Πράσινη Μετάβαση: Οι Προκλήσεις και τα Πλεονεκτήματα του Εξηλεκτρισμού

Πράσινη Μετάβαση: Οι Προκλήσεις και τα Πλεονεκτήματα του Εξηλεκτρισμού
της Αρχοντίας Γ. Καλλιτέρη
Τρι, 16 Δεκεμβρίου 2025 - 17:36

Το 2025 μπορεί να χαρακτηριστεί ως έτος-καμπή για την πράσινη μετάβαση. Για πρώτη φορά, η ενέργεια που παράχθηκε από ΑΠΕ ξεπέρασε την ενέργεια που παράχθηκε από άνθρακα στο παγκόσμιο ενεργειακό μείγμα. Ταυτόχρονα, όμως, μία σειρά πολιτικών και επιχειρηματικών ηγεσιών αποφάσισαν να οπισθοχωρήσουν από τις κλιματικές δεσμεύσεις που είχαν υιοθετήσει στο πρόσφατο παρελθόν

Οι αντίρροπες αυτές τάσεις δημιουργούν ανησυχίες για το μέλλον της πράσινης μετάβασης, ειδικά όσον αφορά στο κρίσιμο κομμάτι του εξηλεκτρισμού.

Μέχρι πρόσφατα, ο εξηλεκτρισμός αναφερόταν στο περιθώριο της πράσινης μετάβασης, με τους αξιωματούχους και τους ανθρώπους της αγοράς να δίνουν περισσότερη έμφαση σε ζητήματα όπως οι ΑΠΕ, τα ηλεκτρικά οχήματα, τα συνθετικά καύσιμα κτλ. Στην πραγματικότητα, ο εξηλεκτρισμός αποτελεί τη ραχοκοκαλιά της ενεργειακής μετάβασης, μιας και είναι η προσέγγιση που θα συνδέει τα περισσότερα ενεργειακά συστήματα του μέλλοντος. Για παράδειγμα, η ηλιακή ενέργεια των φωτοβολταϊκών ή η κινητική ενέργεια των ανεμογεννητριών μετατρέπεται σε ηλεκτρική ενέργεια, η οποία μεταφέρεται μέσω του δικτύου ώστε να φορτίσει ένα ηλεκτρικό όχημα ή να ενεργοποιήσει μία αντλία θερμότητας. 

Όπως εξηγούν οι αναλυτές, επειδή η ενέργεια μεταξύ παραγωγής και κατανάλωσης μετατρέπεται από τη μία μορφή στην άλλη λιγότερες φορές, η αποδοτικότητα του εξηλεκτρισμένου συστήματος είναι αρκετά υψηλότερη σε σύγκριση με τα ορυκτά καύσιμα. Φυσικά, η μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου τόσο κατά την εξόρυξη, όσο και την μετατροπή και κατανάλωση υδρογονανθράκων είναι γνωστή. Και σε έναν κόσμο όπου η βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας φαίνεται να έχει φρενάρει τα τελευταία χρόνια, το πέρασμα στον εξηλεκτρισμό θα σηματοδοτήσει ουσιώδεις αλλαγές για την πραγματική κατανάλωση.

Εντούτοις, η ενίσχυση του εξηλεκτρισμού δεν προχωρά συντεταγμένα ή συμμετρικά. Το τρέχον έτος έφερε μαζί τους κατακλυσμικές πολιτικές αλλαγές, οι οποίες οδήγησαν ποικιλοτρόπως στην επιβράδυνση της πράσινης μετάβασης. Παράλληλα με τις πολιτικές πιέσεις, το ζήτημα του οικονομικού κόστους και το τι αυτό συνεπάγεται σε μία ήδη υπερχρεωμένη παγκόσμια οικονομία που έχει αποφασίσει να επενδύσει εκ νέου στην αμυντική βιομηχανία, δεν μπορεί να αγνοηθεί. Για παράδειγμα, ο εξηλεκτρισμός των ενεργειακών συστημάτων απαιτεί τεράστιες επενδύσεις στα ηλεκτρικά δίκτυα, τα οποία τις περισσότερες φορές είτε είναι απαρχαιωμένα, είτε είναι ατελή.

Μέχρι να ολοκληρωθεί η αναβάθμιση των ηλεκτρικών δικτύων— μία διαδικασία που πιθανότατα θα διαρκέσει δεκαετίες— ο εξηλεκτρισμός χρειάζεται την αλλαγή των συνηθειών των καταναλωτών ενέργειας. Για παράδειγμα, είναι γνωστό πως οι ΑΠΕ παράγουν μεγάλα πλεονάσματα ενέργειας υπό τις κατάλληλες περιβαλλοντικές συνθήκες ή έχουν μηδενική παραγωγή σε περιόδους χαμηλής ηλιοφάνειας και νηνεμίας. Ένα ισορροπημένο δίκτυο που βασίζεται στις ΑΠΕ και, ιδανικά, στα συστήματα αποθήκευσης θα σήμαινε πως οι καταναλωτές δημιουργούν υψηλότερη ζήτηση κατά τα διαστήματα πλήρους λειτουργίας των ΑΠΕ και διατηρούν μειωμένη ζήτηση κατά τις υπόλοιπες ώρες της ημέρας.

Ευτυχώς, παρά τις δυσκολίες υπάρχουν περιπτώσεις όπου ο εξηλεκτρισμός προσεγγίζει τα επιθυμητά επίπεδα. Για παράδειγμα, η διείσδυση των ηλεκτρικών οχημάτων στην Κίνα είναι τόσο επιτυχημένη ώστε έχει προκαλέσει ένα παγκόσμιο ντόμινο στη ζήτηση πετρελαίου, καθώς τα κινεζικά διυλιστήρια λειτουργούν σε χαμηλούς ρυθμούς. Στη Μέση Ανατολή, μία περιοχή όπου η ηλιοφάνεια είναι μία από τις λίγες σταθερές, οι κυβερνήσεις αξιοποιούν αυτό το φυσικό πλεονέκτημα ώστε να απελευθερώσουν μεγαλύτερες ποσότητες καυσίμων προς εξαγωγή και να καλύψουν τις αυξημένες ανάγκες τους για την αφαλάτωση των υδατικών πόρων.   

Ακολουθήστε το energia.gr στο Google News!Παρακολουθήστε τις εξελίξεις με την υπογραφη εγκυρότητας του energia.gr