Την ανησυχία για την πρόκληση θερμού επεισοδίου από την πλευρά της Τουρκίας προκειμένου να επισπευθεί η αμερικανική παρέμβασις στην περιοχή εκφράζουν κυπριακές πηγές με γνώση της γεωπολιτικής καταστάσεως της περιοχής. Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές η Άγκυρα επιζητεί εναγωνίως την αμερικανική παρέμβαση καθώς εν προκειμένω βρίσκεται σε πλεονεκτική θέση σε σχέση με την Αθήνα και την Λευκωσία σε μελλοντικές διαπραγματεύσεις για τον διαμοιρασμό του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου. Θεωρείται πάντως ότι η όποια τουρκική κλιμάκωσις δεν θα γίνει άμεσα καθώς επίκειται η κυπριακή προεδρία στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο το πρώτο εξάμηνο του 2026, κάτι που συνιστά εμπόδιο στα σχέδια της Άγκυρας για κλιμάκωση με Αθήνα και Λευκωσία. Αρκετοί αναλυτές έχουν ήδη εκφράσει την ανησυχία τους για την ανάληψη μιας αμερικανικής πρωτοβουλίας στην Ανατολική Μεσόγειο, καθώς εκτιμάται ότι θα βασιστεί στους νόμους του επιχειρείν και όχι τόσο σε όσα ορίζει το διεθνές δίκαιο, παρακάμπτοντας τα νόμιμα δικαιώματα της Ελλάδος και της Κύπρου.
Ουδόλως τυχαίως πριν λίγες ημέρες o υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Χακάν Φιντάν επανέφερε το γνωστό τουρκικό αφήγημα για «δίκαιη μοιρασιά» στην Ανατολική Μεσόγειο και συνολική συζήτηση «όλων των θεμάτων του Αιγαίου», δηλώνοντας ότι η Άγκυρα θα υπερασπιστεί «με αποφασιστικότητα» τα συμφέροντά της, ενώ αναφέρθηκε εκ νέου σε «τουρκική μειονότητα» στην Δυτική Θράκη. «Eξακολουθούμε να υποστηρίζουμε την άποψη της δίκαιης μοιρασιάς στην Αν. Μεσόγειο Συνεχίζουμε τα βήματα μας με αποφασιστικότητα για την υποστήριξη των δικαιωμάτων και συμφερόντων μας. Υποστηρίζουμε την εξέταση όλων των διαφορών του Αιγαίου ως ένα σύνολο, να βρεθεί λύση στα πλαίσια του διεθνούς δικαίου και της καλής γειτονίας με ουσιαστικό και εποικοδομητικό τρόπο. Το Αιγαίο και την Αν. Μεσόγειο θέλουμε να δούμε ως μια περιοχή ευημερίας και σταθερότητας» είπε ο Φιντάν. Παράλληλα, ο Τούρκος ΥΠΕΞ ανέφερε ότι «διατηρούμε τη βούληση της διατήρησης της θετικής ατζέντας στις σχέσεις μας με την Ελλάδα. Κάνουμε τα βήματα μας σχετικά με την υποστήριξη των δικαιωμάτων της τουρκικής μειονότητας της Δυτικής Θράκης κι αν χρειαστεί το κάνουμε με αμοιβαιότητα».
Άμεση ήταν η αντίδρασις της Αθήνας με πηγές του ελληνικού ΥΠΕΞ να σημειώνουν ότι «η οριοθέτηση Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης και υφαλοκρηπίδας είναι η μία και μόνη διαφορά μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας». «Ως εκ τούτου αναθεωρητικές θέσεις και προτάσεις είναι καθολικά απορριπτέες», τονίζουν οι πηγές και συνεχίζουν: «Η Ελλάδα παραμένει προσηλωμένη στις αρχές του Διεθνούς Δικαίου και επιθυμεί, πάντοτε με γνώμονα το εθνικό συμφέρον, να συνεχίσει τον δομημένο διάλογο με την Τουρκία επί τη βάσει αυτών των αρχών». «Ως προς το καθεστώς της μουσουλμανικής μειονότητας, η Συνθήκη της Λωζάννης καθορίζει σαφώς τον χαρακτήρα της μειονότητας στη Θράκη ως θρησκευτικό, στα μέλη της οποίας η Ελλάδα επιφυλάσσει πλήρη ισονομία και ισοπολιτεία», καταλήγουν πηγές του υπουργείου Εξωτερικών.
