τη γραφειοκρατία με τα προηγούμενα «Εξοικονομώ» 2019-2023, καθώς οι μέχρι σήμερα πληρωμές δεν ξεπερνούν το 40%. Και στη μεν περίπτωση του προγράμματος του 2021, τέσσερα χρόνια μετά, από τους 65.000 έχουν εξοφληθεί μόλις οι 20.000, ενώ στη περίπτωση αυτού του 2023, οι πληρωμές δεν έχουν καν ξεκινήσει…
Σε μια συγκυρία που παρά το τεράστιο ενδιαφέρον, η υπόθεση με τα «Εξοικονομώ» δεν πηγαίνει καλά, εξ ου και η εξαγγελία Παπασταύρου στη συνέντευξη υπό τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης Κωστή Χατζηδάκη, ότι τα νέου τύπου προγράμματα θα αλλάξουν φιλοσοφία, επείγει για το υπουργείο να βρει τι θα κάνει με το τελευταίο και πολυδιαφημισμένο, αυτό του 2025. Καθώς επίσης και με το εξίσου δημοφιλές «Αλλάζω Σύστημα Θέρμανσης και Θερμοσίφωνα».
Στο θεωρητικό σενάριο που θα καλύπτονταν και οι 250.000 υποβληθείσες αιτήσεις για τα δύο πιο «λαικά» προγράμματα εξοικονόμησης, εκτιμάται ότι θα χρειάζονταν ένα ποσό της τάξης του 1,5 δισ. ευρω. Σημειωτέον ότι τα δύο προγράμματα έχουν αθροιστικά στο «κουμπαρά» τους το ποσό των 620 εκατ ευρώ.
Στη περίπτωση που δεν βρεθούν αλλά χρήματα, τότε με βάση τους υπολογισμούς για τη μέση επιδότηση στο «Εξοικονομώ» και τις τιμές αγοράς για θερμοσίφωνα και αντλία, τα διαθέσιμα χρήματα αρκούν για να ικανοποιήσουν κάτι λιγότερο από ένα στα δύο αιτήματα. Κοντά δηλαδή στα 90.000 (20.000 για το «Εξοικονομώ» και 70.000 για θερμοσίφωνες και αντλίες), όπως εκτιμούν οι ειδικοί, αφήνοντας εκτός ένα τεράστιο αριθμό ενδιαφερομένων, ήτοι 160.000 (ή το 60% του συνόλου), κάτι που προφανώς δεν θα ήθελε η κυβέρνηση.
Η υπερδέσμευση και πόσοι φτάνουν μέχρι τέλους
Στη λογική αυτή, το υπουργείο εξετάζει να ακολουθήσει τη δοκιμασμένη συνταγή από τα προγράμματα του ΕΣΠΑ της «υπερδέσμευσης» κοινοτικών πόρων, δηλαδή να δεσμεύσει πιστώσεις από άλλα ευρωπαϊκά ταμεία (π.χ. Ταμείο Απανθρακοποίησης), ποντάροντας στο αρκετά πιθανό ενδεχόμενο να μη χρειαστεί να απορροφηθούν όλα τα κεφάλαια, παρά μόνο μέρος τους.
Ενδιαφέρομαι για ΘερμομόνωσηΕνδιαφέρομαι για Θερμομόνωση
Τόσο γιατί η μέχρι σήμερα εμπειρία των «Εξοικονομώ» δείχνει ότι ένα ποσοστό μόνο των αρχικών δικαιούχων καταφέρνει τελικά να φέρει σε πέρας τις αναβαθμίσεις για τις οποίες υπέβαλε αίτηση. Το υπόλοιπο δεν καταφέρνει να φτάσει μέχρι τέλους.
Όσο και επειδή, ακόμη και από αυτούς που ολοκληρώνουν το πρόγραμμα, ένας σημαντικός αριθμός, ειδικά στα χαμηλότερα εισοδήματα που αφορούν μικρότερα ποσά επιδοτήσεων, αδυνατεί να απορροφήσει το σύνολο των εγκεκριμένων χρημάτων. Κι αυτό, καθώς στη πορεία δυσκολεύεται να βρει τα κεφάλαια της ίδιας συμμετοχής, που συνήθως αντιστοιχούν στο 50% του συνολικού του προυπολογισμού.
Στη περίπτωση για παράδειγμα του «Εξοικονομώ», ο ανώτατος επιλέξιμος προϋπολογισμός ανά φάκελο είναι 35.000 ευρώ, εκ των οποίων τα μισά καταβάλει το πρόγραμμα (17.500 ευρώ), ενώ τα υπόλοιπα μισά ο ωφελούμενος.
Σε εξέλιξη η αξιολόγηση των αιτήσεων
Σε αυτή τη φάση βρίσκονται τα δύο πιο δημοφιλή προγράμματα εξοικονόμησης, με τη πιθανή υπερδέσμευση πόρων από άλλα Ταμεία, να βρίσκεται στο τραπέζι του ΥΠΕΝ, που θα πρέπει μέσα στον Ιούλιο να πάρει τις τελικές του αποφάσεις. Τόσο για τη κάλυψη των εκατοντάδων χιλιάδων αιτημάτων, όσο κυρίως για να εξασφαλίσει ότι οι νέοι δικαιούχοι δεν θα υποστούν την ίδια ταλαιπωρία με αυτούς των προηγούμενων προγραμμάτων.
Στο μέτωπο των αιτήσεων που στο «Εξοικονομώ» κλείδωσαν σε πάνω από 54.000 και στο «Αλλάζω Σύστημα Θέρμανσης και Θερμοσίφωνα» σε 192.000, η αξιολόγηση βρίσκεται σε εξέλιξη από το Μάιο και οι λίστες με τα πρώτα προσωρινά αποτελέσματα κατάταξης αναμένεται να ανακοινωθούν τους αμέσως επόμενους μήνες.
Εξόφληση μόνο του 40% στα μέχρι τώρα «Εξοικονομώ»
Κρίνοντας πάντως από τις πληρωμές των μέχρι τώρα «Εξοικονομώ», της περιόδου 2019 -2023, το μοντέλο χρήζει επειγόντως αλλαγών, καθώς το μοναδικό πρόγραμμα όπου έχουν εξοφληθεί πλήρως και οι 37.000 δικαιούχοι είναι αυτό του 2019.
Τέσσερα χρόνια μετά, επί ενός συνόλου 65.000 δικαιούχων του «Εξοικονομώ» 2021, έχουν πληρωθεί μόνο οι 20.000 και εκκρεμεί η εξόφληση για 45.000, εκ των οποίων πάντως μόνο 20.000 έχουν ολοκληρώσει τις εργασίες τους.
Τα παράπονα όπως είναι φυσικό πέφτουν βροχή στο ΥΠΕΝ και τον τόνο δίνει ένα κουβάρι από αργές διαδικασίες, καθυστερήσεις στη καταβολή της αμοιβής για προμηθευτές και μηχανικούς, καθώς και κωλυσιεργία με τους τελικούς ελέγχους.
Τα παραπάνω αντανακλούν στη πορεία υλοποίησης των εργασιών και στη ταλαιπωρία των δικαιούχων, κάποιοι εκ των οποίων καταγγέλλουν ότι τους ζητείται να ανεβάσουν στη πλατφόρμα τρεις και τέσσερις φορές τα ίδια δικαιολογητικά των δαπανών, τις οποίες σημειωτέον έχουν ήδη πληρώσει από τη τσέπη τους.
Όσο για το «Εξοικονομώ» του 2023, οι πληρωμές δεν έχουν καν ξεκινήσει. Τώρα πρόκειται να αρχίσει η διαδικασία για τους 33.000 δικαιούχους, οι οποίοι καλούνται να προσκομίσουν το πιστοποιητικό της δεύτερης ενεργειακής επιθεώρησης (Β’ ΠΕΑ). Τον Ιούνιο μάλιστα, μπροστά στις μεγάλες καθυστερήσεις, ανακοινώθηκαν από το υπουργείο τροποποιήσεις στο πρόγραμμα, προκειμένου να απλοποιηθεί η ελεγκτική διαδικασία και να επιταχυνθούν οι πληρωμές.
Απόδειξη των πολλών αστοχιών με τα «Εξοικονομώ», όπως παραδέχτηκε πρόσφατα και ο υπ. Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σταυρος Παπασταύρου στη διυπουργική συνέντευξη υπό τον Κ.Χατζηδάκη, είναι και η αλλαγή που εξήγγειλε στην από εδώ και πέρα φιλοσοφία τους.
Στο παιχνίδι εξετάζεται να μπουν δυναμικά εξειδικευμένες ενεργειακές εταιρείες (ESCOs), που θα αναλαμβάνουν όλη τη διαδικασία για λογαριασμό του πελάτη τους – από το στάδιο της αίτησης μέχρι την αποπεράτωση των εργασιών- παρακάμπτοντας μια σειρά γραφειοκρατικών εμποδίων, στην εξάλειψη των οποίων φυσικά θα πρέπει να συμβάλει και το ίδιο το ΥΠΕΝ.
*Από euro2day.gr