ΟΗΕ και Ελλάδα στο Συμβούλιο Ασφαλείας
Ο Πρωθυπουργός τόνισε ότι η φετινή επέτειος των 80 χρόνων του ΟΗΕ αποτελεί "ογδόντα χρόνια ελπίδας, αγώνων και προόδου". Συνέδεσε το ορόσημο αυτό με την τρίτη εκλογή της Ελλάδας ως Μη Μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας, υπογραμμίζοντας ότι "ο Χάρτης των Ηνωμένων Εθνών δεν ήταν απλώς ένα νομικό έγγραφο. Ήταν μια δέσμευση ότι η βία δεν θα υπερισχύσει ποτέ ξανά του κράτους δικαίου".
Προειδοποίησε, ωστόσο, ότι "μια νέα παγκόσμια τάξη αναδύεται" και ότι οι αναθεωρητικές φιλοδοξίες ορισμένων ηγετών απειλούν να καταστήσουν εκ νέου κυρίαρχη την αρχή "τη δύναμη να υπερισχύει του δικαίου".
Η Ελλάδα ως πυλώνας σταθερότητας
Παρουσιάζοντας την Ελλάδα ως "πυλώνα σταθερότητας και αξιόπιστο εταίρο σε μια ταραγμένη περιοχή", ο κ. Μητσοτάκης σημείωσε ότι η χώρα σέβεται τις αρχές του Διεθνούς Δικαίου, αλλά επενδύει ταυτόχρονα στην αποτρεπτική της ικανότητα. Υπογράμμισε ότι η Ελλάδα διαθέτει πάνω από 3% του ΑΕΠ της για την άμυνα, τονίζοντας ότι "η ασφάλεια είναι το θεμέλιο της ευημερίας".
Στο ευρωπαϊκό επίπεδο, χαρακτήρισε την ΕΕ "το πιο επιτυχημένο πολυμερές εγχείρημα της εποχής μας" και ζήτησε βαθύτερη αμυντική ολοκλήρωση. Πρότεινε "κοινό ευρωπαϊκό δανεισμό για τη χρηματοδότηση κρίσιμων ευρωπαϊκών αμυντικών έργων" και τη λειτουργική ενεργοποίηση του άρθρου 42.7 περί αμοιβαίας συνδρομής.
Γάζα και λύση δύο κρατών
Μεγάλο μέρος της ομιλίας του Κ. Μητσοτάκη αφιερώθηκε στη Μέση Ανατολή. Ο Πρωθυπουργός επανέλαβε ότι η Ελλάδα αναγνωρίζει το δικαίωμα του Ισραήλ στην αυτοάμυνα μετά τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου, αλλά υπογράμμισε πως "κανένας στρατιωτικός στόχος... δεν μπορεί να δικαιολογήσει τους θανάτους χιλιάδων παιδιών".
Για το Ισραήλ ανέφερε ότι "κινδυνεύουν να αποξενωθούν από τους εναπομείναντες συμμάχους... εάν επιμείνουν σε έναν δρόμο που θρυμματίζει την προοπτική μιας λύσης δύο κρατών". Διαβεβαίωσε ότι η Ελλάδα "θα συνεχίσει να υποστηρίζει τη λύση δύο κρατών" και ζήτησε άμεση κατάπαυση πυρός, μαζική και βιώσιμη ανθρωπιστική βοήθεια και σαφή οδικό χάρτη για την αναζωογόνηση της ειρηνευτικής διαδικασίας.
Ουκρανία
Αναφερόμενος στον πόλεμο στην Ουκρανία, ο κ. Μητσοτάκης τόνισε ότι "ο πόλεμος στην Ουκρανία δεν είναι απλώς μια ακόμη περιφερειακή σύγκρουση... Είναι ένας αγώνας για την ελευθερία, τη δημοκρατία και την ίδια την αξιοπρέπεια". Διαβεβαίωσε ότι η Ελλάδα στέκεται "σταθερά και άνευ όρων στο πλευρό της Ουκρανίας".
Αναγνώρισε τις ειρηνευτικές προσπάθειες του Προέδρου Τραμπ, αλλά ξεκαθάρισε ότι "δεν μπορεί να υπάρξει ειρηνευτική λύση χωρίς την Ουκρανία στο τραπέζι... και δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή... η επαναχάραξη των συνόρων δια της βίας".
