Το γεωπολιτικό και επιχειρηματικό αυτό θέατρο είναι η ευρύτερη περιοχή της Κασπίας, η οποία είναι εξαιρετικά πλούσια σε πλουτοπαραγωγικές και φυσικές πηγές, αλλά και αποτελεί στρατηγικό κόμβο μεταφορών και αγωγών πετρελαίου και φυσικού αερίου, στην περιοχή αυτή περιλαμβάνονται χώρες του νοτίου Καυκάσου όπως η Αρμενία, το Αζερμπαϊτζάν και η Γεωργία, αλλά και χώρες της κεντρικής Ασίας όπως το Καζακστάν, το Ουζμπεκιστάν, το Τουρκμενιστάν, το Κιργιστάν και το Τατζικιστάν. Ολόκληρη αυτή η στρατηγικής σημασίας περιοχή υφίσταται βαθιές αλλαγές, καθώς οριστικοποιούνται μεγάλες συμφωνίες στον τομέα της ενέργειας και των μεταφορών, των υποδομών και της διπλωματίας, λόγω κυρίως της ανάμιξης και παρέμβασης της αμερικανικής κυβέρνησης στα τεκταινόμενα.
Η πρόσφατη ανακοίνωση του υπουργού Οικονομίας της Αρμενίας Γκεβόργκ Παπογιάν, ότι η Αρμενία δέχεται πλέον απευθείας, φορτία σιτηρών από το Αζερμπαϊτζάν, έκαστο τουλάχιστον χιλίων τόνων, παρά το όχι και τόσο μεγάλο μέγεθος των φορτίων, καταδεικνύει ότι, για πρώτη φορά μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης το 1991, σημειώνεται επανεκκίνηση του διμερούς αλλά και διεθνούς εμπορίου στην περιοχή. Επί τρεις δεκαετίες Αρμενία και Αζερμπαϊτζάν ήταν σε πόλεμο, έχοντας διακόψει κάθε είδους επικοινωνία και οικονομική συναλλαγή, ενώ κάθε διεθνής διαμεσολάβηση, είτε με πρωτοβουλία της Ρωσίας είτε της Δύσης είχε αποτύχει παταγωδώς. Από τις αρχές του 2020 όμως, η γεωπολιτική πραγματικότητα στην περιοχή της Κασπίας και Καυκάσου άρχισε να αλλάζει, η Μόσχα η οποία ήταν ο ισχυρότερος εξωτερικός παίκτης στον Καύκασο αλλά και de facto εγγυητής ασφάλειας της Αρμενίας, άρχισε να χάνει επιρροή. Η ανάμειξη της Ρωσίας στον πόλεμο της Ουκρανίας, το έντονο ενδιαφέρον των ΗΠΑ και τις Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Ουκρανία, αλλά και η ανάμιξη άλλων μεγάλων και ισχυρών παικτών στα τεκταινόμενα όπως η Τουρκία, έδωσαν τη δυνατότητα στο πλούσιο σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο Αζερμπαϊτζάν, να ενισχύσει τη θέση του έναντι της Αρμενίας. Το 2020 το Αζερμπαϊτζάν ξεκίνησε στρατιωτικές επιχειρήσεις εναντίων των Αρμενίων στην περιοχή του Ναγκόρνο Καραμπάχ, οι οποίες κορυφώθηκαν το 2023 και οδήγησαν σε ήττα των Αρμενίων, που εκδιώχθηκαν βιαίως από την περιοχή, αλλά και από άλλες περιοχές γύρω από το Ναγκόρνο Καραμπάχ.
Παρά την μεγάλη στρατιωτική, διπλωματική και πολιτική ένταση, με παρέμβαση των ΗΠΑ, της Ρωσίας αλλά και της Ευρώπης, ο Πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν Ιλχάν Αλίεφ, και ο Πρωθυπουργός της Αρμενίας Νικόλ Πασινιάν, ενεπλάκησαν σε μια διαδικασία ομαλοποίησης των σχέσεων των δύο χωρών υπό την αυστηρή επιτήρηση των ΗΠΑ και της Δύσης, με σκοπό να επικεντρώσουν την προσοχή τους μόνον σε κοινά συμφέροντα και επιχειρηματικά project, ώστε να ξεκλειδώσουν τους οικονομικούς, ενεργειακούς, και μεταφορικούς δρόμους της περιοχής. Το Αζερμπαϊτζάν επιθυμούσε να εξασφαλίσει την πρόσβαση στον θύλακα του Ναχιτσεβάν, και να επεκτείνει τη διασύνδεση του με την Τουρκία και την Ευρώπη, ενώ η Αρμενία ήθελε να σπάσει την απομόνωση της από τη Δύση αλλά και την γεωγραφική της απομόνωση και στρατιωτική περικύκλωση, αλλά και να απεξαρτηθεί από τη Ρωσία, αναπτύσσοντας τους δικούς της δεσμούς και διασυνδέσεις με την ευρύτερη περιοχή Κασπίας και Καυκάσου. H ομαλοποίηση των σχέσεων Αρμενίας – Αζερμπαϊτζάν ήταν μόνο μια από τις προκλήσεις για ολόκληρη την περιοχή, η οποία επηρεάζεται και από τις παρεμβάσεις της Ρωσίας και του Ιράν. Οι γεωπολιτικές αλλαγές όμως στην περιοχή επιταχύνθηκαν με την επάνοδο του Ντόναλντ Τραμπ στο Λευκό Οίκο, και τον επαναπροσανατολισμό της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής υπέρ της συναλλακτικής διπλωματίας και των ανταλλακτικών διεθνών σχέσεων. Ο Λευκός Οίκος πλέον επιθυμεί με κάθε συμφωνία να αποκομίζει απλά οικονομικά και επιχειρηματικά οφέλη για τις Ηνωμένες Πολιτείες, ακόμη και αν αυτό σημαίνει σύγκρουση με την Κίνα και επιβολή δυσθεώρητων εμπορικών δασμών σε όσους δεν συμμορφώνονται με τις αμερικανικές επιλογές.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες υπέγραψαν, συμφωνία στρατηγικής εταιρικής σχέσης με το Αζερμπαϊτζάν, με κύριο στόχο την δημιουργία του Νοτίου Διαδρόμου για το φυσικό αέριο, αλλά και συμφωνία οικονομικής, τεχνολογικής και τεχνικής συνεργασίας με την Αρμενία, με σκοπό την ανάπτυξη υποδομών και ενεργειακών δικτύων. Οι Ηνωμένες Πολιτείες παρενέβησαν επίσης με σκοπό να ομαλοποιήσουν τις διπλωματικές σχέσεις της Τουρκίας με την Αρμενία, με σκοπό την ενίσχυση της ενεργειακής, εμπορικής και οικονομικής διασυνδεσιμότητας στην περιοχή Κασπίας και Καυκάσου. Με επίκεντρο τον Καύκασο και την Κασπία, οι Ηνωμένες Πολιτείες προωθούν τεράστιες οικονομικές, επενδυτικές, εμπορικές και ενεργειακές συμφωνίες με χώρες της κεντρικής Ασίας όπως το Καζακστάν και το Ουζμπεκιστάν, ύψους εκατοντάδων δισ δολαρίων, συμφωνίες που αφορούν τις σπάνιες γαίες, το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο της περιοχής. Η Κασπία και ο Καύκασος αποτελούν επίκεντρο και κόμβο της συναλλακτικής διπλωματίας του Προέδρου Τραμπ και του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών, διευρύνουν την πρόσβαση των ΗΠΑ και της Δύσης σε ενεργειακές και πλουτοπαραγωγικές πηγές της Ασίας και της Μέσης Ανατολής, αλλά και ορθώνουν αναχώματα στις οικονομικές και γεωπολιτικές βλέψεις της Κίνας και της Ρωσίας. Διεθνείς αναλυτές εκτιμούν ότι το Πεκίνο, η Μόσχα και η Τεχεράνη θα επιχειρήσουν να αντιδράσουν και να αντιπαλέψουν την αμερικανική διείσδυση στην περιοχή, ενώ ακούγονται και έντονες επικρίσεις ότι η αμερικανική εξωτερική πολιτική υποβαθμίζει τις προσπάθειες υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της Δημοκρατίας.
(από την εφημερίδα «ΕΣΤΙΑ»)