Στρασβούργο – με 510 ψήφους υπέρ, 75 κατά και 80 αποχές – τα μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου καταδίκασαν την αυξανόμενη στρατιωτικοποίηση της Αρκτικής, προειδοποιώντας ότι η εκτεταμένη στρατιωτική αναδιάρθρωση της Ρωσίας, συμπεριλαμβανομένης της ίδρυσης του «Ναυτικού Κολλεγίου» της και το σαφές ενδιαφέρον της Κίνας για την περιοχή, έχουν κλιμακώσει τις περιφερειακές εντάσεις και έχουν υπονομεύσει την περιφερειακή σταθερότητα.
«Η συνεργασία ΕΕ-ΗΠΑ στην περιοχή είναι θεμελιώδης για την ανάσχεση της Ρωσίας και της Κίνας και τη διασφάλιση της κοινής μας ασφάλειας», ανέφερε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σε δελτίο τύπου .
«Τα τελευταία χρόνια, έχουμε βιώσει σημαντικές αναταραχές στην παγκόσμια πολιτική», δήλωσε ο εισηγητής Urmas Paet από την Εσθονία. «Αυτό έχει σαφή επίδραση στην περιοχή της Αρκτικής. Η ΕΕ χρειάζεται μια έξυπνη στρατηγική για να αντιμετωπίσει την αυξανόμενη γεωπολιτική σημασία της Αρκτικής και, μεταξύ άλλων προσπαθειών, ελπίζω να δω την Ισλανδία, τη Νορβηγία και τη Γροιλανδία να εντάσσονται στην ΕΕ στο εγγύς μέλλον», πρόσθεσε.
Προστασία βασικών υποθαλάσσιων υποδομών
Υπό το πρίσμα πρόσφατων περιστατικών στη Βαλτική Θάλασσα που αποδίδονται στον σκιώδη στόλο της Ρωσίας και σε κινεζικά σκάφη, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δήλωσε ότι η ΕΕ θα πρέπει να βελτιώσει σημαντικά την προστασία των βασικών υποβρύχιων υποδομών στην Αρκτική, ιδίως των υποβρύχιων καλωδίων και αγωγών, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που βρίσκονται κοντά στη Γροιλανδία, και να αυστηροποιήσει το κανονιστικό πλαίσιο για τις κυρώσεις και τα αντίμετρα.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δήλωσε ότι το νομικό πλαίσιο για τη διακυβέρνηση της Αρκτικής πρέπει να παραμείνει εδραιωμένο στη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS). Επισημαίνοντας τον αυξημένο γεωπολιτικό ανταγωνισμό κατά μήκος των θαλάσσιων οδών της Αρκτικής, ιδίως της Βόρειας Θαλάσσιας Οδού, οι ευρωβουλευτές απέρριψαν μονομερείς εδαφικές ή ναυτικές διεκδικήσεις και υποστήριξαν τον διπλωματικό διάλογο. Υπερασπίστηκαν επίσης την εφαρμογή του διεθνούς δικαίου για την αντιμετώπιση των προσπαθειών νομιμοποίησης αμφισβητούμενων ναυτιλιακών διαδρόμων ή την άσκηση γεωπολιτικής επιρροής με πρόσχημα την επιστημονική ή οικονομική συνεργασία.
Στις 13 Νοεμβρίου, η Αναπληρώτρια Γενική Γραμματέας του ΝΑΤΟ, Ραντμίλα Σεκερίνσκα, και ο Φινλανδός Υπουργός Άμυνας, Άντι Χάκενεν, μαζί με τους Υπουργούς Άμυνας της Νορβηγίας, της Δανίας και τον Υπουργό Εξωτερικών της Ισλανδίας, συζήτησαν τη στρατηγική σημασία της Αρκτικής περιοχής για το εμπόριο, τις μεταφορές και τις επικοινωνίες μεταξύ Βόρειας Αμερικής και Ευρώπης, καθώς και τις προκλήσεις για την ασφάλεια της Αρκτικής, συμπεριλαμβανομένης της κλιματικής αλλαγής, του αυξανόμενου παγκόσμιου ανταγωνισμού στην περιοχή και της αυξημένης στρατιωτικής παρουσίας της Ρωσίας, ανέφερε το ΝΑΤΟ σε δελτίο τύπου .