Σουδάν
Ο Πρωθυπουργός ανέδειξε επίσης την κρίση στο Σουδάν, σημειώνοντας ότι "δεν λαμβάνει την προσοχή που της αξίζει". Με 12 εκατομμύρια εκτοπισμένους και τον λιμό να εξαπλώνεται, τόνισε πως "τους οφείλουμε τουλάχιστον την ειρήνη και την ευκαιρία για ένα μέλλον βασισμένο στην ελπίδα, όχι στην απόγνωση".
Ανατολική Μεσόγειος και διμερείς σχέσεις
Ο κ. Μητσοτάκης επανέλαβε τον στόχο της Ελλάδας να εξελιχθεί σε κόμβο ενεργειακής ασφάλειας, αναφερόμενος σε έργα όπως οι διασυνδέσεις Great Sea Interconnector και GREGY, που "προωθούν τη σταθερότητα και διασφαλίζουν ότι τα ηλεκτρικά μας δίκτυα είναι καλύτερα συνδεδεμένα".
Για τις σχέσεις με την Τουρκία, χαιρέτισε την αποκλιμάκωση αλλά τόνισε ότι "το casus belli πρέπει να αποσυρθεί. Δεν έχει θέση στις σχέσεις μεταξύ γειτόνων που διατηρούν φιλικές σχέσεις".
Για το Κυπριακό, διαβεβαίωσε ότι "η δέσμευση μας... στη λύση ενός κράτους, στη βάση διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας, είναι ακλόνητη" και εξέφρασε πλήρη στήριξη στις προσπάθειες του Γενικού Γραμματέα για επανεκκίνηση των διαπραγματεύσεων.
Τεχνητή Νοημοσύνη και προστασία των παιδιών
Ο Πρωθυπουργός αναφέρθηκε στην τεχνητή νοημοσύνη, μιλώντας για τις δυνατότητες αλλά και τους κινδύνους της. Η Ελλάδα, είπε, εφαρμόζει πιλοτικά προγράμματα στην εκπαίδευση, την υγεία και την πρόληψη φυσικών καταστροφών, αλλά ταυτόχρονα λαμβάνει μέτρα για να προστατεύσει τους ανήλικους χρήστες.
"Το πιο επείγον ζητούμενο είναι να προστατέψουμε την ψυχική υγεία των παιδιών μας", τόνισε, προειδοποιώντας ότι οι μεγάλες πλατφόρμες δεν μπορούν πλέον να λειτουργούν με επιχειρηματικό μοντέλο που παράγει "ψηφιακό σκουπίδι" εις βάρος της νεολαίας.
Κλείνοντας την ομιλία του, ο Κυριάκος Μητσοτάκης κάλεσε τα κράτη-μέλη να παραμείνουν προσηλωμένα στους θεμελιώδεις κανόνες του ΟΗΕ. "Ας μην γίνουμε οι ‘υπνοβάτες' της εποχής μας. Ας αποδείξουμε ότι διαθέτουμε το όραμα, το θάρρος και την αποφασιστικότητα να οικοδομήσουμε έναν κόσμο ειρήνης, ασφάλειας και κοινής ευημερίας."
Εδώ η ομιλία του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στην 80ή Συνεδρίαση της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, στη Νέα Υόρκη
Δεν θα γίνει συνάντηση με Ερντογάν στην Κοπεγχάγη, δεν θα συμμετάσχει στη Σύνοδο της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας
Σύμφωνα με πληροφορίες από την ελληνική πλευρά, συνάντηση μεταξύ του Έλληνα Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και του Ταγίπ Ερντογάν δεν μπορεί να υπάρξει στην Κοπεγχάγη, καθώς έως τώρα ο Τούρκος πρόεδρος δεν φαίνεται ότι θα ταξιδέψει στην πρωτεύουσα της Δανίας για τη Σύνοδο της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας.
Οι ίδιες πληροφορίες τονίζουν ότι «για πρώτη φορά τέθηκε ανοιχτά το ζήτημα του casus belli απο το βήμα της Γενικής Συνέλευσης». Όπως αναφέρουν «δεν μπορείς να θες να μπεις στο SAFE και να διατηρείς την απειλή πολέμου. Δεν μπορείς να έχεις ανοιχτή απειλή πολέμου απέναντι σε μια χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης».
Για την ακύρωση συνάντησης με τον Τούρκο Πρόεδρο διευκρινίζεται ότι «υπήρχε πραγματικός λόγος» και ότι σε τέτοιες διοργανώσεις τα προγράμματα των ηγετών είναι σύνηθες να αλλάζουν. «Και με τη Τζόρτζια Μελόνι ακυρώθηκε συνάντηση για τον ίδιο λόγο», αναφέρουν.
