Στοιχεία που συγκεντρώθηκαν από τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας και διεθνείς πηγές δείχνουν ότι, εάν όλα τα κλιματιστικά που πωλήθηκαν από το 2019 ανήκαν στην υψηλότερη κατηγορία απόδοσης, θα μπορούσε να είχε αντισταθμιστεί σε μεγάλο βαθμό η αυξανόμενη ζήτηση ενέργειας από τα κέντρα δεδομένων.
Αναλυτικότερα, η έκθεση «Ενεργειακή Απόδοση 2025» του IEA αναφέρει ότι η ψύξη εξακολουθεί να αποτελεί την ταχύτερα αναπτυσσόμενη πηγή ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας στα κτίρια, παρουσιάζοντας αύξηση που ξεπερνά το 4% ετησίως από το 2000.
Η έκθεση υπογραμμίζει ότι ένα μεγάλο μέρος της ζήτησης κλιματισμού καλύπτεται από συσκευές που λειτουργούν πολύ κάτω από τα υψηλότερα επίπεδα απόδοσης, κυρίως λόγω των υφιστάμενων προτύπων πολιτικής που δεν συμβαδίζουν με τις τεχνολογικές εξελίξεις.
Τα κενά πολιτικής και η αργή πρόοδος στην ενεργειακή απόδοση απειλούν την πρόοδο
Ενώ η παγκόσμια πρόοδος στην ενεργειακή απόδοση αναμένεται να βελτιωθεί το 2025, ο IEA προειδοποιεί ότι οι χώρες παραμένουν μακριά από την επίτευξη του στόχου που είχε τεθεί στην COP28 για διπλασιασμό της ετήσιας βελτίωσης στην ενεργειακή απόδοση στο 4% έως το 2030.
Ο IEA εκτιμά ότι η παγκόσμια ένταση πρωτογενούς ενέργειας - το βασικό μέτρο της ενεργειακής απόδοσης - θα βελτιωθεί κατά 1,8% το 2025, από περίπου 1% το 2024, αλλά εξακολουθεί να είναι λιγότερο από το μισό του απαιτούμενου μεγέθους. Από το 2019, ο ετήσιος ρυθμός βελτίωσης ήταν κατά μέσο όρο μόνο 1,3%, πολύ κάτω από τον μέσο όρο του 2% περίπου κατά την προηγούμενη δεκαετία.
Η έκθεση επεσήμανε διάφορους διαρθρωτικούς παράγοντες που επιβραδύνουν την πρόοδο. Ο βιομηχανικός τομέας, ο οποίος αντιπροσωπεύει τα δύο τρίτα της παγκόσμιας αύξησης της τελικής ζήτησης ενέργειας από το 2019, έχει δει τη βελτίωση της ενεργειακής του απόδοσης να μειώνεται σε λιγότερο από 0,5% ετησίως. Ταυτόχρονα, οι πολιτικές που ρυθμίζουν τις συσκευές και τον εξοπλισμό εξακολουθούν να υστερούν σε σχέση με την καλύτερη διαθέσιμη τεχνολογία, επιτρέποντας σε μη αποδοτικά προϊόντα να κυριαρχούν στην αγορά.
Η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας αυξάνεται επίσης δύο έως τρεις φορές ταχύτερα από τη συνολική ζήτηση ενέργειας, και σε πολλές περιοχές η ανεπαρκής προσφορά ΑΠΕ έχει οδηγήσει σε αυξημένη εξάρτηση από την αναποτελεσματική παραγωγή ορυκτών καυσίμων, επιβραδύνοντας περαιτέρω την παγκόσμια αύξηση της έντασης.
Παρά αυτές τις προκλήσεις, οι παγκόσμιες επενδύσεις σε ενεργειακά αποδοτικές τεχνολογίες συνεχίζουν να αυξάνονται. Οι επενδύσεις στην τελική χρήση προβλέπεται να φτάσουν σχεδόν τα 800 δισεκατομμύρια δολάρια το 2025, αυξημένες κατά περίπου 6% σε σχέση με πέρυσι. Η απασχόληση στον τομέα αυξήθηκε επίσης, φτάνοντας σχεδόν τα 18 εκατομμύρια εργαζόμενους το 2024, αν και ο κλάδος αντιμετωπίζει σταθερά ελλείψεις εργατικού δυναμικού και δεξιοτήτων.
