Επιπλέον, η Επιτροπή διευκρινίζει επί ποίας νομικής βάσης στηρίζει τις δύο αυτές λύσεις, προκειμένου το επόμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο (18-19 Δεκεμβρίου) να μπορέσει να ανταποκριθεί στη δέσμευσή του να αντιμετωπίσει τις μελλοντικές δημοσιονομικές και αμυντικές ανάγκες της Ουκρανίας.
Η Επιτροπή τονίζει ότι, η πρότασή της έχει σχεδιαστεί έτσι ώστε η ΕΕ να μπορέσει να ανταποκριθεί στις εξελισσόμενες χρηματοδοτικές ανάγκες της Ουκρανίας, με ευέλικτο και αποτελεσματικό τρόπο, είτε η χώρα βρίσκεται σε πόλεμο είτε σε ειρήνη.
Συγκεκριμένα, η Επιτροπή προτείνει δύο πιθανές λύσεις: δανεισμό από την ΕΕ, ο οποίος θα βασίζεται στον προϋπολογισμό της ΕΕ, και ένα δάνειο επανορθώσεων, το οποίο θα εξουσιοδοτεί την Επιτροπή να δανείζεται μετρητά από χρηματοπιστωτικά ιδρύματα της ΕΕ που κατέχουν ακινητοποιημένα περιουσιακά στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας της Ρωσίας. Για το δάνειο επανορθώσεων, ύψους 165 δισεκατομμυρίων ευρώ για την Ουκρανία, θα χρησιμοποιηθούν μετρητά ισόποσα της αξίας των παγωμένων ρωσικών κρατικών περιουσιακών στοιχείων που τηρούνται στο Βέλγιο.
Οι προτάσεις αυτές θεσπίζουν μια σειρά από διασφαλίσεις για την προστασία των κρατών μελών και των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων από πιθανά μέτρα αντιποίνων εντός της Ρωσίας και από απαλλοτριώσεις εκτός Ρωσίας, ιδίως σε φιλικές προς τη Ρωσία δικαιοδοσίες. Για την κάλυψη οποιουδήποτε υπολειπόμενου κινδύνου, προβλέπεται ένας ισχυρός μηχανισμό αλληλεγγύης που υποστηρίζεται από διμερείς εθνικές εγγυήσεις ή τον προϋπολογισμό της ΕΕ.
Σύμφωνα με την Επιτροπή, οι προτάσεις της συμμορφώνονται πλήρως με το ευρωπαϊκό και διεθνές δίκαιο και παράλληλα διατηρούν την ακεραιότητα της χρηματοπιστωτικής αγοράς της Ένωσης και το καθεστώς του ευρώ ως παγκόσμιου νομίσματος.
Ειδικότερα, η πρόταση της Επιτροπής βασίζεται σε πέντε νομοθετικές προτάσεις:
- μια πρόταση κανονισμού για τη θέσπιση Δανείου Αποζημιώσεων
- μια πρόταση για την απαγόρευση οποιασδήποτε μεταφοράς ακινητοποιημένων περιουσιακών στοιχείων της Κεντρικής Τράπεζας της Ρωσίας πίσω στη Ρωσία
- δύο προτάσεις που θεσπίζουν σημαντικές διασφαλίσεις για το Δάνειο Αποζημιώσεων, με στόχο την προστασία των κρατών μελών της ΕΕ και των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων από πιθανά μέτρα αντιποίνων. (Πρόκειται για την τροποποίηση του κανονισμού 833/2014 που θα δημοσιοποιηθεί μόλις το Συμβούλιο λάβει θέση επ' αυτών και θα συμπληρωθεί από μια παράλληλη πρόταση για απόφαση του Συμβουλίου από την Ύπατη Εκπρόσωπο της ΕΕ)
- Μια προτεινόμενη τροποποίηση του ισχύοντος Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου ώστε να καταστεί δυνατή η χρήση του προϋπολογισμού της ΕΕ για τη στήριξη ενός δανείου προς την Ουκρανία, η οποία θα μπορούσε να εξυπηρετήσει και τις δύο λύσεις που έχουν προταθεί. Η πρόταση έχει στόχο να κάμψει τις αντιρρήσεις του Βελγίου και να δώσει το πράσινο φως, αλλά και να κατανείμει τις επιπτώσεις.
Η πρόταση της Επιτροπής έρχεται καθώς οι επιθέσεις της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας και των υποδομών της αυξάνονται εντατικά, παράλληλα με τις αυξανόμενες επιθέσεις υβριδικού πολέμου σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ και τις εισβολές στον εναέριο χώρο της ΕΕ και του ΝΑΤΟ.
Η Πρόεδρος της Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δήλωσε: «Με τις σημερινές προτάσεις, θα διασφαλίσουμε ότι η Ουκρανία έχει τα μέσα για να αμυνθεί και να προωθήσει τις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις από θέση ισχύος. Προτείνουμε λύσεις για να καλύψουμε τις οικονομικές ανάγκες της Ουκρανίας για τα επόμενα δύο χρόνια, να στηρίξουμε τον κρατικό προϋπολογισμό και να ενισχύσουμε την αμυντική της βιομηχανία, καθώς και την ένταξή της στην ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανική βάση. Προτείνουμε τη δημιουργία ενός Δανείου Αποζημιώσεων, χρησιμοποιώντας τα ταμειακά υπόλοιπα από τα ακινητοποιημένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία στην ΕΕ, με ισχυρές διασφαλίσεις για τα κράτη μέλη μας. Αυξάνουμε το κόστος του επιθετικού πολέμου της Ρωσίας. Και αυτό θα πρέπει να λειτουργήσει ως περαιτέρω κίνητρο για τη Ρωσία να συμμετάσχει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων».
Μέρος ενός ευρύτερου πακέτου 210 δις ευρώ
Το δάνειο επανορθώσεων αποτελεί μέρος ενός ευρύτερου χρηματοδοτικού πακέτου, ύψους έως και 210 δισεκατομμυρίων ευρώ, για να επιβιώσουν στοιχειωδώς τα οικονομικά του Κιέβου τα επόμενα χρόνια.
Το δάνειο επανορθώσεων ύψους 165 δισεκατομμυρίων ευρώ περιλαμβάνει 25 δισεκατομμύρια ευρώ ακινητοποιημένων ρωσικών κρατικών περιουσιακών στοιχείων που τηρούνται σε ιδιωτικούς τραπεζικούς λογαριασμούς σε ολόκληρη την Ένωση, επιπλέον των 140 δισεκατομμυρίων ευρώ που τηρούνται στην τράπεζα Euroclear στο Βέλγιο.
Το πολεμικό ταμείο της Ουκρανίας αναμένεται να αδειάσει τον Απρίλιο.
Η Επιτροπή καλεί Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο να κινηθούν γρήγορα, με ορόσημο το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 18‑19 Δεκεμβρίου, όπου ζητά να υπάρξει σαφής πολιτική δέσμευση για τον δρόμο που θα ακολουθήσουν οι «27».