Διερεύνησαν περαιτέρω πώς οι διαστημικές λύσεις, συμπεριλαμβανομένων των εμπορικών, μπορούν να βοηθήσουν στην ενίσχυση της ικανότητας επιτήρησης του ΝΑΤΟ και της ευρύτερης αποτροπής και άμυνάς του.
Η Φινλανδία έχει έδαφος στην Αρκτική, η οποία περιλαμβάνει την περιοχή της Λαπωνίας, που αποτελεί σχεδόν το ένα τρίτο της χώρας.
Πάροχος κρίσιμων πόρων για τη στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης
Καθώς η περιοχή παρέχει κρίσιμους πόρους για τη στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης, η ενίσχυση των συνεργασιών σε αυτόν τον τομέα είναι το κλειδί για τη μείωση της εξάρτησης από εξωτερικές αυταρχικές δυνάμεις, δήλωσε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Το ψήφισμα που εγκρίθηκε τόνισε τον κρίσιμο ρόλο της Νορβηγίας στην ενεργειακή ασφάλεια και τη γεωπολιτική ανθεκτικότητα της ΕΕ, καθώς και την αυξανόμενη υποστήριξη της Ισλανδίας και της Γροιλανδίας για την ένταξη στην ΕΕ. Σε αυτό το πλαίσιο, η ΕΕ θα πρέπει να συμμετάσχει σε βαθύτερες στρατηγικές και οικονομικές συνεργασίες με αυτούς τους εταίρους και να προωθήσει τα οφέλη μιας πιθανής ένταξης στην ΕΕ, εάν και όταν αυτό το επιθυμούν οι πληθυσμοί τους.
Επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής
Δεδομένης της δυσανάλογης επίδρασης της κλιματικής αλλαγής στην Αρκτική, οι ευρωβουλευτές ζήτησαν την επείγουσα βελτίωση των στρατηγικών προσαρμογής, οι οποίες έχουν επίσης μια διάσταση πολιτικής ασφάλειας. Τόνισαν ότι οι αυτόχθονες πληθυσμοί της Αρκτικής πρέπει να συμμετέχουν πλήρως στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων.
Στην 77η Σύνοδο Κορυφής του Σκανδιναβικού Συμβουλίου στη Στοκχόλμη στις 27 Οκτωβρίου, η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δήλωσε ότι η υπερθέρμανση του πλανήτη φέρνει νέους και επικίνδυνους κινδύνους για την Αρκτική. «Αλλά φέρνει επίσης νέες ευθύνες και νέες ευκαιρίες. Πάρτε για παράδειγμα κρίσιμες πρώτες ύλες. Η Γροιλανδία από μόνη της κατέχει 25 από τα 34 κρίσιμα υλικά που χρειάζεται η Ευρώπη - έναν θησαυρό κλειδωμένο κάτω από πάγους και βράχους. Η Φινλανδία είναι ήδη παγκόσμιος ηγέτης στην παραγωγή και τον καθαρισμό κοβαλτίου», είπε στην ομιλία της .
Καθώς οι πάγοι υποχωρούν, η Αρκτική πλησιάζει όλο και περισσότερο στο κέντρο της παγκόσμιας γεωπολιτικής, δήλωσε η Von der Leyen, προσθέτοντας ότι η Ευρώπη πρέπει να είναι πιο προνοητική και να επενδύει περισσότερο στην Αρκτική. «Γι' αυτό επανεξετάζουμε την Αρκτική μας πολιτική για την αντιμετώπιση των νέων γεωπολιτικών απειλών. Θέλουμε να ενισχύσουμε τη συνεργασία μας στα αρκτικά έθνη και περιοχές - από τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας έως την παρατήρηση της Γης, από την καινοτομία έως τη συνδεσιμότητα», είπε, προσθέτοντας: «Θέλουμε να δημιουργήσουμε περισσότερες ψηφιακές υποδομές για να συνδέσουμε τις κοινότητες. Όλα αυτά, σε στενή συνεργασία με τους τοπικούς και αυτόχθονες πληθυσμούς. Επειδή οι γνώσεις και η διαχείρισή τους είναι ανεκτίμητες».