Ο Μπενιαμίν Νετανιάχου αιφνιδιάστηκε από την αντίδραση του Τραμπ, που εμφανίζεται αποφασισμένος να σταματήσει τον πόλεμο.
Το ερώτημα παραμένει: ποιος πραγματικά θέλει την ειρήνη — και ποιος κερδίζει χρόνο.
Η Χαμάς δήλωσε έτοιμη να απελευθερώσει όλους τους εναπομείναντες Ισραηλινούς ομήρους – νεκρούς και ζωντανούς – με βάση το σχέδιο που παρουσίασε ο Ντόναλντ Τραμπ.
Η ανακοίνωση προκάλεσε κύμα ανακούφισης σε οικογένειες στο Ισραήλ που περιμένουν εδώ και σχεδόν δύο χρόνια να δουν τους δικούς τους ανθρώπους να επιστρέφουν. Όμως η συμφωνία δεν είναι καθόλου δεδομένη.
Η οργάνωση συνδέει την απελευθέρωση με «συνθήκες επί του πεδίου» και αποφεύγει να δεσμευθεί σε κρίσιμα σημεία του 20σημου σχεδίου. Ανάμεσά τους, η αποστρατιωτικοποίηση και ο αφοπλισμός. Σε σημερινό της ρεπορτάζ η Wall Street Journal υποστηρίζει ότι η οργάνωση παραμένει διχασμένη, με την πολιτική πτέρυγα να επιθυμεί τη συμφωνία, αλλά τη στρατιωτική πτέρυγα να μην πειθαρχεί.
Όσο για το Ισραήλ; Συνεχίζει προς τον παρόν τα πλήγματα, αν και «περιορίζει τις επιχειρήσεις». Παλαιστινιακές πηγές κάνουν λόγο για 20 νεκρούς από το βράδυ της Παρασκευής έως το μεσημέρι του Σαββάτου.
Το σχέδιο Τραμπ
Η πρόταση Τραμπ έχει χαρακτηριστεί «φιλόδοξη» αλλά και «αμφιλεγόμενη». Βασικά στοιχεία:
- Άμεση κατάπαυση πυρός και λήξη των εχθροπραξιών.
- Απελευθέρωση ομήρων εντός 72 ωρών, με αντάλλαγμα εκατοντάδες Παλαιστίνιους κρατούμενους.
- Σταδιακή αποχώρηση ισραηλινών δυνάμεων και παράδοση περιοχών σε διεθνή δύναμη σταθεροποίησης.
- Νέο καθεστώς διακυβέρνησης στη Γάζα: διεθνές όργανο εποπτείας («Board of Peace») υπό την προεδρία Τραμπ και παράλληλη τεχνοκρατική παλαιστινιακή επιτροπή.
- Οικονομικό σχέδιο ανασυγκρότησης, που θα παρουσιαστεί ως «νέο θαύμα της Μέσης Ανατολής».
Τα κενά στη δήλωση της Χαμάς
Στην απάντησή της, η Χαμάς αποδέχθηκε την ιδέα της τεχνοκρατικής διακυβέρνησης αλλά άφησε εκτός τις πιο δύσκολες δεσμεύσεις.
Δεν αναφέρεται σε αφοπλισμό ούτε στη διεθνή επιτροπή με επικεφαλής τον Τραμπ. Αντίθετα, υπονοεί ότι θα συνεχίσει να διεκδικεί ρόλο στη «μελλοντική πολιτική πορεία» της Γάζας.
Για το Ισραήλ, αυτή η «σιωπή» είναι κρίσιμη: χωρίς αποστρατιωτικοποίηση, κάθε συζήτηση για μόνιμη ειρήνη θεωρείται κενή περιεχομένου.
Ο διπλός αιφνιδιασμός του Νετανιάχου
Η ισραηλινή ηγεσία βρέθηκε προ απροόπτου, σύμφωνα με το CNN, που επικαλείται καλά πληροφορημένες ισραηλινές πηγές.
Αρχικά, όταν ο Τραμπ παρουσίασε την απάντηση της Χαμάς ως «βήμα για διαρκή ειρήνη», σε αντίθεση με την εκτίμηση του Ισραήλ ότι επρόκειτο για έμμεση απόρριψη.
Και στη συνέχεια, όταν απαίτησε άμεσο σταμάτημα των βομβαρδισμών στη Γάζα.
Ο στρατός ήταν έτοιμος να συνεχίσει την πίεση, θεωρώντας ότι μόνο «υπό πυρά» θα μπορούσε να μπει η Χαμάς σε ουσιαστικές διαπραγματεύσεις. Η δημόσια εντολή του Αμερικανού προέδρου άφησε λίγα περιθώρια ελιγμών.
Η ισραηλινή καχυποψία
Παρά την ετοιμότητα για διαπραγματευτική ομάδα, στο εσωτερικό της κυβέρνησης Νετανιάχου επικρατεί σκεπτικισμός. Πολλοί υπουργοί φοβούνται ότι η Χαμάς επιχειρεί να κερδίσει χρόνο.
Άλλοι βλέπουν την παρέμβαση Τραμπ ως αμερικανική πίεση που περιορίζει την ισραηλινή στρατηγική. Το μήνυμα της Χαμάς, ότι «θα συμμετάσχει με πλήρη ευθύνη» σε ένα παλαιστινιακό εθνικό πλαίσιο, φαντάζει σε Ισραηλινούς αξιωματούχους σαν προσπάθεια να παραμείνει στο παιχνίδι αντί να αποκλειστεί.
Δεν λείπουν εξάλλου στην ισραηλινή κυβέρνηση οι ακραίες φωνές εκείνες που στην πραγματικότητα το μόνο «τέλος» που βλέπουν περιλαμβάνει την «εκκαθάριση» της Γάζας και την προσάρτηση της Δυτικής Όχθης.
Η διεθνής διάσταση
Η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, χαρακτήρισε «ενθαρρυντική» την προθυμία της Χαμάς για απελευθέρωση ομήρων, τονίζοντας ότι «αυτή η στιγμή πρέπει να αξιοποιηθεί».
Η Ε.Ε. εξακολουθεί να βλέπει τη λύση των δύο κρατών ως τη μόνη βιώσιμη διέξοδο. Στο ίδιο μήκος βεβαίως και η Αθήνα, με τον Κυριάκο Μητσοτάκη να κάνει λόγο για «σημαντικό βήμα προς τα εμπρός».
Παράλληλα, αραβικές πρωτεύουσες όπως το Κάιρο και το Αμμάν παρακολουθούν στενά, γνωρίζοντας ότι το σχέδιο Τραμπ προβλέπει ρόλο σε Αίγυπτο και Ιορδανία για την εκπαίδευση παλαιστινιακών δυνάμεων ασφαλείας.
Ο Τραμπ θέλει να εμφανιστεί ως ο ηγέτης που έφερε «τη μεγαλύτερη συμφωνία ειρήνης στη Μέση Ανατολή» λίγο πριν τις εκλογές. Το αφήγημα ότι μόνο εκείνος μπορεί να «σταματήσει τον πόλεμο» είναι πολιτικά πολύτιμο.
Το κρίσιμο επόμενο βήμα
Μέχρι την προθεσμία της Κυριακής που έθεσε ο Τραμπ, όλα τα βλέμματα είναι στραμμένα στη Γάζα.
Το αν η Χαμάς θα δώσει πιο καθαρές απαντήσεις στα «δύσκολα» σημεία και αν το Ισραήλ θα δεχθεί να μπει σε συνομιλίες χωρίς στρατιωτική πίεση θα κρίνει αν μιλάμε για πραγματική ειρήνη ή για άλλη μια αποτυχημένη απόπειρα.
(από την εφημερίδα "ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ")