Πρόκειται για τους πρώτους από τους επτά συνολικά κόμβους που φιλοξενούνται στα λεγόμενα «εργοστάσια τεχνητής νοημοσύνης» (AI Factories) και θα τεθούν σε πλήρη λειτουργία το 2026, δημιουργώντας ένα ενιαίο ευρωπαϊκό δίκτυο υψηλής υπολογιστικής ισχύος. Οταν το 2024 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε την πρωτοβουλία για τη δημιουργία μιας ενιαίας αλυσίδας υπερυπολογιστών, από τη Μεσόγειο έως τον Βορρά, το δίκτυο αριθμούσε επτά σημεία. Εκτοτε, η επέκταση ήταν ταχεία: τον Μάρτιο του 2025 προστέθηκαν έξι νέες «εργοστασιακές μονάδες ΑΙ», ενώ πρόσφατα ανακοινώθηκαν ακόμη έξι, ανεβάζοντας τον συνολικό αριθμό σε δεκαεννέα.
Η Ευρώπη δεν περιορίζεται μόνο σε αυτά. Το επόμενο βήμα είναι η ανάπτυξη πέντε «γιγα-εργοστασίων τεχνητής νοημοσύνης» (AI Gigafactories). Στο πλαίσιο αυτό, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπέγραψε χθες μνημόνιο συνεργασίας με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, ενώ η επίσημη πρόσκληση υποβολής προτάσεων για την κατασκευή τους αναμένεται να ξεκινήσει στις αρχές του 2026.
Συνολικά, οι επενδύσεις αυτές αποτελούν την απάντηση της Ε.Ε. στην παγκόσμια «φρενίτιδα» των data centers και στα αστρονομικά κεφάλαια που κατευθύνονται σε υπολογιστική υποδομή για τεχνητή νοημοσύνη από άλλες χώρες, όπως το αμερικανικό έργο Stargate ύψους 500 δισ. δολαρίων, η επένδυση 750 εκατ. λιρών του Ηνωμένου Βασιλείου σε υπερυπολογιστή στο Εδιμβούργο και η δέσμευση της Σιγκαπούρης για εθνική υπερυπολογιστική υποδομή.
Η Ελλάδα, μαζί με τη Φινλανδία, τη Γερμανία, τη Σουηδία, την Ιταλία, την Ισπανία και το Λουξεμβούργο ήταν από τις πρώτες χώρες που επιλέχθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την ανάπτυξη εξειδικευμένων ερευνητικών εγκαταστάσεων τεχνητής νοημοσύνης. Από τότε έχει εκκινήσει ένας αγώνας δρόμου, ώστε η χώρα να ανταποκριθεί στα αυστηρά χρονοδιαγράμματα και ο υπερυπολογιστής «Δαίδαλος» να τεθεί σε λειτουργία την άνοιξη του 2026, όπως έχει προγραμματιστεί. Το στοίχημα είναι πιο δύσκολο για την Ελλάδα, καθώς η εγκατάσταση στήνεται από την αρχή, σε αντίθεση με άλλες χώρες, όπου υπήρχαν ήδη υποδομές και απαιτούνταν μόνο αναβάθμιση.
Τον Μάρτιο του 2025 άρχισε η κατασκευή του νέου υπολογιστικού συστήματος υψηλών επιδόσεων, έργο αξίας 41 εκατ. ευρώ, που έχει αναλάβει η HPE. Παράλληλα, βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη η διαμόρφωση του χώρου και η εγκατάσταση του ηλεκτρολογικού εξοπλισμού από την εταιρεία «MainSys», με προϋπολογισμό 17,9 εκατ. ευρώ.
Το εργοστάσιο τεχνητής νοημοσύνης «Φάρος» αποτελεί το επιχειρηματικό όχημα, το οποίο θα χρησιμοποιήσει τις υποδομές «Δαίδαλος».
Το ελληνικό εργοστάσιο ΑΙ «Φάρος», προϋπολογισμού 30 εκατ. ευρώ, αποτελεί το επιχειρηματικό όχημα το οποίο θα χρησιμοποιήσει τις υποδομές «Δαίδαλος» και αναπτύσσεται στο Τεχνολογικό Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου του ΕΜΠ, στο ιστορικό κτίριο του πρώην ηλεκτρικού σταθμού, αναγνωρισμένο μνημείο της σύγχρονης βιομηχανικής κληρονομιάς, με εμβαδόν 1.500 τ.μ.
«Προχωράμε στη δημιουργία ενός από τα AI Factories της Ε.Ε., του «Φάρος», για το οποίο έχει τεθεί σε δημόσια διαβούλευση το σχετικό νομοσχέδιο που αναμένεται να ψηφιστεί εντός του Δεκεμβρίου. Ο «Φάρος» θα λειτουργήσει γύρω από τον νέο εθνικό υπερυπολογιστή «Δαίδαλο», έναν από τους ισχυρότερους παγκοσμίως, η κατασκευή του οποίου στο Λαύριο προχωράει κανονικά και στόχος μας είναι να λειτουργήσει την άνοιξη», σημειώνει στην «Κ» ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης,Δημήτρης Παπαστεργίου.
Το σούπερ κομπιούτερ της Ελλάδας θα παρέχει προηγμένες υπολογιστικές δυνατότητες σε ένα ευρύ φάσμα Ελλήνων και Ευρωπαίων χρηστών, συμπεριλαμβανομένων μελών της επιστημονικής και ακαδημαϊκής κοινότητας, της βιομηχανίας και του δημόσιου τομέα.
Πιο αναλυτικά, θα είναι 150 φορές ισχυρότερος από τον υφιστάμενο υπερυπολογιστή ARIS, εκτελώντας ογδόντα εννέα εκατομμύρια δισεκατομμύρια (δηλαδή ογδόντα εννέα τετράκις εκατομμύρια) πράξεις κινητής υποδιαστολής ανά δευτερόλεπτο.
Στην Κοζάνη
Η Κοζάνη και ειδικότερα το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας επιλέχθηκε για την ανάπτυξη του δεύτερου υπερυπολογιστή της χώρας. Πρόκειται για έργο προϋπολογισμού 30 εκατ. ευρώ, το οποίο θα χρηματοδοτηθεί εξ ολοκλήρου από εθνικούς πόρους και θα υποστηρίζει εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης σε κρίσιμους τομείς, όπως η ενέργεια και η αγροδιατροφή. Το εγχείρημα βρίσκεται στα αρχικά στάδια, ενώ εξετάζεται η ένταξή του στον Μηχανισμό Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΔΑΜ), ο οποίος χρηματοδοτεί επενδύσεις στις λιγνιτικές περιοχές της χώρας, μεταξύ των οποίων και η Δυτική Μακεδονία.
(από την εφημερίδα «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ»)