Την ίδια ώρα, ο πρέσβυς των ΗΠΑ στην Τουρκία επανήλθε στο θέμα των F-35, τονίζοντας σε ανάρτησή του στο Χ ότι «οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι σε συνεχείς συζητήσεις με την Τουρκία σχετικά με την επιθυμία της να επανενταχθεί στο πρόγραμμα F-35 και την κατοχή του ρωσικής κατασκευής συστήματος αεράμυνας S-400.». Κατέστησε ωστόσο σαφές ότι «όπως ορίζεται στην αμερικανική νομοθεσία, η Τουρκία δεν πρέπει να λειτουργεί, ούτε να κατέχει το σύστημα S-400 προκειμένου να επιστρέψει στο πρόγραμμα των F-35», ενώ αναφέρθηκε στην «θετική σχέση μεταξύ του προέδρου Τραμπ και του προέδρου Ερντογάν», η οποία «έχει δημιουργήσει μια νέα ατμόσφαιρα συνεργασίας, η οποία οδήγησε στις πιο καρποφόρες συζητήσεις που είχαμε για αυτό το θέμα εδώ και σχεδόν μια δεκαετία». Ενώ εξέφρασε την ελπίδα ότι «αυτές οι συνομιλίες θα οδηγήσουν σε σημαντική πρόοδο τους επόμενους μήνες που θα ικανοποιεί τόσο τις απαιτήσεις ασφαλείας των Ηνωμένων Πολιτειών όσο και της Τουρκίας.». H νέα τοποθέτησις του Μπάρακ για την απομάκρυνση των S-400 μέσα σε λίγες ημέρες έχει προκαλέσει αντιδράσεις στο εσωτερικό της γείτονος, με τα τουρκικά φιλοκυβερνητικά ΜΜΕ να επιμένουν ότι δεν τίθεται τέτοιο θέμα.
Σε κάθε περίπτωση είναι γεγονός ότι ο στενός συνεργάτης του Τραμπ, που έχει χριστεί ως άτυπος διαμεσολαβητής στην περιοχή, έχει πυκνώσει τις σχετικές παρεμβάσεις του το τελευταίο διάστημα. Μετά την έμμεση παρότρυνση στην Αθήνα να τα βρει με την Άγκυρα ώστε αμφότερες να καταστούν η πύλη των ορυκτών της Κασπίας στην «νέα περιφερειακή τάξη» και την εκτίμηση ότι Άγκυρα και Τελ Αβίβ θα συνεργαστούν στο μέλλον, ο Αμερικανός πρέσβυς στην Άγκυρα επανήλθε στις σχέσεις Τουρκίας-Ισραήλ, προκαλώντας μάλιστα την οργή του Τελ Αβίβ. Μιλώντας στο Doha Forum στο Κατάρ ο Μπάρακ δήλωσε πως «το Ισραήλ μπορεί να ισχυρίζεται ότι είναι δημοκρατία, αλλά στην περιοχή αυτό που έχει λειτουργήσει καλύτερα είναι η αγαθή μοναρχία», θέτοντας υπό αμφισβήτηση την σταθερότητα του ισραηλινού πολιτικού συστήματος. Και δεν αρκέστηκε μόνο σε αυτό, αλλά υποστήριξε ότι η Άγκυρα πρέπει να συμμετάσχει στην διεθνή δύναμη που θα μεταβεί στην Γάζα, επειδή η «ιδιαίτερη σχέση» της Τουρκίας με την Χαμάς θα μπορούσε – όπως είπε – να «μαλακώσει» την διαδικασία αφοπλισμού. Κάτι που όπως επανειλημμένα έχουν τονίσει οι ισραηλινοί αποτελεί «κόκκινη γραμμή» για τους ίδιους.
Οι εν λόγω δηλώσεις προκάλεσαν έντονες αντιδράσεις στο Ισραήλ, με εγχώρια ΜΜΕ να υποστηρίζουν, επικαλούμενα ανώτατους αξιωματούχους, ότι ο Πρωθυπουργός της χώρας Μπέντζαμιν Νετανιάχου, θεωρεί ότι ο Τομ Μπάρακ είναι «εχθρικός» απέναντι στο Ισραήλ. Σύμφωνα με τον ίδιες πηγές, ο Μπάρακ «επηρεάζεται υπερβολικά από τα τουρκικά συμφέροντα στην Συρία» και ενεργεί «σε σημαντικό βαθμό σύμφωνα με τα συμφέροντα της Συρίας» στο διπλωματικό του ρόλο.
Εν τούτοις σύμφωνα με πληροφορίες της «ΕτΚ», η Δαμασκός δεν σκέφτεται να προχωρήσει άμεσα σε οριοθέτηση ΑΟΖ με την Τουρκία παρά τις ασφυκτικές πιέσεις που δέχεται από την Άγκυρα, καθώς δεν επιθυμεί να προκαλέσει την ΕΕ. Ταυτόχρονα η Τουρκία κρατά στάση αναμονής για να δει αν τελικά θα καταργηθεί η ομοφωνία στην λήψη αποφάσεων στην ΕΕ, κάτι που θα της ανοίξει τον δρόμο για να συμμετάσχει στο αμυντικό πρόγραμμα SAFE αλλά και να επισπευσθούν οι συνομιλίες για την αναβάθμιση της τελωνειακής ενώσεως με την ΕΕ, κάτι αποτελεί διακαή πόθο της εδώ και χρόνια.
(από την εφημερίδα «ΕΣΤΙΑ»)