Στη χώρα μας η φύση έχει προικίσει το
υπέδαφος με σημαντικό ορυκτό πλούτο, ο οποίος συνίσταται σε μεγάλο
πλήθος ορυκτών και μεταλλευμάτων, με βιομηχανικό ενδιαφέρον και
ποικιλία εφαρμογών.
Ο ελληνικός εξορυκτικός-μεταλλουργικός κλάδος, τον οποίο
εκπροσωπεί ο Σύνδεσμος Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων, αποτελεί σημαντικό
τομέα οικονομικής δραστηριότητας της χώρας μας που τροφοδοτεί με τα
απαραίτητα υλικά-πρώτες ύλες μια σειρά από σημαντικούς κλάδους όπως την
παραγωγή ενέργειας, την τσιμεντοβιομηχανία, τις κατασκευές, τη
βιομηχανία αλουμινίου κ.λπ.
Εχει έντονο εξωστρεφή χαρακτήρα, αφού οι εξαγωγές
αντιπροσωπεύουν πάνω από το 65% των πωλήσεών του, κατέχοντας ηγετικές
θέσεις στην ευρωπαϊκή αλλά και στην παγκόσμια αγορά, ενώ η μεγάλη
εμπειρία και η προηγμένη τεχνολογία των ελληνικών
μεταλλευτικών-εξορυκτικών επιχειρήσεων έχει οδηγήσει αρκετές από αυτές
στην επέκταση της παραγωγικής τους δραστηριότητας και εκτός Ελλάδας,
από Αμερική μέχρι Ασία.
Οι πωλήσεις των προϊόντων της εξορυκτικής
βιομηχανίας και των βασικών μεταλλουργιών της ανέρχονται σε 2,5 δισ.
ευρώ, ενώ το σύνολο των απασχολουμένων στην περιφέρεια, στα μεταλλεία,
στα λατομεία, στα ορυχεία και στις δύο βασικές μεταλλουργίες ανέρχεται
σε 22.000 εργαζόμενους. Από τη δραστηριότητα αυτή εξαρτώνται άλλες
90.000 θέσεις εργασίας, που εξυπηρετούν ή σχετίζονται με αυτή.
Σήμερα η παγκόσμια οικονομική κρίση έχει χτυπήσει
και τον εξορυκτικο-μεταλλουργικό τομέα με συνεχή πτώση πωλήσεων,
ιδιαίτερα των προϊόντων που συνδέονται με τη χαλουβουργία, τις
κατασκευές, τα ναυπηγεία και την αυτοκινητοβιομηχανία. Οι τιμές πολλών
μετάλλων, αντίθετα με το 2007 και το πρώτο 9μηνο του 2008, βρίσκονται
σε ιστορικά χαμηλά επηρεάζοντας, μαζί με τη χαμηλή ζήτηση, την παραγωγή
τους και κατ' επέκταση την παραγωγή των ορυκτών πρώτων υλών.
Εκτιμάται ότι μετά την ανάπαυλα δύο περίπου ετών οι
ανάγκες ανάπτυξης της διεθνούς κοινότητας θα συνεχιστούν, με άμεσο
θετικό επηρεασμό του τομέα των πρώτων υλών, φέροντας στο προσκήνιο,
τόσο σε οικονομικό όσο και σε πολιτικό επίπεδο, την ιδιαίτερη σημασία
των φυσικών πόρων μέσω των οποίων θα στηριχθεί η ανάπτυξη αυτή. Ακόμη
και σήμερα στην εποχή της κρίσης, επενδύσεις γίνονται από τον κλάδο σε
έρευνα (νέες εφαρμογές, νέες χρήσεις, νεωτερισμοί κ.λπ.), τεχνολογίες
φιλικότερες προς το περιβάλλον, γεωτρητική έρευνα για ανακάλυψη νέων
κοιτασμάτων, νέες εγκαταστάσεις και εκσυγχρονισμό εξοπλισμού και νέα
προπαρασκευαστικά έργα.
