Όπως αναφέρεται, το Σύμφωνο για τη Μεσόγειο θα ενισχύσει τη συνεργασία και τους οικονομικούς δεσμούς μεταξύ των ακτών της Μεσογείου και πέραν αυτής. Θα συμβάλει στην οικοδόμηση ενός Κοινού Μεσογειακού Χώρου που είναι συνδεδεμένος, ευημερών, ανθεκτικός και ασφαλής. Το Σύμφωνο βασίζεται στις αρχές της συνιδιοκτησίας, της συνδημιουργίας και της κοινής ευθύνης.
Υιοθετεί μια πρακτική προσέγγιση, επικεντρωμένη σε συγκεκριμένες πρωτοβουλίες που θα προσφέρουν προστιθέμενη αξία για τους ανθρώπους και τις οικονομίες σε όλες τις ακτές της Μεσογείου. Στόχος είναι η δημιουργία αμοιβαίων οφελών - από την παραγωγή καθαρής ενέργειας έως την απελευθέρωση ιδιωτικών επενδύσεων με την κινητοποίηση περιφερειακών έργων που δημιουργούν ευκαιρίες τόσο για τους ανθρώπους όσο και για τις επιχειρήσεις, με ιδιαίτερη έμφαση στους νέους, τις γυναίκες και τις μικρές επιχειρήσεις.
Επιπλέον, το Σύμφωνο παρέχει την ευκαιρία για περαιτέρω προώθηση της συνεργασίας στον τομέα της ασφάλειας, της ετοιμότητας και της διαχείρισης της μετανάστευσης. Τομείς κοινού ενδιαφέροντος, όπως η θαλάσσια ασφάλεια, η ανθεκτικότητα των κρίσιμων υποδομών μας οι ξένες παρεμβάσεις, συγκαταλέγονται στις δράσεις που έχουν προσδιοριστεί για ισχυρότερη περιφερειακή συνεργασία για την ειρήνη και την ασφάλεια.
Τρεις πυλώνες
Σύμφωνα με την Κομισιόν, ο πρώτος πυλώνας είναι οι άνθρωποι, ο δεύτερος είναι η οικονομία και ο τρίτος είναι η σύνδεση μεταξύ ασφάλειας, ετοιμότητας και μετανάστευσης.
Ειδικότερα, οι τρεις πυλώνες συνοψίζονται ως εξής:
- Οι άνθρωποι ως κινητήρια δύναμη για αλλαγή, συνδέσεις και καινοτομία – Δράσεις για την προώθηση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, της επαγγελματικής κατάρτισης, των δεξιοτήτων και των θέσεων εργασίας, την ενδυνάμωση των νέων και της κοινωνίας των πολιτών, την κινητικότητα, τον πολιτισμό, τον τουρισμό και τον αθλητισμό, με έντονη έμφαση στη νεολαία. Ένα Μεσογειακό Πανεπιστήμιο θα αποτελέσει εμβληματικό έργο στο πλαίσιο αυτού του πυλώνα και θα συνδέει φοιτητές από κάθε όχθη της Μεσογείου. Τα υπάρχοντα οικοσυστήματα τεχνικής και επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης θα αναβαθμιστούν επίσης, ενώ στο πλαίσιο ενός μηχανισμού Κληρονομιάς, η ΕΕ θα προωθήσει την πολιτιστική κληρονομιά, θα υποστηρίξει τους καλλιτέχνες και θα αναστήσει τον βιώσιμο τουρισμό.
