για τη χάραξη μιας βιώσιμης και ανθεκτικής πορείας της οικονομίας εμφατικά τίθεται το ζήτημα των μεταρρυθμίσεων της αγοράς ενέργειας. Άλλωστε η συγκυρία δίνει “τροφή” για σκέψη μια και καταφαίνεται ότι κάτι “σάπιο υπάρχει στο Βασίλειο της Δανιμαρκίας”.
Πιο συγκεκριμένα, το συνεχές σερί των χαμηλών τιμών ενέργειας των πρώτων ημερών του Αυγούστου, ένεκα της υπεραπόδοσης, κυρίως, των αιολικών πάρκων, αποδεικνύει ότι η χώρα που βασίζεται σε ποσοστό 50% και πλέον, σε ενέργεια από τις ΑΠΕ, μπορεί να απολαύσει ανταγωνιστικές τιμές ενέργειας. Μπορεί, βέβαια, οι “πράσινες” επενδύσεις να κόστισαν σημαντικά ποσά στο παρελθόν, μπορεί, επίσης, οι ανάγκες εξισορρόπησης να παραμένουν, ωστόσο με δεδομένα ότι τα κόστη πέφτουν για τις “πράσινες υποδομές”, καταγράφονται στις οικονομικές καταστάσεις των εταιρειών μεγάλες αποδόσεις,. παρά τις περικοπές έγχυσης ενέργειας, αλλά και υπάρχει περιθώριο βελτίωσης του πλαισίου για την Αγορά Εξισορρόπησης, είναι προφανές ότι το μόνο που απαιτείται κινήσεις και βούληση για μεταρρυθμίσεις που θα καταστήσουν τα οφέλη της πράσινης ενέργειας πιο προσιτά στους πολίτες.
Το κοινωνικό πρόσημο
Με αυτά τα δεδομένα έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον η πρόταση που κατέθεσε σε ομιλία του ο Γιώργος Σταθάκης, πρ. υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, στο πλαίσιο συζήτησης στο Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων, για το ‘μονόδρομο” της πράσινης μετάβασης. που, όμως, θα διαχέει απευθείας τα οφέλη της στην παραγωγή και τα νοικοκυριά. “Χρειαζόμαστε πράσινες πολιτικές παντού, στην κατοικία, τις μεταφορές και την παραγωγή. Και φυσικά στην παραγωγή ενέργειας αποκλειστικά από ΑΠΕ, με επιτάχυνση της αποθήκευσης και ενίσχυση των δικτύων μεταφοράς ενέργειας. Η πράσινη μετάβαση, επειδή κινδυνεύει να αποτελέσει μία νέα μορφή κοινωνικού αποκλεισμού, πρέπει πρωτίστως να είναι «κοινωνικά δίκαιη». Για το λόγο αυτό δεν είναι μία υπόθεση αποκλειστικά της αγοράς” τόνισε με έμφαση και συμπλήρωσε:
“Είναι υπόθεση της κοινωνίας, των τοπικών κοινωνιών, των ομάδων που πρέπει να γίνουν κοινωνοί και οικονομικά υποκείμενα (ενεργειακές κοινότητες) αυτής της μετάβασης. Τα οικονομικά και τεχνολογικά δεδομένα είναι εκεί. Είναι υπόθεση των Δήμων, των Περιφερειών και των Κυβερνήσεων. Αρκεί να «πολιτικοποιήσουμε» το νέο κύκλο βιωσιμότητας των πόλεων, της παραγωγής και της κατανάλωσης αγαθών και υπηρεσιών. Ο μονόδρομος είναι μονόδρομος. «Πόλεμος θέσεων» χρειάζεται για την πράσινη μετάβαση, με την κοινωνία παρούσα, χωρίς κοινωνικούς αποκλεισμούς, με σχέδιο και με «ακραίες» θέσεις κατά της «κατανάλωσης υδρογονανθράκων» παντού. Άλλος δρόμος δεν υπάρχει” υπογράμμισε ο κ. Σταθάκης, τονίζοντας ότι το βασικό έλλειμμα κυβερνητικής πολιτικής τα τελευταία χρόνια σε σχέση με την αγορά ενέργειας είναι η μη δημιουργία προθεσμιακής αγοράς στη Χρηματιστήριο Ενέργειας, κάτι που έχει επισημάνει και η αγορά.
