Είναι χαρακτηριστικό ότι τις τελευταίες μέρες παράγοντες της βιομηχανίας βλέπουν ότι καταγράφονται υψηλότατες τιμές, τις ώρες που είναι «σβηστές» οι ΑΠΕ, δηλαδή, το βράδυ, μέσα, μάλιστα, από διακίνηση πολύ μικρών φορτίων. Να σημειωθεί ότι και οι εξαγωγές είναι περιορισμένες, κάτι που συνηγορεί, με βάση γνώστες των ζητημάτων, στο ότι υπάρχουν κερδοσκοπικές συμπεριφορές, που αξιοποιούν προς ίδιον όφελος το καθεστώς της οριακής τιμής συστήματος δηλαδή την δυνατότητα διαμόρφωσης της τελικής τιμής ρεύματος από την πλέον ακριβή μονάδα κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Στο φόντο αυτό και με δεδομένα την ελλειμματική διασύνδεση των αγορών στη ΝΑ Ευρώπη εγγράφεται και το φαινόμενο των μεγάλων διαφορών τιμών, που καταγράφεται τις τελευταίες μέρες, μεταξύ Κεντρικής και ΝΑ Ευρώπης. Κι όλα αυτά την ώρα που, επανειλημμένα, οι βιομηχανικοί σύνδεσμοι Ελλάδας, Βουλγαρίας, Ρουμανίας έχουν επισημάνει με επιστολή τους τις στρεβλώσεις στην αγορά της περιοχής ζητώντας παρεμβάσεις από την ΕΕ.
Η παρέμβαση των Συνδέσμων βιομηχανίας
Υπενθυμίζεται ότι πριν λίγες μέρες, σε παρέμβαση προχώρησαν οι βιομηχανικοί σύνδεσμοι Ελλάδας, και συγκεκριμένα η Ένωση Βιομηχανικών Καταναλωτών Ενέργειας (ΕΒΙΚΕΝ), Βουλγαρίας, Ρουμανίας, αναδεικνύοντας το ρόλο της Αυστρίας στο μπλοκάρισμα της ροής ρεύματος στην ευρύτερη περιοχή. Αναλυτικά, οι τρεις σύνδεσμοι σεεπιστολή που απέστειλαν προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, υπογραμμίζουν ότι υπάρχει συστηματική παρέκλιση της Αυστρίας από τον κοινοτικό κανονισμό και ζητούν παρέμβαση των αρχών της ΕΕ. “Στο παρελθόν, αυτή η παρέκκλιση είχε πολύ αρνητικές επιπτώσεις στις τιμολογιακές ζώνες προσφοράς της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Συχνά οι δυναμικότητες από την Αυστρία προς την Ουγγαρία ήταν στα 0 MW ειδικά στις πρωινές και βραδινές αιχμές” τονίζουν. Όπως αναφέρουν οι Σύνδεσμοι, “στο παρελθόν, αυτή η παρέκκλιση είχε πολύ αρνητικές επιπτώσεις στις τιμολογιακές ζώνες προσφοράς της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Συχνά οι δυναμικότητες από την Αυστρία προς την Ουγγαρία ήταν στα 0 MW ειδικά στις πρωινές και βραδινές αιχμές. Τα αποτελέσματα για τη Νοτιοανατολική Ευρώπη είναι γνωστά και καταστροφικά. Η Επιτροπή είναι καλά ενημερωμένη για την κατάσταση”, αναφέρουν οι τρεις ενώσεις ενεργοβόρων βιομηχανιών.
Οι τρεις Σύνδεσμοι αναγνωρίζουν ότι οι ευρωπαϊκοί κανόνες επιτρέπουν παρεκκλίσεις σε εξαιρετικές περιστάσεις και για περιορισμένη διάρκεια, επισημαίνουν όμως ότι η επαναλαμβανόμενη εφαρμογή του μέτρου προκαλεί συστημικές στρεβλώσεις, πλήττοντας τις χώρες που βρίσκονται στη Νοτιοανατολική Ευρώπη και είναι πλήρως διασυνδεδεμένες με την υπόλοιπη αγορά.
Παρέμβαση στην Κομισιόν
Πριν, δε, λίγες μέρες, γραπτή ερώτηση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατέθεσε ο Ευρωβουλευτής και μέλος της Επιτροπής Προϋπολογισμού και Περιβάλλοντος Νικόλας Φαραντούρης για τη δράση των εθνικών διαχειριστών μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας όπως τoυ αυστριακού που επηρεάζουν σημαντικά τις τιμές στην Νοτιοανατολική Ευρώπη.
Όπως σημειώνει ο Έλληνας Ευρωβουλευτής και Καθηγητής του Δικαίου της Ενέργειας, «σύμφωνα με το άρθρο 16 παρ. 8 του Κανονισμού 2019/943, οι διαχειριστές συστήματος μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας οφείλουν να διασφαλίζουν ελάχιστα επίπεδα διαθέσιμης δυναμικότητας και δεν επιτρέπεται να περιορίζουν τον διαθέσιμο όγκο της δυναμικότητας διασύνδεσης ως μέσο επίλυσης της συμφόρησης εντός της δικής τους ζώνης προσφοράς. Κατ’ εξαίρεση, είναι δυνατή η χορήγηση παρεκκλίσεων για λόγους διατήρησης της ασφάλειας λειτουργίας του συστήματος, αποφεύγοντας όμως διακρίσεις μεταξύ εσωτερικών και διαζωνικών ανταλλαγών (παρ. 9 του ίδιου άρθρου)».