Η εθνική αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου της χώρας
μας εξαρτάται κυρίως από την επίλυση των χρόνιων προβλημάτων τα οποία
ταλαιπωρούν τον εξορυκτικό κλάδο, όπως η έλλειψη ολοκληρωμένου
χωροταξικού σχεδιασμού, οι δυσκολίες πρόσβασης σε φυσικούς πόρους,
καθώς και οι χρονοβόρες και πολύπλοκες, πολλές φορές απρόβλεπτες
διαδικασίες αδειοδότησης. Επίσης, σημαντικό πρόβλημα του κλάδου
παραμένει η κοινωνική αποδοχή της εξορυκτικής δραστηριότητας, που, σε
συνδυασμό με τα χρόνια προβλήματα του κανονιστικού πλαισίου και των
ελλείψεών του, οδηγούν σημαντικές δραστηριότητες του κλάδου σε
αναπόφευκτη στασιμότητα ή και συρρίκνωση (π.χ. ο κλάδος του μαρμάρου),
εμποδίζοντας την ανάπτυξη νέων κοιτασμάτων ορυκτών πόρων,
αποθαρρύνοντας ελληνικές και ξένες επενδύσεις και υποθηκεύοντας έτσι το
μέλλον της ελληνικής εξορυκτικής-μεταλλουργικής βιομηχανίας.
Κλασικό παράδειγμα, ο ελληνικός χρυσός. Τα
προτεινόμενα projects χρυσού περιμένουν πλέον των 9 ετών σε διάφορα
συρτάρια συναρμόδιων υπουργείων για την τελική (όποια και αν είναι
αυτή) ξεκάθαρη απάντηση.
Είναι δεδομένο ότι πίσω από τη δυστοκία στη λήψη
αποφάσεων για τον ορυκτό πλούτο υπάρχει και αυτό που (κακώς) ονομάζεται
πολιτικό κόστος. Είναι πράγματι δύσκολο να ληφθούν αποφάσεις όταν
υπάρχει μία εχθρικά διακείμενη κοινή γνώμη (τοπική ή άλλη). Το ερώτημα,
όμως, που τίθεται είναι γιατί να υπάρχει αυτή η αρνητική προδιάθεση.
Μήπως επειδή η κοινή γνώμη δεν είναι έγκυρα ενημερωμένη; Μήπως επειδή
οι αδυναμίες των ελεγκτικών μηχανισμών της πολιτείας εξέθρεψαν και
εκτρέφουν καταστάσεις που οδηγούν τον πολίτη στη δυσπιστία; Μήπως
επειδή υπάρχουν επιχειρήσεις στον κλάδο που αρνούνται πεισματικά να
δεχθούν τα σημεία των καιρών και να εκσυγχρονισθούν αλλάζοντας έτσι την
όποια κακή εικόνα δημιουργούν στην κοινή γνώμη; Τα ερωτήματα είναι
πολλά και οι αδυναμίες περισσότερες. Ομως η ελληνική κοινωνία
δικαιούται να είναι σωστά ενημερωμένη, δικαιούται να γνωρίζει τα
συγκριτικά πλεονεκτήματα που διαθέτει η χώρα, δικαιούται να έχει
παρουσία στην ομάδα των βιώσιμα ανεπτυγμένων χωρών της Ευρώπης και του
κόσμου.
Θα ήταν πραγματικά κρίμα να μην εκμεταλλευτεί η
Ελλάδα όλες τις προοπτικές που πολύ σύντομα θα υπάρξουν, πάλι, στον
τομέα των ορυκτών πόρων. Ο ορυκτός πλούτος είναι εθνικός πλούτος και η
άκρατη ή μη σταθμισμένη απόρριψή του είναι βέβαιο ότι λειτουργεί ως
μελλοντική εθνική απώλεια με απρόβλεπτες συνέπειες για τη διασφάλιση
της αναπτυξιακής πορείας της χώρας.
(από την εφημερίδα "ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ", 15/08/2009)