Διευκρινίζεται επίσης ότι «στη δεξίωση του Αμερικάνου προέδρου δεν υπήρξε συνάντηση με τον Ταγίπ Ερντογάν».
Η ελληνική πλευρά δεν δίνει μεγάλη πιθανότητα στο ενδεχόμενο τουρκικής σκοπιμότητας.
Σε σχέση με τις Ηνωμένες Πολιτείες, σημειώνεται ότι «υπάρχει καλή επικοινωνία με τον Ντόναλντ Τραμπ και δεν θα αργήσουμε πολύ να τα πούμε ξανά». Για τη συνάντηση με την κ. Γκιλφόιλ, οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν ότι «ήταν μια συνάντηση γνωριμίας και φάνηκε να γνωρίζει καλά τα ζητήματα της περιοχής».
Όσον αφορά την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας-Κύπρου, επισημαίνεται ότι «θα υπάρξει ενημέρωση για τις κινήσεις όταν ο καιρός είναι κατάλληλος». Προστίθεται όμως ότι «υπήρξε μια ξεκάθαρη τοποθέτηση του Κύπριου Προέδρου» και πως «είναι σαφές ότι παραμένει ενεργό το ενδιαφέρον της Κυπριακής Δημοκρατίας».
Ο Πρωθυπουργός σύμφωνα με την ανακοίνωση του ΟΗΕ, στη συνάντηση του με τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών συζήτησε επίσης για τη Λιβύη. Συζητήθηκε η πολιτική διαδικασία για μια σταθερή κυβέρνηση που θα προκύψει από ελεύθερες εκλογές, με τη Λιβύη να καθορίζει το μέλλον της χωρίς ξένες επιρροές.
Σύμφωνα με πληροφορίες ο Πρωθυπουργός ανέφερε στον ΓΓ του ΟΗΕ ότι ξεκινήσαν με τη Λιβύη τεχνικές συζητήσεις για οριοθέτηση ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας.
«Είμαστε καταδικασμένοι από τη γεωγραφία να συζητούμε με τη Λιβύη, έχουμε αντικείμενες ακτές. Η Τουρκία δεν έχει κανένα λόγο στη συζήτηση αυτή», αναφέρουν πληροφορίες απο την ελληνική πλευρά.
Αναφορικά με την κριτική της αντιπολίτευσης για την ακύρωση της συνάντησης με τον Τούρκο πρόεδρο, οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν ότι «και σε εποχές που ο Ερντογάν αρνείτο να συζητήσει μαζί μας, εμείς επιμέναμε σε ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας. Αυτό δεν σημαίνει καμία υποχώρηση από τα κυριαρχικά μας δικαιώματα». Παράλληλα υπογραμμίζεται η «ενεργητική πολιτική επί του πεδίου», όπως «τα θαλάσσια πάρκα και ο ελληνικός χωροταξικός σχεδιασμός» αλλά και το «επιβεβαιωμένο ενδιαφέρον της Chevron».
Η Αθήνα επιδιώκει διατήρηση ανοιχτών διαύλων επικοινωνίας και δεν δείχνει να ανησυχεί για το ενδεχόμενο συμμετοχής της Τουρκίας στο πρόγραμμα των F-35, στο οποίο η Ελλάδα ήδη έχει εισαχθεί.
Πληροφορίες από την ελληνική πλευρά αναφέρουν ότι «το 2019 η Τουρκία είχε παραγγείλει 100 F-35. Εμείς δεν είχαμε ούτε ένα αναβαθμισμένο F-16, δεν ήμασταν στο πρόγραμμα των F-35, ούτε είχαμε αγοράσει τα Rafale. Σήμερα έχουμε 42 αναβαθμισμένα F-16 σε έκδοση VIPER (από τα 82 που θα έχουμε με την ολοκλήρωση του προγράμματος εντός της επόμενης διετίας), 24 Rafale και είμαστε στο πρόγραμμα των F-35».
«Ενισχύουμε και θωρακίζουμε τις Ένοπλες Δυνάμεις ώστε να διαθέτουμε σημαντικό ποιοτικό πλεονέκτημα. Δεν ετεροπροσδιοριζόμαστε. Αυτά που πρέπει να γίνουν για την ασφάλεια της χώρας, γίνονται», αναφέρουν πληροφορίες από την ελληνική πλευρά.