Ο πρώην πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Μάριο Ντράγκι, εξέφρασε τη λύπη του για την «αργοπορία» της Ευρώπης να αναλάβει δράση για την ανάκαμψη της ανταγωνιστικότητάς της, έναν χρόνο μετά την υποβολή της περίφημης έκθεσης που προτείνει «ριζικές μεταρρυθμίσεις» για να αποφευχθεί η οικονομική ύφεση.
«Οι επιχειρήσεις και οι πολίτες (…) είναι απογοητευμένοι από την αργοπορία της Ευρώπης και την αδυναμία της να κινηθεί τόσο γρήγορα όσο οι Ηνωμένες Πολιτείες ή η Κίνα», δήλωσε σε ομιλία του στις Βρυξέλλες.
Ο Μάριο Ντράγκι τόνισε ότι είναι απαραίτητο να «δράσουμε από κοινού και χρειαζόμαστε περισσότερη ταχύτητα», ενώ υπογράμμισε την ανάγκη για «μια διαφορετική πορεία που απαιτεί νέα ταχύτητα, κλίμακα και ένταση». Αυτό -εξήγησε- σημαίνει ότι «πρέπει να δρούμε από κοινού, όχι να κατακερματίζουμε τις προσπάθειές μας» και σημαίνει «να παράγουμε αποτελέσματα μέσα σε μήνες, όχι χρόνια».
Κληθείς από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να παράσχει μια αρχική αξιολόγηση, δώδεκα μήνες μετά τη δημοσίευση της έκθεσής του για το μέλλον της ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας, ο Ντράγκι υπενθύμισε ότι έχει παρουσιάσει συστάσεις σε τρεις τομείς προτεραιότητας: στη γεφύρωση του χάσματος στην καινοτομία και στις προηγμένες τεχνολογίες, στη χάραξη μιας πορείας απαλλαγής από τον άνθρακα και στην ενίσχυση της οικονομικής ασφάλειας. Ο ίδιος υπογράμμισε ότι αυτές οι συστάσεις βρίσκονται στο επίκεντρο της ατζέντας της Επιτροπής και χαιρέτισε τις ενέργειες που έχουν ήδη αναληφθεί. Ωστόσο, εξέφρασε τη λύπη του που «οι κυβερνήσεις δεν γνωρίζουν τη σοβαρότητα της κατάστασης», επισημαίνοντας ότι οι Ευρωπαίοι πολίτες και οι επιχειρήσεις εκτιμούν τη διάγνωση, τις σαφείς προτεραιότητες και τα σχέδια δράσης, αλλά εκφράζουν επίσης αυξανόμενη απογοήτευση από τους αργούς ρυθμούς της Ε.Ε. και την αδυναμία της να κινηθεί τόσο γρήγορα όσο οι ΗΠΑ και η Κίνα.
«Πολύ συχνά προβάλλονται δικαιολογίες για τη βραδύτητά μας», συνέχισε ο πρώην πρόεδρος της ΕΚΤ, επισημαίνοντας ότι «μερικές φορές η αδράνεια παρουσιάζεται ακόμη και ως σεβασμός του κράτους δικαίου» - κάτι το οποίο χαρακτήρισε «εφησυχασμό». Εξήγησε ότι «οι ανταγωνιστές στις ΗΠΑ και την Κίνα είναι πολύ λιγότερο περιορισμένοι, ακόμη και όταν ενεργούν εντός του νόμου». Ως εκ τούτου, τόνισε ότι «το να συνεχίσουμε ως συνήθως σημαίνει να αποδεχτούμε ότι μένουμε πίσω», όμως «δεν υπάρχει άλλος χρόνος για χάσιμο» και το πραγματικό ερώτημα που χρειάζεται απάντηση είναι «πώς να αυξηθεί η ταχύτητα της ευρωπαϊκής δράσης για την ανταγωνιστικότητα, την οικονομική ασφάλεια και την ανεξαρτησία».
Σύμφωνα με τον πρώην πρόεδρο της ΕΚΤ, οι τομείς που απαιτούν επείγουσα δράση είναι: πρώτον, η άρση των εμποδίων στην εξάπλωση των νέων τεχνολογιών.
Όπως είπε, ένα «28ο καθεστώς» για την ίδρυση μιας νέας νομικής οντότητας πρέπει να γίνει πραγματικότητα. Αυτό θα επιτρέψει στις καινοτόμες εταιρείες να λειτουργούν, να εμπορεύονται και να αντλούν χρηματοδότηση χωρίς εμπόδια και στα 27 κράτη-μέλη, όπως ακριβώς μπορούν να κάνουν οι ανταγωνιστές σε άλλες μεγάλες οικονομίες.
Ο δεύτερος τομέας είναι η ρύθμιση. Ένα από τα βασικά αιτήματα των ευρωπαϊκών εταιρειών, κατά τον Μάριο Ντράγκι, είναι η ριζική απλοποίηση του Γενικού Κανονισμού για την Προστασία Δεδομένων.
Ο τρίτος τομέας είναι «η κάθετη ενσωμάτωση της τεχνητής νοημοσύνης στη βιομηχανία».
Σε αυτόν τον τομέα η Ευρώπη έχει ένα πραγματικό πλεονέκτημα, κατά τον Μ. Ντράγκι, ωστόσο μόνο περίπου το 10% των κατασκευαστικών εταιρειών χρησιμοποίησε την τεχνητή νοημοσύνη πέρυσι.
