Σε έναν τόπο που τον μαστίζει η ανομβρία, μάθαμε πιά να αποκαλούμε «έντονο καιρικό φαινόμενο» μια οκτωβριάτικη νεροποντή. Κάθε τόσο, θα βγεί ένα «έκτακτο δελτίο», θα βγεί ένας μετεωρολάγνος στο γυαλί και θα μας κάνει την καρδιά περιβόλι. Ασφαλώς, έχετε παρατηρήσει ότι τα τελευταία χρόνια η δημόσια συζήτηση γύρω από τα «έντονα καιρικά φαινόμενα» έχει «κύριε ελέησον!»…
Καταιγίδες, πλημμύρες, καύσωνες και ανεμοστρόβιλοι έχουν εξέχουσα θέση καθημερινά στα δελτία ειδήσεων, πάντα με δραματική μουσική υπόκρουση και χροιά αγωνίας στην φωνή. Ζούμε, όμως, πράγματι σε μια εποχή όπου τα ακραία φαινόμενα αυξάνονται με πρωτοφανή ρυθμό ή μήπως απλώς τα μέσα ενημερώσεως τα παρουσιάζουν υπερβολικά, με αποτέλεσμα να αισθανόμαστε ότι ο κόσμος γύρω μας αλλάζει πολύ πιο γρήγορα απ’ όσο συμβαίνει στην πραγματικότητα;
Είναι, θα πείτε, η επιστημονική πλευρά, κατά την άποψη της οποίας η κλιματική αλλαγή είναι γεγονός. Η άνοδος της θερμοκρασίας του πλανήτη οδηγεί σε πιο ακραίες καιρικές συνθήκες. Περισσότερη θερμότητα στην ατμόσφαιρα σημαίνει περισσότερη ενέργεια στα μετεωρολογικά συστήματα. Δηλαδή καταιγίδες ισχυρές, κύματα καύσωνος παρατεταμένα, χειμώνες και καλοκαίρια με απότομες μεταβολές. Στατιστικά στοιχεία δείχνουν ότι τα τελευταία τριάντα χρόνια έχουν αυξηθεί τόσο η συχνότητα όσο και η ένταση τέτοιων φαινομένων, ιδίως στην Μεσόγειο, που θεωρείται «ευαίσθητο σημείο» της κλιματικής κρίσεως.
Είναι όμως και η άλλη πλευρά, τα μέσα μαζικής ενημερώσεως δηλαδή, τα οποία πολύ συχνά επιλέγουν την δραματοποιημένη, με στοιχεία Χίτσκοκ, παρουσίαση των «δελτίων καιρού». Εικόνες (αρχείου συνήθως) πλημμυρισμένων δρόμων, τίτλοι με βαρύγδουπες λέξεις όπως «Βιβλική καταστροφή» ή «Εικόνες Αποκάλυψης», για μια νεροποντή που παλαιότερα την αντιμετωπίζαμε με συγκατάβαση, δημιουργούν αίσθηση συνεχούς απειλής. Είναι αλήθεια ότι το «δράμα» τραβά την προσοχή κι έτσι πολλές φορές η κάλυψη ενός φαινομένου υπερβαίνει την πραγματική του κλίμακα. Ακόμη, με την αμεσότητα των κοινωνικών δικτύων, κάθε τοπικό γεγονός μπορεί να λάβει παγκόσμια προβολή μέσα σε λίγα λεπτά, ενισχύοντας την αίσθηση ότι οι καταστροφές πολλαπλασιάζονται. Α, και κάτι για τους μετεωρολάγνους. Η θερμοκρασία δεν αυξάνεται, αλλά ανεβαίνει. Και η βροχή δεν αυξάνεται επίσης, αλλά δυναμώνει ή εντείνεται!
Το κρίσιμο ερώτημα λοιπόν είναι πως μπορούμε να ισορροπήσουμε ανάμεσα στην ενημέρωση και την υπερβολή. Η αλήθεια πιθανότατα βρίσκεται κάπου στη μέση. Ναί, τα καιρικά φαινόμενα εντείνονται και συνδέονται αμέσως με την κλιματική αλλαγή. Όμως, η τηλεόραση και τα μέσα κοινωνικής δικτυώσεως συχνά μεγεθύνουν την εικόνα, δημιουργώντας κλίμα πανικού που δεν βοηθά ούτε στην κατανόηση ούτε στην προσαρμογή.
Αντί να μιλάμε μόνο με όρους καταστροφής, θα είχε αξία να εστιάσουμε και στις λύσεις. Ήτοι, καλύτερες υποδομές, πρόληψη, εκπαίδευση των πολιτών, υπεύθυνη περιβαλλοντική πολιτική. Ο καιρός πράγματι γίνεται όλο πιο απρόβλεπτος, αλλά ο τρόπος που παρουσιάζουμε αυτή την αλλαγή μπορεί να μας καθιστά όλο και πιο φοβισμένους. Και ο άνθρωπος που φοβάται ποτέ δεν πρόκοψε…
(από την εφημερίδα «ΕΣΤΙΑ»)