Να θεσπίσει σαφές πλαίσιο διαχείρισης στο υπό σχεδιασμό Ταμείο Net Zero, που θα συγκεντρώνει κεφάλαια άνω των 10 δισ. δολ. ετησίως, ζητούν από τον ΙΜΟ, με κοινή ανακοίνωσή τους, Ηνωμένο Βασίλειο και Μεξικό.
Όπως αποκαλύπτουν οι Lloyds List, δημοσιοποιώντας τη σχετική επιστολή, τα χρήματα αυτά θα συγκεντρωθούν από τον πρώτο παγκόσμιο φόρο άνθρακα στη ναυτιλία, εφόσον εγκριθεί τον Οκτώβριο στη σύνοδο της Επιτροπής Προστασίας Θαλάσσιου Περιβάλλοντος (MEPC) του ΙΜΟ η ενεργοποίηση του Ταμείου.
Τα έσοδα αυτά αναμένεται να κατευθυνθούν σε έρευνα και ανάπτυξη καθαρών τεχνολογιών, σε υποδομές και καύσιμα χαμηλών ή μηδενικών εκπομπών, καθώς και σε στήριξη αναπτυσσόμενων χωρών και μικρών νησιωτικών κρατών για τη μετάβαση.
Οι δύο χώρες προειδοποίησαν ότι χωρίς έναν ισχυρό μηχανισμό κατανομής και παρακολούθησης το Ταμείο κινδυνεύει να χάσει τον μετασχηματιστικό του ρόλο στην πράσινη μετάβαση του κλάδου.
Το Ταμείο, που αποτελεί μέρος του υπό διαμόρφωση παγκόσμιου κανονιστικού πλαισίου Net-Zero Framework (NZF) για τη σταδιακή απανθρακοποίηση της ναυτιλίας, προβλέπεται να αρχίσει να εισπράττει έσοδα το 2029 -εφόσον εγκριθεί επισήμως τον ερχόμενο μήνα-, με στόχο οι ετήσιες εισπράξεις να ξεπεράσουν τα 10 δισ. δολ.
Ηνωμένο Βασίλειο και Μεξικό επεσήμαναν εξάλλου ότι θα πρέπει να συσταθεί μια επιτροπή για την παρακολούθηση της χρήσης των εσόδων.
«Με τη δημιουργία ενός τέτοιου φορέα, ο ΙΜΟ θα μπορεί να παρακολουθεί συνεχώς τα οφέλη από τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που επιτυγχάνονται ανά δαπανηθέν δολάριο και να διατηρεί την εμπιστοσύνη ότι γίνεται υπεύθυνη διαχείριση των πόρων του Ταμείου Net Zero», αναφέρεται στην κοινή ανακοίνωση των δύο χωρών, στην οποία επισημαίνεται εξάλλου ότι «ένα ισχυρό πλαίσιο για τον τρόπο συλλογής, κατανομής, χρήσης και παρακολούθησης θα έπρεπε να τεθεί σε εφαρμογή πριν ή τουλάχιστον παράλληλα με την έναρξη ισχύος των άλλων μέτρων του ΙΜΟ».
Τον Αύγουστο, αρκετές χώρες των νησιών του Ειρηνικού προειδοποίησαν ότι τα κράτη θα μπορούσαν να χάσουν τις πράσινες επιδοτήσεις και τις αποζημιώσεις από το Ταμείο εάν δεν επιταχυνθούν οι εργασίες για τις διατάξεις που το διέπουν.
Η απλή συλλογή εσόδων χωρίς στρατηγική επανεπένδυση δεν θα καταφέρει να ξεπεράσει τα τεχνολογικά και οικονομικά εμπόδια για την απανθρακοποίηση της ναυτιλίας, δηλώνουν οι δύο χώρες και επισημαίνουν: «Η αποτελεσματική κατανομή των πόρων είναι αυτό που μπορεί να μετατρέψει το Ταμείο Net Zero του ΙΜΟ σε καταλύτη για αλλαγές σε ολόκληρο τον κλάδο, αντί για έναν απλό μηχανισμό συμμόρφωσης».
Οι χώρες που συμμετείχαν στις συνομιλίες της Επιτροπής Προστασίας του Θαλάσσιου Περιβάλλοντος τόνισαν την ανάγκη το Ταμείο να συγκεντρώσει επαρκή κεφάλαια για να επιδοτήσει καύσιμα και τεχνολογίες μηδενικών ή σχεδόν μηδενικών εκπομπών άνθρακα (ZNZ), καθώς και πράσινες υποδομές ανεφοδιασμού καυσίμων.
Τα χρήματα θα πρέπει επίσης να δαπανηθούν με τρόπους που μειώνουν τις παγκόσμιες ανισότητες και υποστηρίζουν τις πιο ευάλωτες χώρες.