Προτάσεις
Στο φόντο αυτό κι εν όψει των ανακοινώσεων στη ΔΕΘ επανέρχεται στην επικαιρότητα και μια πρόταση της Ένωσης Βιομηχανικών Καταναλωτών Ενέργειας (ΕΒΙΚΕΝ) για την απευθείας διάθεση ποσοτήτων πράσινης ενέργειας στην παραγωγή. Σύμφωνα, λοιπόν, με την ΕΒΙΚΕΝ, θα πρέπει να αναζητηθεί λύση σε μοντέλα που έχουν ήδη υιοθετηθεί σε αρκετά ευρωπαϊκά κράτη κι έχουν υποδειχθεί, όπως αναφέρεται, από την ίδια την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στο πλαίσιο του πακέτου μέτρων που προτείνει για τη μείωση του ενεργειακού κόστους στη βιομηχανία. Μεταξύ αυτών, είναι, με βάση την ΕΒΙΚΕΝ, η θέσπιση προθεσμιακής αγοράς, μέσω κρατικού φορέα, ώστε να αποσυνδεθεί η τελική τιμή από τις καθημερινές διακυμάνσεις της χονδρεμπορικής — κάτι που στην Ελλάδα δεν υφίσταται, με αποτέλεσμα οι διακυμάνσεις να περνούν απευθείας στους καταναλωτές.
Όπως έχει αναφέρει ο κ. Κοντολέων στην Ιταλία οι μεγάλοι ενεργοβόροι καταναλωτές έχουν πρόσβαση σε σταθερή τιμή 65 ευρώ ανά μεγαβατώρα. «Αν είχε αυτήν την τιμή και αυτό το ενεργεικό κόστος, η ελληνική βιομηχανία θα απογειώνονταν» έχει αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Κοντολέων. Προσθέτοντας ότι ο ιταλικός ΔΑΠΕΕΠ (GSE) έχει στη διάθεσή του συμβολαιοποιημένες ΑΠΕ, τις οποίες διοχετεύει απευθείας στη βιομηχανία μέσω PPA, κάτι που στην Ελλάδα δεν συμβαίνει.
Να σημειωθεί ότι την ανάγκη λήψης μέτρων για τη μείωση του κόστους ηλεκτρικής ενέργειας που επιβαρύνει τις βιομηχανίες σύμφωνα με το νέο ευρωπαϊκό πλαίσιο, επισημαίνουν με κοινή τους ανακοίνωση 16 βιομηχανικές ενώσεις της χώρας. «Με δεδομένο ότι η εγχώρια αγορά ενέργειας είναι μακράν η ακριβότερη στην Ευρώπη, θεωρούμε αυτονόητο ότι η ελληνική κυβέρνηση θα ακολουθήσει το παράδειγμα άλλων Ευρωπαϊκών χωρών και αξιοποιώντας το νέο Πλαίσιο της «Καθαρής Βιομηχανικής Συμφωνίας» θα εφαρμόσει αντίστοιχα μέτρα μείωσης του ενεργειακού κόστους και στήριξης της προσπάθειας βελτίωσης του ανθρακικού αποτυπώματος στη βιομηχανία μας», γράφουν σε ανακοίνωσή τους 19 φορείς.
Όπως σημειώνουν, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υιοθετεί πια την ίδια κατεύθυνση επισήμως, μέσω της Ανακοίνωσης (25/06) του νέου Πλαισίου για τις Κρατικές Ενισχύσεις για την «καθαρή βιομηχανία» (Clean Industrial Deal State Aid Framework). “Αναγνωρίζοντας ότι οι υψηλές τιμές ενέργειας υπονομεύουν την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής βιομηχανίας, το νέο Πλαίσιο δεν εγκρίνει απλώς, αλλά, ενεργά παροτρύνει τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να υιοθετήσουν μέτρα επιδότησης του ενεργειακού κόστους για τη βιομηχανία τους. Συγκεκριμένα, εισηγείται εκπτώσεις 50%, επί της τιμής αγοράς, για το 50% της κατανάλωσης κάθε βιομηχανίας, οι οποίες μπορεί να καταλήγουν σε τιμή έως 50€/MWh. Με δεδομένο ότι η εγχώρια αγορά ενέργειας είναι μακράν η ακριβότερη στην Ευρώπη, θεωρούμε αυτονόητο ότι η ελληνική κυβέρνηση θα ακολουθήσει το παράδειγμα άλλων ευρωπαϊκών χωρών και αξιοποιώντας το νέο Πλαίσιο της «Καθαρής Βιομηχανικής Συμφωνίας» θα εφαρμόσει αντίστοιχα μέτρα μείωσης του ενεργειακού κόστους και στήριξης της προσπάθειας βελτίωσης του ανθρακικού αποτυπώματος στη βιομηχανία μας” υπογραμμίζουν οι 19 βιομηχανικοί σύνδεσμοι.