Τα μέτρα που προτείνει η έκθεση Ντράγκι, την οποία ζήτησε η ίδια η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δεν έχουν υλοποιηθεί ούτε στο ελάχιστο.
Η έκθεση παρουσιάζει τις μεγάλες προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπίσει η Ε.Ε. μέσω μιας νέας βιομηχανικής στρατηγικής, η οποία θα περιλαμβάνει τη μείωση των τιμών της ενέργειας, την αύξηση της ανταγωνιστικότητας και την ενίσχυση των επενδύσεων στην άμυνα.
Το ενεργειακό κόστος βαρίδι για την ευρωπαϊκή βιομηχανία
Εξαιρετικά υψηλές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας με σημαντική ανομοιομορφία ανάμεσα στα κράτη-μέλη και κατάφωρο ανταγωνιστικό μειονέκτημα έναντι των εμπορικών εταίρων της Ένωσης συνιστούν τις βασικές (ενεργειακές) προκλήσεις για την Κομισιόν, έναν χρόνο μετά την κατάθεση των προτάσεων Ντράγκι.
Τα παραπάνω συμπυκνώνουν το σημαντικό ακόμη «κενό» που καταγράφεται στην ενεργειακή πολιτική της Ένωσης με τις παραινέσεις Ντράγκι και τον απολογισμό Λάιεν να μην αφήνουν περιθώρια για περαιτέρω καθυστερήσεις. Πρόκειται για το κεντρικό συμπέρασμα που προκύπτει από τον απολογισμό με αφορμή την πάροδο ενός χρόνου από τη δημοσίευση της έκθεσης Ντράγκι, με την Ευρωπαία αξιωματούχο αφενός να αναγνωρίζει τα βήματα που σημειώθηκαν, αφετέρου δε να υπογραμμίζει την ανάγκη να «τρέξουμε» περισσότερο, ξεχωρίζοντας και αναδεικνύοντας το κρίσιμο «κενό» στο κομμάτι των ενεργειακών υποδομών.
«Ας είμαστε καθαροί - οι τιμές ενέργειας παραμένουν πολύ υψηλές, εξαιρετικά ασταθείς και με μεγάλη ανομοιομορφία από χώρα σε χώρα της Ε.Ε.» ανέφερε χαρακτηριστικά η πρόεδρος της Κομισιόν, για να προσθέσει ότι «σε ορισμένα κράτη-μέλη το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας φτάνει τριπλάσιο έναντι άλλων χωρών».
Σε αυτή την κατεύθυνση, η προσοχή της Κομισιόν εστιάζει σε πρωτοβουλίες που θα επιτρέψουν πολλαπλάσια κεφάλαια να διατεθούν για την ανάπτυξη των δικτύων και των διασυνδέσεων ανάμεσα στα κράτη-μέλη, γεγονός που συνιστά βασική και απαραίτητη προϋπόθεση για περισσότερες επενδύσεις σε ΑΠΕ και πυρηνικά (ως φορτίο βάσης).
Υπό αυτό το πρίσμα, η ευρωπαϊκή ενεργειακή στρατηγική, τουλάχιστον σε επίπεδο προθέσεων που μένει να αποτυπωθούν σε πράξεις, επιμένει στη γραμμή της ενεργειακής ανεξαρτησίας, αναγνωρίζοντας ότι η υποκατάσταση της μιας εξάρτησης (ρωσικοί υδρογονάνθρακες) με μια άλλη (αμερικανικό LNG) δεν συνιστά βιώσιμη λύση. Άλλωστε, ενδεικτικά της «προβληματικής» είναι όσα ανέφερε ο Μάριο Ντράγκι κατά την ομιλία του. «Οι τιμές του φυσικού αερίου στην Ε.Ε. είναι σχεδόν τέσσερις φορές υψηλότερες έναντι των ΗΠΑ. Οι τιμές ενέργειας για τη βιομηχανία είναι υπερδιπλάσιες κατά μέσο όρο».
Πιο συγκεκριμένα, για το LNG τόνισε ότι «η Ευρώπη είναι ήδη ο μεγαλύτερος αγοραστής αμερικανικού LNG στον κόσμο και έχει δεσμευτεί να αγοράσει έως και 750 δισεκατομμύρια δολάρια σε αμερικανικά ενεργειακά προϊόντα. Όποιοι κι αν είναι οι όροι αυτής της συμφωνίας, θα πρέπει να αντιμετωπιστεί ως ευκαιρία του τρόπου με τον οποίο αγοράζουμε φυσικό αέριο. Από τον Μάρτιο, το LNG που φτάνει στην Ευρώπη έχει κοστίσει 60%-90% περισσότερο από ό,τι θα κόστιζε το ίδιο φυσικό αέριο στις ΗΠΑ - ακόμη και μετά τον υπολογισμό του κόστους εφοδιαστικής αλυσίδας και επαναεριοποίησης».
Υπό αυτά τα δεδομένα, ο Μάριο Ντράγκι δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην πρωτοβουλία της Ε.Ε. περί «κοινών αγορών φυσικού αερίου» που εγκαινιάστηκε μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, επισημαίνοντας ωστόσο ότι θα πρέπει να λειτουργήσουν με τρόπο που να περιορίσουν την εν λόγω «ψαλίδα».