικά αεριωθούμενα. Το πρώτο ήταν το βρετανικό Comet της De Ηavilland: στις 2 Μαΐου 1951 συνέδεσε το Λονδίνο με το Γιοχάνεσμπουργκ, είχε όμως σοβαρά προβλήματα. Μετά ήρθε το σοβιετικό Τupolev 104, ενώ το 1958 τα αμερικανικά Βoeing 707 και μετά τα Douglas DC8 περνούσαν τον Ατλαντικό σε επτά ώρες και πετούσαν από την Ευρώπη στην Αυστραλία στο μισό του χρόνου που απαιτούνταν ώς τότε. Τα γαλλικά Caravelle επιβλήθηκαν στις πτήσεις μικρών και μεσαίων αποστάσεων. Χρόνο με τον χρόνο, οι αερομεταφορές πολυτελείας για λίγους, από τις οποίες δημιουργήθηκε ο νεολογισμός «τζετ-σετ» (περιέγραφε αυτούς που είχαν την πολυτέλεια να μετακινούνται με τα πολυτελή αεριωθούμενα), έγιναν κτήμα των πολλών.
(Από την εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ, 27/08/2009)