Παραμένει σε αργούς ρυθμούς η βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης
Στην έκθεση, ο IEA υπογραμμίζει ότι τα μέτρα αποδοτικότητας παραμένουν ένα από τα πιο αποτελεσματικά εργαλεία για τις χώρες που επιδιώκουν να μειώσουν τις εκπομπές, να ενισχύσουν την ενεργειακή ασφάλεια και να προστατεύσουν τους καταναλωτές από το υψηλό κόστος ενέργειας. Σημειώνει, μάλιστα, ότι χωρίς τις βελτιώσεις που έχουν υπάρξει στον τομέα της ενεργειακής απόδοσης από το 2010, οι παγκόσμιες εκπομπές θα ήταν σήμερα κατά 20% υψηλότερες και ότι, χάρη στις δράσεις που έχουν εφαρμοστεί από το 2000, οι χώρες – μέλη του Οργανισμού έχουν αποφύγει την ανάγκη για 20% περισσότερες εισαγωγές ορυκτών καυσίμων.
Οι κυβερνήσεις εφάρμοσαν περισσότερες από 250 νέες ή ενημερωμένες πολιτικές ενεργειακής απόδοσης το 2025, οι οποίες εφαρμόστηκαν σε χώρες που συνολικά αντιπροσωπεύουν πάνω από το 85% της παγκόσμιας ζήτησης ενέργειας. Ο IEA τόνισε ότι η επιτάχυνση και η ενίσχυση αυτών των μέτρων, ιδίως η αυστηροποίηση των προτύπων για τις συσκευές και η κάλυψη των κενών στους οικοδομικούς και βιομηχανικούς κανονισμούς, θα είναι απαραίτητη για την επίτευξη των διεθνών στόχων για το κλίμα και την ενεργειακή απόδοση την επόμενη δεκαετία.
Συνεχίζεται η αύξηση στις πωλήσεις κλιματιστικών παγκοσμίως
Η αξία των πωλήσεων κλιματιστικών στην παγκόσμια αγορά πέρυσι αυξήθηκε κατά περίπου 4% σε σχέση με το προηγούμενο έτος, αγγίζοντας τα 30,58 δισεκατομμύρια δολάρια, από 29,51 δισεκατομμύρια δολάρια το 2023, σύμφωνα με έκθεση της Market Research Future. Η έκθεση εκτιμά ότι η αγορά κλιματιστικών θα μπορούσε να ξεπεράσει τα 45 δισεκατομμύρια δολάρια έως το 2035.
Παράλληλα, η ετήσια έκθεση της Sustainable Energy for All, ενός διεθνούς ερευνητικού οργανισμού που συνεργάζεται με τον ΟΗΕ, εκτιμά ότι 2,4 δισεκατομμύρια καταναλωτές μεσαίου εισοδήματος παγκοσμίως βρίσκονται «στο χείλος» της αγοράς των λιγότερο αποδοτικών αλλά πιο προσιτών οικονομικά συσκευών ψύξης.
Στοιχεία της UNICEF έδειξαν ότι έως το 2030, 500 εκατομμύρια άνθρωποι θα εκτίθενται σε ακραία ζέστη για τουλάχιστον 30 ημέρες το χρόνο. Σύμφωνα με την UNICEF, η πώληση 10 νέων κλιματιστικών ανά δευτερόλεπτο έως το 2050 αναμένεται να ασκήσει σημαντική πρόσθετη πίεση στα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας.
Παράλληλα, οι εκτιμήσεις της έκθεσης για την παγκόσμια ζήτηση κλιματιστικών, που δημοσιεύθηκε τον Ιούνιο από τον Σύνδεσμο Βιομηχανιών Ψύξης και Κλιματισμού της Ιαπωνίας (JRAIA), δείχνουν ότι η παγκόσμια ζήτηση κλιματιστικών αυξήθηκε κατά 6% πέρυσι, φτάνοντας τις 131,6 εκατομμύρια μονάδες. Η Κίνα διατήρησε την ηγετική της θέση με 49,7 εκατομμύρια μονάδες, αντιπροσωπεύοντας το 38% της παγκόσμιας ζήτησης, ενώ η Ασία ήταν η ταχύτερα αναπτυσσόμενη περιοχή με αύξηση 12%.