Ωστόσο, σύμφωνα με τον κ. Φαραντούρη, ο Αυστριακός Διαχειριστής Συστήματος Μεταφοράς (APG) έχει λάβει έξι συνεχόμενες παρεκκλίσεις, παραμένοντας ουσιαστικά εκτός των ανωτέρω απαιτήσεων. Επομένως, με την συνεχόμενη χορήγηση παρεκκλίσεων, η κατ' εξαίρεση αυτή δυνατότητα καθίσταται μια παγιωμένη κατάσταση, επηρεάζοντας σημαντικά τον όγκο της δυναμικότητας που παρέχεται σε λοιπά συμμετέχοντα κράτη στην αγορά ενέργειας. Αυτό, με την σειρά του, επηρεάζει το επίπεδο των τιμών, δημιουργώντας μεγάλες διαφορές στις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας στις αγορές της επόμενης ημέρας μεταξύ της Νοτιοανατολικής και της Κεντρικής Ευρώπης, πλήττοντας σημαντικά τα νοικοκυριά, τις επιχειρήσεις και τις βιομηχανίες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.
Με βάση τα παραπάνω ο Έλληνας Ευρωβουλευτής ρωτά την Επιτροπή αν θεωρεί δικαιολογημένη τη χορήγηση συναπτών παρεκκλίσεων στην APG, δεδομένων και των συνεπειών τους στις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας στην Νοτιοανατολική Ευρώπη.
Ζητά επίσης απ' την Επιτροπή να συνεργαστεί με τον ACER, ώστε να τερματιστούν φαινόμενα κατάχρησης της δυνατότητας παρέκκλισης.
Τέλος, ο Νικόλας Φαραντούρης ζητά από την Επιτροπή να λάβει μέτρα για την αντιμετώπιση των σημαντικά πιο αυξημένων τιμών ηλεκτρικής ενέργειας στις χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, όπως η Ελλάδα.
Η Αγορά Εξισορρόπησης
Στο μεταξύ η ΕΒΙΚΕΝ βλέπει και στην Αγορά Εξισορρόπησης στρεβλώσεις που φέρνουν βάρη στους καταναλωτές.
Αναλυτικά με μια νέα συγκριτική μελέτη που ζήτησε από την Grant Thornton η ΕΒΙΚΕΝ υποστηρίζει ότι η λειτουργία της αγοράς εξισορρόπησης στην Ελλάδα παρουσιάζει στρεβλώσεις και ελλείμματα σε σχέση με τη γειτονική Ιταλία κάτι που οδηγεί σε επιβαρύνσεις, σημαντικά υψηλότερες, για τους Έλληνες καταναλωτές ηλεκτρικής ενέργειας.
Μάλιστα με βάση τους υπολογισμούς της ΕΒΙΚΕΝ, η διαφορά κόστους μεταξύ των δύο χωρών οδηγεί σε επιβάρυνση περίπου 700 εκατ. ευρώ ετησίως στους Έλληνες καταναλωτές παρά μάλιστα το γεγονός ότι το μέγεθος της αγοράς στην Ιταλία είναι πολύ μεγαλύτερο.
Συγκεκριμένα μελέτη εστιάζει στις αποκλίσεις που παρατηρούνται στους Λογαριασμούς Προσαυξήσεων, με αιχμή τον ΛΠ3, ο οποίος επηρεάζει άμεσα τη διαμόρφωση της τελικής τιμής ρεύματος.
Διευκρινίζεται ότι ο ΛΠ3 είναι ένας από τους βασικούς μηχανισμούς της Αγοράς Εξισορρόπησης που επηρεάζεται από την απόκλιση μεταξύ προσφοράς και ζήτησης. Η αυξανόμενη διείσδυση των ΑΠΕ, λόγω της ασταθούς και μη προβλέψιμης φύσης τους, εντείνει τις ανάγκες εξισορρόπησης και συνεπώς το ύψος των σχετικών επιβαρύνσεων.
Ήδη η έκθεση της Grant Thornton, έχει ήδη αποσταλεί στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας καθώς και στη ΡΑΑΕΥ, μάλιστα η ΕΒΙΚΕΝ μάλιστα τονίζει ότι και αυτή η μελέτη τεκμηριώνει τη σοβαρότητα του προβλήματος και θέτει στο επίκεντρο την ανάγκη παρέμβασης.
Πάντως δεν αποκλείει την προσφυγή στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ζητώντας συμμόρφωση της ελληνικής αγοράς με τα πρότυπα διαφάνειας και εύλογου κόστους που ισχύουν σε άλλα κράτη μέλη.
(από την εφημερίδα «ΕΣΤΙΑ»)