Αυξημένες ως προς τα απόλυτα ποσά, αλλά αμετάβλητες σε ποσοστό επί του ΑΕΠ ήταν οι δαπάνες για Έρευνα και Ανάπτυξη στην Ελλάδα το 2023, σύμφωνα με την ετήσια σχετική έκθεση του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης και Ηλεκτρονικού Περιεχομένου.
ΤΟ 2023, οι συνολικές δαπάνες που πραγματοποιήθηκαν για Έρευνα και Ανάπτυξη (Ε&Α) στην Ελλάδα ήταν 3.365,12 εκατ. ευρώ, αυξημένες κατά 294,82 εκατ. ευρώ σε σχέση με το 2022 (ποσοστό αύξησης 9,6%). Σε συνδυασμό με την αύξηση, κατά 8,3%, του ΑΕΠ στην Ελλάδα το 2023, ο δείκτης «Ένταση Ε&Α», που εκφράζει τις δαπάνες Ε&Α ως ποσοστό του ΑΕΠ, διαμορφώθηκε στο 1,49%, παραμένοντας στην ίδια τιμή με το 2022. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η Ελλάδα βρίσκεται στη 15η θέση μεταξύ των χωρών της ΕΕ27, σε ό,τι αφορά την ένταση Ε&Α.
Παράλληλα, ο αριθμός του προσωπικού που απασχολήθηκε σε δραστηριότητες Ε&Α, εκφρασμένος σε Ισοδύναμα Πλήρους Απασχόλησης (ΙΠΑ) που αποδίδουν «θέσεις» πλήρους απασχόλησης, αυξήθηκε σε 73.263 ΙΠΑ για το συνολικό προσωπικό σε Ε&Α από 69.307 ΙΠΑ το 2022 (ποσοστό αύξησης 12,2%) και σε 54.679 ΙΠΑ για το ερευνητικό προσωπικό από 51.611 ΙΠΑ το 2022 (ποσοστό αύξησης 5,9%). Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η Ελλάδα καταλαμβάνει τη 12η θέση μεταξύ των χωρών της Ε.Ε.-27 όσον αφορά τα ΙΠΑ του συνολικού προσωπικού σε Ε&Α.
Τομείς δραστηριότητας
Η συμμετοχή του τομέα των επιχειρήσεων στο σύνολο των δαπανών Ε&Α διαμορφώθηκε στο 49,3% (1.657,94 εκατ. ευρώ), συνεχίζοντας την ανοδική πορεία των τελευταίων ετών. Το 2023 οι οικονομικοί κλάδοι με τη μεγαλύτερη συνεισφορά ήταν: «Ενημέρωση και Επικοινωνία» (312,85 εκατ. ευρώ), «Χονδρικό και λιανικό εμπόριο» (217,73 εκατ. ευρώ), «Χρηματοπιστωτικές και ασφαλιστικές δραστηριότητες» (194,64 εκατ. ευρώ) και «Επαγγελματικές, επιστημονικές και τεχνικές δραστηριότητες» (193,45 εκατ. ευρώ). Οι δαπάνες Ε&Α που αφορούν τον συνολικό κλάδο του Τομέα Πληροφοριών & Επικοινωνίας, όπως συγκροτείται από επιμέρους κλάδους της Μεταποίησης και των Υπηρεσιών, ανήλθαν σε 395,05 εκατ. ευρώ.
Όσον αφορά την απασχόληση σε δραστηριότητες Ε&Α στις επιχειρήσεις, ο αριθμός των Ισοδυνάμων Πλήρους Απασχόλησης (ΙΠΑ) για το συνολικό προσωπικό ήταν 22.628 ΙΠΑ (ποσοστό 30,9% επί του συνόλου), εκ των οποίων 17.001 ΙΠΑ αφορούσαν προσωπικό με ερευνητικά καθήκοντα.