- Ισχυρότερες, πιο βιώσιμες και ολοκληρωμένες οικονομίες – Πρωτοβουλίες προς τον εκσυγχρονισμό των εμπορικών και επενδυτικών σχέσεων, την ενίσχυση της ενέργειας και των καθαρών τεχνολογιών, την ανθεκτικότητα, το νερό, τη γαλάζια οικονομία και τη γεωργία, την ψηφιακή και μεταφορική συνδεσιμότητα, καθώς και τη δημιουργία θέσεων εργασίας. Σε αυτό το πλαίσιο, μια Διαμεσογειακή Πρωτοβουλία Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και Καθαρών Τεχνολογιών (T-MED) και το StartUp4Med θα συγκαταλέγονται στα εμβληματικά έργα αυτού του πυλώνα. Οι εταίροι θα εργαστούν επίσης για την ολοκλήρωση των αλυσίδων εφοδιασμού, συμπεριλαμβανομένων των τομέων της υγείας και της γεωργίας, καθώς και για τις κρίσιμες πρώτες ύλες. Μια αποτελεσματική, ασφαλής και αξιόπιστη διασύνδεση ψηφιακών υποδομών θα φέρει πιο κοντά τις οικονομίες και τους πολίτες, ενώ παράλληλα θα ενισχυθεί μια πιο βιώσιμη και αναγεννητική γαλάζια οικονομία της λεκάνης της Μεσογείου.
- Ασφάλεια, ετοιμότητα και διαχείριση της μετανάστευσης – Μέτρα για την αντιμετώπιση κοινών προκλήσεων ασφάλειας, την αύξηση της περιφερειακής ετοιμότητας και τη συνεργασία σε μια ολοκληρωμένη προσέγγιση για τη μετανάστευση. Οι πρωτοβουλίες θα δίνουν προτεραιότητα στην ετοιμότητα και την ανθεκτικότητα σε καταστροφές στη Μεσόγειο. Θα προωθηθεί μια ολοκληρωμένη προσέγγιση στη διαχείριση της μετανάστευσης, καθώς και μια κοινή προσέγγιση για την ολοκληρωμένη διαχείριση των συνόρων και την ασφάλεια, η οποία θα περιλαμβάνει επιχειρησιακές συνεργασίες για την καταπολέμηση της λαθραίας διακίνησης μεταναστών. Θα δημιουργηθεί ένα περιφερειακό φόρουμ για την ΕΕ και τις χώρες της Νότιας Μεσογείου για την ειρήνη και την ασφάλεια.
Το Σύμφωνο είναι επίσης ανοιχτό για συνεργασία με εταίρους πέρα από τη Νότια Μεσόγειο, συμπεριλαμβανομένου του Κόλπου, της Υποσαχάριας Αφρικής, των Δυτικών Βαλκανίων, καθώς και της Τουρκίας. Η ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ της ΕΕ, της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής, και της περιοχής του Κόλπου, αποτελεί βασικό στόχο του Συμφώνου.
Το μήνυμα της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν
Στο μήνυμά της, η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, επεσήμανε πως για χιλιετίες, η Μεσόγειος υπήρξε γέφυρα μεταξύ ηπείρων. «Για ανθρώπους, αγαθά και ιδέες. Αυτές οι ανταλλαγές έχουν διαμορφώσει ποιοι είμαστε και πώς ζούμε. Η αλήθεια είναι ότι η Ευρώπη και η Μεσόγειος δεν μπορούν να υπάρξουν η μία χωρίς την άλλη» έσπευσε να συμπληρώσει.
«Και σήμερα, το μέλλον των δύο ακτών μας είναι πιο συνδεδεμένο από ποτέ. Σε μια ολοένα και πιο ανταγωνιστική και αμφιλεγόμενη παγκόσμια οικονομία, οι οικονομικοί μας δεσμοί με τους Νότιους γείτονές μας έχουν ήδη ενισχυθεί. Το εμπόριο μεταξύ της ΕΕ και της υπόλοιπης Μεσογείου έχει αυξηθεί κατά πάνω από 60% σε μόλις 5 χρόνια. Οι αλυσίδες αξίας μας είναι όλο και περισσότερο διασυνδεδεμένες» τόνισε.