Το Ηνωμένο Βασίλειο και το Μεξικό δήλωσαν ότι τα χρηματοδοτικά εργαλεία «πρέπει να στοχεύουν στην ανάπτυξη ικανοτήτων, τη μεταφορά τεχνολογίας και την εξειδικευμένη κατάρτιση στις αναπτυσσόμενες χώρες, ώστε να διασφαλιστεί ότι κανένα κράτος δεν θα μείνει πίσω στην παγκόσμια μετάβαση προς τη θαλάσσια πράσινη ενέργεια».
Σημείωσαν επίσης ότι ορισμένες περιοχές και στόλοι θα μπορούσαν να επιβαρυνθούν με δυσανάλογα έξοδα λόγω των νέων μέτρων για τα αέρια του θερμοκηπίου, που θα μπορούσαν να αυξηθούν χωρίς ειδική στήριξη.
Ποιοι αντιδρούν
Από την άλλη πλευρά πάντως, αρκετές άλλες χώρες που είναι και εξαγωγείς πετρελαίου και φυσικού αερίου αντιτίθενται στην υιοθέτηση του Net-Zero Framework (NZF). Ηνωμένες Πολιτείες, Σαουδική Αραβία, Κίνα, Βραζιλία, Ινδία και Νότια Αφρική συγκαταλέγονται μεταξύ των χωρών που εκφράζουν σοβαρές επιφυλάξεις.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, τάχθηκε ανοιχτά κατά του προτεινόμενου NZF του ΙΜΟ, χαρακτηρίζοντάς το «παγκόσμιο φόρο άνθρακα», που θα αυξήσει το κόστος καυσίμων και μεταφορών. Μάλιστα δήλωσε ότι «οι ΗΠΑ δεν θα αποδεχθούν καμία διεθνή περιβαλλοντική συμφωνία που επιβαρύνει αδικαιολόγητα ή άδικα τις ΗΠΑ ή βλάπτει τα συμφέροντα του αμερικανικού λαού». Προειδοποίησε επίσης ότι οι χώρες που θα το στηρίξουν στην επερχόμενη σύνοδο του MEPC τον Οκτώβριο ενδέχεται να αντιμετωπίσουν ανταποδοτικά μέτρα, όπως δασμούς, περιορισμούς βίζας και τέλη λιμένων. Οι ΗΠΑ έχουν ήδη αποχωρήσει από τις διαπραγματεύσεις και ασκούν πίεση σε συμμάχους να αποσύρουν τη στήριξή τους.
Οι αντιρρήσεις των υπόλοιπων χωρών εστιάζουν στις πιθανές οικονομικές επιπτώσεις για τις εξαγωγές, στην αύξηση του κόστους μεταφορών και στο ζήτημα της δίκαιης κατανομής των εσόδων προς τις αναπτυσσόμενες χώρες.
Παράλληλα, προειδοποιούν για τον κίνδυνο «διπλής ρύθμισης», καθώς το μέτρο του ΙΜΟ θα συνυπάρχει με περιφερειακά συστήματα, όπως το EU ETS.
Αντίθετα, χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο και το Μεξικό στηρίζουν την άμεση υιοθέτηση του μηχανισμού, ζητώντας σαφές και διαφανές πλαίσιο διαχείρισης, προκειμένου το Ταμείο Net Zero να διατηρήσει τον μετασχηματιστικό του ρόλο στην πράσινη μετάβαση του κλάδου.
Έκτακτη σύνοδος MEPC στις 13 Οκτωβρίου
Κατά τη συνεδρίαση, ο ΙΜΟ θα εξετάσει και πιθανώς θα εγκρίνει επίσημα το Net-Zero Framework, που θα περιλαμβάνει τροποποιήσεις στο MARPOL με ρυθμίσεις πρόληψης για την ατμοσφαιρική ρύπανση στα πλοία, την εισαγωγή ρυθμίσεων διαχείρισης ανθρακικών εκπομπών και την καθιέρωση του πρώτου παγκόσμιου φόρου - μηχανισμού τιμολόγησης εκπομπών για τη ναυτιλία.
Το Ταμείο προβλέπεται να αρχίσει να λειτουργεί το 2029, εφόσον εγκριθεί επισήμως τον Οκτώβριο του 2025, και εκτιμάται ότι θα συγκεντρώνει έσοδα άνω των 10 δισ. δολαρίων ετησίως μέσω ενός παγκόσμιου μηχανισμού τιμολόγησης άνθρακα για τα πλοία.
Οι πόροι θα κατευθυνθούν σε έρευνα και ανάπτυξη καθαρών τεχνολογιών, σε υποδομές και καύσιμα χαμηλών ή μηδενικών εκπομπών, καθώς και σε στήριξη αναπτυσσόμενων χωρών και μικρών νησιωτικών κρατών για τη μετάβαση.
Παράλληλα, εξετάζεται και η μερική επιστροφή εσόδων στα κράτη, ανάλογα με τη συνεισφορά τους.
(από την εφημερίδα "ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ")