Τρία χρόνια κλείνουν την Κυριακή 27 Ιουλίου από τότε που ψηφίστηκε στην ελληνική Βουλή ο νόμος για τα θαλάσσια αιολικά πάρκα, καλλιεργώντας προσδοκίες ότι η Ελλάδα θα αξιοποιήσει το πλούσιο δυναμικό του Αιγαίου, θα αναπτύξει εγχώρια εφοδιαστική αλυσίδα και θα πρωταγωνιστήσει στη Μεσόγειο.
To θέμα, μάλιστα, είχε συχνά αναδειχθεί από τον ίδιο τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, με διαδοχικές ομιλίες και δηλώσεις του, όταν έλεγε ότι πρέπει να αξιοποιηθεί η ποιότητα των ανέμων του Αιγαίου, που έχουν σημαντικό διεθνές ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.
Ακολούθησαν εκδηλώσεις, συνέδρια, επισκέψεις σε χώρες πρωτοπόρους στο αντικείμενο όπως η Νορβηγία, για να αντλήσουμε know how, άνοιξε κουβέντα με τις τοπικές κοινωνίες, ενώ η εγχώρια βιομηχανία αγκάλιασε με το «καλημέρα» την ιδέα ανάπτυξης εφοδιαστικής αλυσίδας στην Ελλάδα.
Στελέχη από τα ναυπηγεία, τα λιμάνια, τις βιομηχανίες μεταλλουργίας, καλωδίων και τσιμέντων, τα logistics, τις ναυτιλιακές επιχειρήσεις και τους ξένους ενεργειακούς ομίλους συμμετείχαν ενεργά στις πολλές ημερίδες και όλα έδειχναν ότι μπαίνουν οι βάσεις σ' έναν νέο δυναμικό τομέα της οικονομίας.
Τρία χρόνια μετά, η μετατροπή των πρώτων λιμανιών σε κόμβους για θαλάσσια αιολικά πάρκα είναι γεγονός, μόνο που αυτό δεν αφορά την Ελλάδα αλλά τις γειτονικές χώρες.
Την περασμένη εβδομάδα, η Ιταλία, που ξεκίνησε τον σχεδιασμό μετά από μας, αλλά πλέον βρίσκεται πολύ πιο μπροστά, ανακοίνωσε τα πρώτα λιμάνια, την Αουγκούστα και τον Τάραντα, που θα αποτελέσουν κέντρα κατασκευής και συναρμολόγησης θαλάσσιων αιολικών πάρκων, στο πλαίσιο της στρατηγικής της χώρας για την ενίσχυση των ΑΠΕ και την ενεργειακή της αυτονομία.
Στα λιμάνια θα γίνουν έργα εκβάθυνσης και αναβάθμισης, που θα επιτρέψουν τη συναρμολόγηση και καθέλκυση ανεμογεννητριών για τα επόμενα θαλάσσια αιολικά της χώρας, καθώς, πέραν του πρώτου μικρού εν λειτουργία που διαθέτει στα ανοιχτά του Τάραντα («Beleolico»), δρομολογεί ένα από τα μεγαλύτερα αυτή τη στιγμή στη Μεσόγειο, το «Barium Bay» στην Αδριατική.
Στο βαθύ «ψυγείο» του ΥΠΕΞ
Το παράδειγμα των Ιταλών δεν είναι τυχαίο. Αν και οι περισσότερες χώρες στη Μεσόγειο ξεκίνησαν να ασχολούνται με το αντικείμενο έπειτα από μας, σήμερα μας έχουν ξεπεράσει και, παρά την πολύ σημαντική δουλειά που έχει κάνει η ΕΔΕΥΕΠ, ουδείς πλέον στην κυβέρνηση συζητά για τα offshore αιολικά. Το εθνικό πρόγραμμα ανάπτυξης των υπεράκτιων αιολικών, για το οποίο τόσος ντόρος γινόταν κάποτε, σήμερα μοιάζει σαν να μην υπήρξε ποτέ.
Εγκλωβισμένο όπως και το ηλεκτρικό καλώδιο Ελλάδας-Κύπρου (GSI) σε μια γεωπολιτική παγίδα στο υπουργείο Εξωτερικών, το πρόγραμμα έχει μπει στη βαθιά κατάψυξη, ορισμένοι μάλιστα το έχουν ξεγράψει εντελώς.
Ούτε το ΥΠΕΞ έχει ποτέ μέχρι σήμερα τοποθετηθεί για το θέμα, ούτε όμως και η πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ, παρότι η καθ’ ύλην αρμόδια για το αντικείμενο έχει πάρει κάποια θέση.
Κάποιοι μιλούν για επιλογή της Αθήνας να ξεδιπλώνει ένα ένα τα θαλάσσια projects της χώρας -πρώτα ο διαγωνισμός για τις έρευνες υδρογονανθράκων νοτίως της Κρήτης, μετά ο Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός (ΘΧΣ), έπειτα τα Θαλάσσια Πάρκα- σε μια λογική να προχωρά βήμα βήμα στην άσκηση των κυριαρχικών της δικαιωμάτων, στο πλαίσιο της διεθνούς νομιμότητας, παρά τις αντιδράσεις και απειλές της Άγκυρας. Στην προκειμένη περίπτωση, ωστόσο, δεν τίθεται θέμα κυριαρχικών δικαιωμάτων, καθώς και τα 20 οικόπεδα που περιλαμβάνονταν στον αρχικό σχεδιασμό βρίσκονται όλα εντός των 6 ναυτικών μιλίων.