«Επομένως, η ώρα είναι ώριμη για βαθύτερη ολοκλήρωση. Θα πρέπει να απλοποιήσουμε τις συναλλαγές μεταξύ μας. Θα πρέπει να δημιουργήσουμε νέους δεσμούς μεταξύ των βιομηχανιών μας, των πανεπιστημίων μας, των ιδρυμάτων μας. Γι' αυτό σήμερα κάνουμε μια σαφή προσφορά στους γείτονές μας. Ας δημιουργήσουμε έναν Κοινό Μεσογειακό Χώρο, με στόχο την προοδευτική ολοκλήρωση μεταξύ μας. Αυτή είναι η ουσία του Συμφώνου για τη Μεσόγειο» συμπλήρωσε.
Το Σύμφωνο είναι το αποτέλεσμα σχεδόν ενός έτους διαλόγου και έντονης συνεργασίας με τους γείτονές μας. Είναι ένα Σύμφωνο μεταξύ εταίρων. Εστιάζει σε τρεις κύριους πυλώνες. Για κάθε πυλώνα, έχουμε εντοπίσει πρωτοβουλίες που θα φέρουν πραγματική αλλαγή επί τόπου – περισσότερες από 100 συγκεκριμένες ιδέες και δράσεις. Από τη δημιουργία ενός Μεσογειακού Πανεπιστημίου, μέχρι τη σύνδεση των πολιτιστικών μας ιδρυμάτων και των κοινωνιών των πολιτών» εξήγησε.
«Από την κατασκευή εργοστασίων τεχνητής νοημοσύνης σε όλη τη Μεσόγειο, μέχρι μια νέα πρωτοβουλία για νεοσύστατες επιχειρήσεις της Μεσογείου. Από τη διαχείριση της μετανάστευσης από κοινού, μέχρι το νέο Ευρωπαϊκό Κέντρο Πυρόσβεσης στην Κύπρο. Και η λίστα είναι πολύ μεγαλύτερη. Η εστίαση είναι στην υλοποίηση των στόχων. Αυτές οι πρωτοβουλίες θα αποτελέσουν ένα σχέδιο δράσης, το οποίο θα συμφωνηθεί με τους 10 Νότιους γείτονές μας» υποστήριξε.
«Από την ευρωπαϊκή πλευρά, θα κινητοποιήσουμε τα χρηματοδοτικά μας μέσα σε μια προσέγγιση της Ομάδας της Ευρώπης. Και, το πιο σημαντικό, δεν θα αφήσουμε τίποτα στην άκρη για να κινητοποιήσουμε ιδιωτικές επενδύσεις. Θέλουμε επίσης να ενισχύσουμε την τριγωνική συνεργασία, ιδίως με τις χώρες του Κόλπου. Η συνεργασία μαζί τους είναι απαραίτητη σε έργα όπως ο Διάδρομος Ινδίας-Μέσης Ανατολής-Ευρώπης» ανέφερε.
Αυτή είναι μια πολύ ξεχωριστή στιγμή για τη Μεσόγειο, αλλά και για την Ευρώπη, καθώς και οι δύο μοιράζονται ένα κοινό μέλλον ειρήνης και συνεργασίας, συχνά εν μέσω αφάνταστου πόνου και απώλειας. Ο καταστροφικός πόλεμος στη Γάζα έφτασε επιτέλους στο τέλος του, σηματοδοτώντας μια καθοριστική στιγμή όχι μόνο για τη Γάζα, αλλά και για την ΕΕ και την ευρύτερη Μεσόγειο, σηματοδοτώντας τη στιγμή που το μέλλον της περιοχής ξαναγράφεται. Η Ευρώπη έχει συμφέρον στη διαμόρφωση ενός μέλλοντος ειρήνης και ευημερίας. Επειδή αυτή είναι η κοινή μας περιοχή. Και θέλουμε να διαδραματίσουμε τον ρόλο μας ως εταίροι. Είναι η δέσμευσή μας στο κοινό μας μεσογειακό σπίτι» κατέληξε.