Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε σήμερα το 19ο πακέτο κυρώσεων εναντίον της Ρωσίας με αφορμή τις συνεχιζόμενες συγκρούσεις στην Ουκρανία. Το πακέτο περιλαμβάνει μέτρα που αφορούν στην ενέργεια, την οικονομία, καθώς και τα παιδιά που κατηγορείται ότι έχει απαγάγει η Μόσχα από τα ουκρανικά εδάφη που έχει καταλάβει. Το πιο πολυσυζητημένο μέτρο, όμως, είναι αναμφισβήτητα η παύση στις εισαγωγές ρωσικών καυσίμων, η οποία μεταφέρεται από την 1η Ιανουαρίου 2028 στην 1η Ιανουαρίου 2027. Η αλλαγή αυτή προέκυψε μετά από τις αυξανόμενες πιέσεις που άσκησε η αμερικανική κυβέρνηση προς τους αξιωματούχους της ΕΕ, επιμένοντας σε αυστηρότερη στάση των 27 κρατών-μελών.
Η πρόταση για ολική παύση των εισαγωγών ρωσικών καυσίμων αποτελεί μία ιδέα της δεύτερης Επιτροπής υπό την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και βρίσκεται στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων μεταξύ των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων εδώ και μήνες. Όμως η κίνηση αυτή θεωρείται ιδιαίτερα αμφιλεγόμενη, τόσο μεταξύ των εταιρειών ενέργειας που θα αναγκαστούν να βρουν εναλλακτικούς— και πιθανότατα ακριβότερους— προμηθευτές, όσο και μεταξύ κρατών όπως η Ουγγαρία και η Σλοβακία που συνεχίζουν να προμηθεύονται ρωσικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο σε ελκυστικές τιμές. Μάλιστα, οι δύο χώρες της Κεντρικής Ευρώπης είχαν πρόσφατα στοχοποιηθεί από τον Υπουργό Ενέργειας των ΗΠΑ, Κρις Ράιτ, και τον Ρεπουμπλικανό Γερουσιαστή, Λίντσεϊ Γκράχαμ, για τη στάση τους.
Εντούτοις, αξίζει να σημειωθεί πως Βουδαπέστη και Μπρατισλάβα δεν είναι οι μόνες που συνεχίζουν να εισάγουν ρωσικό φυσικό αέριο. Μπορεί μεν η ΕΕ να μείωσε τις εισαγωγές μέσω αγωγών, με τον TurkStream να συνιστά την τελευταία εναπομείνασα σύνδεση, αλλά οι εισαγωγές LNG από τη Ρωσία σε ευρωπαϊκά τερματικά είχαν αυξηθεί μετά το 2022. Συνολικά, η ΕΕ παραμένει ο μεγαλύτερος εισαγωγέας ρωσικού φυσικού αερίου και μέσω αγωγών και ως ΥΦΑ, παρόλο που η Ρωσία έχει χάσει τη θέση της ως ο μεγαλύτερος προμηθευτής της ευρωπαϊκής αγοράς.
Η συνεχιζόμενη παρουσία του ρωσικού φυσικού αερίου στο ενεργειακό μείγμα της Ευρώπης σημαίνει πως η επιτάχυνση της απαγόρευσης εισαγωγών κατά ένα ολόκληρο έτος θα προκαλέσει αναταράξεις στην ευρύτερη εφοδιαστική αλυσίδα. Με την Ουάσιγκτον να πιέζει για αντικατάσταση του ρωσικού LNG με αμερικανικό, η ΕΕ θα αναγκαστεί να ανταγωνίζεται ακόμα πιο έντονα τις αναπτυσσόμενες ασιατικές αγορές, κάτι που αναπόφευκτα θα οδηγήσει σε άνοδο των τιμών. Η εικόνα αυτή θα είναι πιο εμφανής κατά τη διάρκεια του 2026, μιας και τα μεγάλα έργα εξαγωγής LNG επί αμερικανικού εδάφους αναμένονται να παραδοθούν εντός του 2027. Παράλληλα, καθώς οι ΗΠΑ προμηθεύουν ήδη το μισό των ευρωπαϊκών εισαγωγών ΥΦΑ, η αύξηση αυτού του ποσοστού θα καταστήσει την ΕΕ ακόμα πιο εξαρτημένη από την Ουάσιγκτον.
Με αυτά τα δεδομένα, δεν θα ήταν απίθανο αν ορισμένες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις ζητήσουν ανταλλάγματα από τις Βρυξέλλες προκειμένου να εγκρίνουν το νέο πακέτο κυρώσεων. Τα κράτη αυτά δεν επιθυμούν να δυσαρεστήσουν τον Ντόναλντ Τραμπ, ωστόσο θα αναγκαστούν να επωμιστούν το αυξημένο κόστος των εισαγωγών αμερικανικού LNG. Εξάλλου, η ΕΕ έχει δεσμευτεί να αγοράσει 250 δισεκατομμύρια δολάρια ενεργειακών προϊόντων από τις ΗΠΑ σε ετήσια βάση για την επόμενη τριετία τουλάχιστον.
Το αυξημένο κόστος ενέργειας, όμως, δεν θα είναι το μοναδικό χαράτσι που επιβάλλουν οι Αμερικανοί. Ως γνωστόν, η Ουάσιγκτον πιέζει την ΕΕ για δραματική αύξηση των αμυντικών δαπανών εντός του ΝΑΤΟ και μεγαλύτερη υποστήριξη της Ουκρανίας. Οι δύο αυτές πρόσθετες επιβαρύνσεις θα δυσχεράνουν τις ήδη υπερχρεωμένες ευρωπαϊκές οικονομίες, τη στιγμή που ακόμα και η «συνετή Γερμανία» βρίσκεται σε ύφεση. Στην πραγματικότητα, η ταχύτερη παύση των εισαγωγών ρωσικών καυσίμων ισοδυναμεί με την επιτάχυνση της νέας οικονομικής κρίσης στην ΕΕ.