Επειτα, από τη στιγμή που δημοσιεύτηκε ο ΘΧΣ, που αποτυπώνει για πρώτη φορά σε χάρτη τα δυνητικά όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, ενισχύεται η νομική βάση ανάπτυξης τέτοιων επενδύσεων. Σημειωτέον ότι μέχρι πρότινος η αιτία που προβαλλόταν, για την οποία δεν παίρνει μπροστά το εγχείρημα, ήταν η απουσία του ΘΧΣ, ο οποίος ωστόσο υπάρχει, έχει σταλεί στην Κομισιόν και δείχνει για πρώτη φορά στον χάρτη τις ανθρώπινες δραστηριότητες στις θαλάσσιες ζώνες της χώρας.
Ως αποτέλεσμα των παραπάνω, ξένοι παίκτες, που αρχικά είχαν κάνει αισθητή την παρουσία τους στην Ελλάδα, έχουν χαθεί από το ραντάρ. Τέτοιοι είναι οι Δανοί της CIP ή οι άνθρωποι της Ocean Wind (κοινοπραξίας των Engie και EDPR), ενώ άλλοι που παραμένουν θεωρητικά στο παιχνίδι, όπως οι Σουηδοί της Hexicon Power, έχουν απογοητευθεί εντελώς. Η ίδια ανησυχία επικρατεί και σε στελέχη που παράτησαν καριέρες στο εξωτερικό, ήρθαν στην Ελλάδα, έκαναν πολλή δουλειά και αφιέρωσαν εργατοώρες στο αντικείμενο, των οποίων επίσης ο αρχικός ενθουσιασμός έχει χαθεί.
Από τη Γαλλία και τη Ρουμανία μέχρι την Τουρκία
Την ίδια στιγμή, στη Γαλλία, οι πλωτές ανεμογεννήτριες που αναπτύσσονται στον κόλπο του Λέοντα, όπου λειτουργεί ένα από τα μεγαλύτερα πάρκα του είδους στον κόσμο, συναρμολογούνται στο λιμάνι της Μασσαλίας και, ευτυχώς τουλάχιστον, κάποια τμήματα των πλωτήρων φέρουν ελληνική σφραγίδα. Εχουν κατασκευαστεί στη βιομηχανία Lykomitros Steel στον Βόλο. Σημειωτέον ότι στη γαλλική βιομηχανία ανάπτυξης θαλάσσιων αιολικών πάρκων απασχολούνται και Ελληνες μηχανικοί.
Στην Πορτογαλία, η κινητικότητα στον Ατλαντικό είναι μεγάλη και, παράλληλα με τον στόχο της κυβέρνησης για 10 GW offshore, αναπτύσσεται και εγχώρια εφοδιαστική αλυσίδα για τις χαλύβδινες κατασκευές που απαιτεί το αντικείμενο.
Στη γειτονιά μας, η Ρουμανία ανακοίνωσε ότι θα προκηρύξει γύρο εκδήλωσης ενδιαφέροντος για την αξιοποίηση του θαλάσσιου δυναμικού στη Μαύρη Θάλασσα, ενώ η Τουρκία έχει καταλήξει στις πρώτες περιοχές που θα τα φιλοξενήσουν (Θάλασσα του Μαρμαρά, Δαρδανέλια, αλλά και στο Αιγαίο απέναντι από τη Λέσβο) και προγραμματίζει τον πρώτο διαγωνισμό για το 2027.
Το κυριότερο, όμως, είναι το ενδεχόμενο που έχει μεταφέρει δημόσια ο καθηγητής Διεθνούς Δικαίου και βουλευτής της ΝΔ Άγγελος Συρίγος, η Τουρκία να προχωρήσει στην ανάπτυξη πλωτών αιολικών πάρκων στο Αιγαίο και πέραν των 6 ναυτικών μιλίων.
«Οσο δεν θεσπίζουμε ΑΟΖ, η Τουρκία έχει τη νομική δυνατότητα να εμφανιστεί σε περιοχές του Αιγαίου πέραν των 6 μιλίων, που σήμερα είναι τμήμα της ανοιχτής θάλασσας, και να χτίσει εκεί πάρκα πλωτών ανεμογεννητριών», είχε επισημάνει τον Ιούνιο, στη διάρκεια εκδήλωσης του Clima21 ο βουλευτής της ΝΔ.
Οι δηλώσεις αυτές είχαν γίνει λίγες μέρες μετά από τοποθέτηση του προέδρου του Τουρκικού Συνδέσμου Αιολικής Ενέργειας (TWEA) Ιμπραήμ Ερντέν στο εξιδεικευμένο μέσο Rechargenews ότι ο πρώτος διαγωνισμός για offshore πάρκα θα γίνει στις αρχές του 2027.
(από euro2day.gr)