Το έργο «PortZero», που χρηματοδοτείται μέσω του 6ου γύρου του διαγωνισμού Clean Maritime Demonstration Competition (CMDC6) του υπουργείου Μεταφορών του Ηνωμένου Βασιλείου, στοχεύει στην ανάπτυξη λύσεων μηδενικών εκπομπών στις λιμενικές δραστηριότητες με τη δέσμευση άνθρακα.
Στόχος της νέας πρωτοβουλίας είναι να βρει μια πρακτική, οικονομικά αποδοτική εναλλακτική λύση στις εγκαταστάσεις ρεύματος από την ξηρά, που απαιτούν σημαντικό αρχικό κεφάλαιο και υψηλό κόστος για τη μεταφορά ρεύματος στα λιμάνια, δεν είναι βιώσιμες για όλους τους τύπους πλοίων και παραμένουν σε μεγάλο βαθμό αδόμητες - με τα μεγάλα ευρωπαϊκά λιμάνια να έχουν εγκαταστήσει ή θέσει σε λειτουργία μόνο το 20% αυτού που απαιτείται από τους κανονισμούς της Ε.Ε.
Η κοινοπραξία του έργου περιλαμβάνει τη Seabound, που ειδικεύεται στη δέσμευση άνθρακα, τον λιμενικό φορέα Associated British Ports (ABP), τη Lomar Shipping που ανήκει στη Libra Group, με έδρα την Ελλάδα και διοικητικά κέντρα σε Νέα Υόρκη και Αθήνα, αλλά και την αμερικανική STAX.
Πώς αναπτύσσεται
Στο πρώτο στάδιο, η STAX Engineering αναπτύσσει μια κινητή θαλάσσια πλατφόρμα-μπάρζα που δένει δίπλα στο αγκυροβολημένο πλοίο. Από την πλατφόρμα εκτείνεται ένας εύκαμπτος βραχίονας, ο οποίος εισχωρεί απευθείας στην καμινάδα του πλοίου, φιλτράροντας έως και το 99% των αιωρούμενων σωματιδίων (PM) και το 95% των οξειδίων του αζώτου (NOx) από τα καυσαέρια.
Στο δεύτερο στάδιο, η μονάδα της Seabound απομονώνει και αποθηκεύει έως και 95% του διοξειδίου του άνθρακα και 90% των εκπομπών θείου σε κοντέινερ, προκειμένου οι ποσότητες αυτές να επαναχρησιμοποιηθούν. Το σύστημα θα κάνει το ντεμπούτο του στο λιμάνι του Σαουθάμπτον της ABP με πλοία της βρετανικής Lomar Shipping.
Η συνδυαστική αυτή λύση, που υλοποιείται από τη Seabound και τη STAX Engineering, θεωρείται σημαντικό βήμα για την απανθρακοποίηση της ναυτιλίας και τη συμμόρφωση με τους αυστηρότερους διεθνείς περιβαλλοντικούς κανονισμούς.
Το ευέλικτο σύστημα συλλογής καυσαερίων της STAX, το οποίο προστατεύεται από δίπλωμα ευρεσιτεχνίας, έχει σχεδιαστεί ώστε να ταιριάζει σε όλα τα πλοία χωρίς τροποποιήσεις, ακόμη και στα πιο συμφόρτωτα λιμάνια. Μόλις τα καυσαέρια συλλεχθούν και διοχετευθούν στο σύστημα STAX, φιλτράρονται.
Το STAX αφαιρεί το 99% των σωματιδίων (PM) και το 95% των οξειδίων του αζώτου (NOx) πριν τα απελευθερώσει ως καθαρό αέριο. Μέχρι σήμερα, η STAX έχει επεξεργαστεί περισσότερα από 2.000 σκάφη για πάνω από 25.000 ώρες, συλλέγοντας πάνω από 200 τόνους ρύπων - και ο αριθμός συνεχίζει να αυξάνεται. Το 2024, η STAX ανακηρύχθηκε νικήτρια του διαγωνισμού Next Big Things in Tech της Fast Company, σε αναγνώριση της καινοτόμου συμβολής της στη μείωση των εκπομπών και στις λύσεις για καθαρότερο αέρα.
Ο διαγωνισμός
Ο διαγωνισμός Clean Maritime Demonstration Competition έχει ως στόχο να επιταχύνει την ανάπτυξη καθαρών θαλάσσιων τεχνολογιών και υποδομών στο Ηνωμένο Βασίλειο. Χρηματοδοτούμενος από το πρόγραμμα UK SHORE (Shipping Office for Reducing Emissions) της βρετανικής κυβέρνησης, ύψους 236 εκατομμυρίων λιρών, και υλοποιούμενος από την Innovate UK, ο CMDC6 διέθεσε περισσότερα από 30 εκατομμύρια λίρες σε 71 έργα που εστιάζουν στην απανθρακοποίηση του θαλάσσιου τομέα και στην έξυπνη ναυτιλία.
«Η βιωσιμότητα και η καινοτομία είναι βασικά θέματα, καθώς η ABP βοηθά τους πελάτες της να προσαρμοστούν στο μεταβαλλόμενο περιβάλλον», δήλωσε ο Max Harris, επικεφαλής στρατηγικής και βιωσιμότητας της Associated British Ports. «Είμαστε ενθουσιασμένοι που εξερευνούμε τις δυνατότητες αυτής της καινοτόμου λύσης, καθώς επιδιώκουμε την επίτευξη ολοένα και καλύτερης ποιότητας αέρα στα λιμάνια μας και υποστηρίζουμε την αποκαρβονιοποίηση της ναυτιλίας».
Με βάση την επιτυχία αυτού του έργου, η STAX θα εδραιώσει περαιτέρω την παρουσία της στο Ηνωμένο Βασίλειο κατά τη διάρκεια της London International Shipping Week (LISW25) τον Σεπτέμβριο.
Ο διευθύνων σύμβουλος Mike Walker θα μιλήσει στις 15 Σεπτεμβρίου, κατά τη διάρκεια του Marine Energy Transition Forum 2025, συμμετέχοντας στο πάνελ «The nuts and the bolts-technology and the transition» (Τα βασικά στοιχεία - τεχνολογία και μετάβαση) για να συζητήσει άμεσες λύσεις δέσμευσης εκπομπών που θα οδηγήσουν τα λιμάνια σε μηδενικές εκπομπές. Η εταιρεία θα συμμετάσχει επίσης στην πρώτη LISW25 Global Hub στις 16 Σεπτεμβρίου, όπου θα ηγηθεί ενός πάνελ με έμφαση στις ΗΠΑ για ένα ακροατήριο υπουργών, πρέσβεων και ηγετών της ναυτιλιακής βιομηχανίας.
Τι αναφέρει η Lomar
Με ανάρτησή της στην πλατφόρμα Χ, η Lomar Shipping εξέφρασε την ικανοποίησή της για τη συνεχή δέσμευση της βρετανικής κυβέρνησης στην προώθηση μιας πιο οικολογικής ναυτιλίας και θαλάσσιας μεταφοράς. Η νέα επένδυση ύψους 30 εκατ. λιρών μέσω του προγράμματος Clean Maritime Demonstration Competition (CMDC) στοχεύει στην επιτάχυνση της καινοτομίας, της απανθρακοποίησης και της δημιουργίας οικονομικών ευκαιριών στις παράκτιες κοινότητες του Ηνωμένου Βασιλείου.
Όπως επισημαίνει, η υποστήριξη αυτή θα ενισχύσει δύο συνεργασίες υπό την ηγεσία της Lomar Labs: με τη Seabound, για την εγκατάσταση συστημάτων δέσμευσης άνθρακα επί των πλοίων σε λιμενικά περιβάλλοντα, και με τη BlueNose Technologies, για την ανάπτυξη αεροδυναμικών λύσεων με τη βοήθεια τεχνητής νοημοσύνης και προηγμένων υλικών, με στόχο τη μείωση της αντίστασης και της κατανάλωσης καυσίμων.
«Η υποστήριξη αυτή αποτελεί σημαντικό βήμα προόδου για την καινοτομία στη ναυτιλία», δήλωσε ο Στυλιανός Παπαγεωργίου, διευθύνων σύμβουλος της Lomar Labs που αποτελεί θυγατρική εταιρεία της Lomar Shipping, υπογραμμίζοντας πως τα έργα αυτά δίνουν πρακτικές λύσεις σε κρίσιμες περιβαλλοντικές και τεχνολογικές προκλήσεις του κλάδου.
Από την εφημερίδα 'Η Ναυτεμπορική'