Ο δεύτερος τομέας, κατά φθίνουσα σειρά δαπανών Ε&Α, ήταν ο τομέας της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, που περιλαμβάνει τα Πανεπιστήμια, τα Ερευνητικά Πανεπιστημιακά Ινστιτούτα και τα Πανεπιστημιακά Νοσοκομεία. Το 2023 οι δαπάνες Ε&Α του τομέα ανήλθαν σε 982,55 εκατ. ευρώ (29,2% του συνόλου των δαπανών Ε&Α στην Ελλάδα). Οι δραστηριότητες Ε&Α, σύμφωνα και με τις διεθνείς πρακτικές για τον συγκεκριμένο τομέα, είχαν ως επίκεντρο την υλοποίηση βασικής έρευνας (524,85 εκατ. ευρώ) και εφαρμοσμένης έρευνας (371,87 εκατ. ευρώ). Τα επιστημονικά πεδία με τις μεγαλύτερες δαπάνες ήταν η «Ιατρική και Επιστήμες Υγείας» (259,30 εκατ. ευρώ), οι «Κοινωνικές Επιστήμες» (223,20 εκατ. ευρώ) και οι «Επιστήμες Μηχανικού και Τεχνολογία» (216,12 εκατ. ευρώ).
Ο τομέας τριτοβάθμιας εκπαίδευσης συγκεντρώνει τις περισσότερες θέσεις απασχόλησης σε Ε&Α, που το 2023 ήταν συνολικά 33.335 ΙΠΑ (45,5% επί του συνόλου), εκ των οποίων 27.566 ΙΠΑ αφορούσαν ερευνητικές θέσεις.
Κρατικές δαπάνες
Οι δαπάνες του κρατικού τομέα το 2023 ανήλθαν σε 707,86 εκατ. ευρώ (21% του συνόλου των δαπανών Ε&Α στην Ελλάδα). Ο κρατικός τομέας περιλαμβάνει φορείς που εποπτεύονται από διάφορα υπουργεία, όπως τα Ερευνητικά Κέντρα που εποπτεύονται από τη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Καινοτομίας, οι Δημόσιοι Ερευνητικοί Φορείς που εποπτεύονται από άλλα υπουργεία, οι Εφορείες Αρχαιοτήτων, οι Υπηρεσίες Νεωτέρων Μνημείων, τα Δημόσια Μουσεία, τα Δημόσια Νοσοκομεία, οι Φορείς/ οι Διευθύνσεις /τα Νοσοκομεία του υπουργείου Εθνικής Άμυνας, κ.ο.κ.
Συνολικά, οι δραστηριότητες Ε&Α του κρατικού τομέα για το 2023 αφορούσαν τόσο τη βασική όσο και την εφαρμοσμένη έρευνα, με δαπάνες 278,25 και 294,65 εκατ. ευρώ αντίστοιχα. Τα κυριότερα επιστημονικά πεδία στα οποία διεξήγαγαν Ε&Α το 2023 οι κρατικοί φορείς ήταν η «Ιατρική και Επιστήμες Υγείας» (208,48 εκατ. ευρώ), οι «Ανθρωπιστικές Επιστήμες και Τέχνες» (141,20 εκατ. ευρώ) και οι «Επιστήμες Μηχανικού και Τεχνολογία» (137,67 εκατ. ευρώ).
Η απασχόληση σε Ε&Α στους κρατικούς φορείς ανήλθε σε 16.948 ΙΠΑ (23,1% επί του συνόλου), εκ των οποίων 9.855 ΙΠΑ αφορούσαν ερευνητικές θέσεις.
Τέλος, στον τομέα των ιδιωτικών μη κερδοσκοπικών ιδρυμάτων πραγματοποιήθηκαν δαπάνες Ε&Α 16,77 εκατ. ευρώ.
Περιφερειακή διάσταση
Το μεγαλύτερο μέρος των δαπανών Ε&Α στην Ελλάδα το 2023 χρηματοδοτείται από το κράτος με ποσό 1.358,88 εκατ. ευρώ (με ανάλυση σε τακτικό προϋπολογισμό 772,72 εκατ. ευρώ, προγράμματα ΕΣΠΑ και Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας 453,22 εκατ. ευρώ και Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης και λοιπές κρατικές πηγές 132,94 εκατ. ευρώ). Εξίσου σημαντικές είναι και οι ιδιωτικές επενδύσεις από τις επιχειρήσεις, οι οποίες ανέρχονται σε 1.342,01 εκατ. ευρώ. Τέλος, ποσό 408,68 εκατ. ευρώ προέρχεται από τη συμμετοχή ελληνικών φορέων σε ανταγωνιστικά προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
(από την εφημερίδα "ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ")