Η τεχνολογία δέσμευσης και αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα, τόσο επί του πλοίου (OCCS) όσο και στη βιομηχανία, αναδεικνύεται σε κρίσιμο εργαλείο για την επίτευξη των στόχων μηδενικών εκπομπών έως το 2050.
Πρόσφατα, η Σαγκάη κατέγραψε παγκόσμια πρωτιά με την πρώτη μεταφορά υγροποιημένου CO₂ από πλοίο σε πλοίο, ενώ η Νορβηγία εγκαινίασε τη μεγαλύτερη βιομηχανική υποδομή (Carbon Capture and Storage) CCS στον κόσμο.
Οι εξελίξεις αυτές σηματοδοτούν τη μετάβαση προς μια πράσινη ναυτιλία και οικονομία, ενώ αναμένεται, εξάλλου, έως το 2028 και η ολοκλήρωση του ρυθμιστικού πλαισίου από τον ΙΜΟ.
Σαγκάη
Πρόσφατα, η Σαγκάη κατέγραψε παγκόσμια πρωτιά στη ναυτιλιακή απανθρακοποίηση με τη μεταφορά υγροποιημένου CO₂ από πλοίο σε πλοίο.
Στις 19 Ιουνίου 2025, στο λιμάνι Yangshan Deep-Water Port στον κόλπο Hangzhou της Σαγκάης, η Shanghai Qiyao Environmental Technology (SMDERI-QET), θυγατρική του ερευνητικού ινστιτούτου SMDERI και μέλος του κινεζικού ναυπηγικού κολοσσού China State Shipbuilding Corporation CSSC, πραγματοποίησε με επιτυχία την πρώτη στον κόσμο μεταφορά υγροποιημένου διοξειδίου του άνθρακα (LCO₂) από πλοίο σε πλοίο.
Η καινοτομία βασίστηκε στο πρωτοποριακό σύστημα δέσμευσης και αποθήκευσης CO₂ επί του πλοίου (OCCS), το οποίο πέτυχε ποσοστό δέσμευσης άνω του 80% και καθαρότητα CO₂ 99,9%.
Το έργο υποστηρίχθηκε από τη Shanghai Port Group Energy και Logistics Co., ενισχύοντας τη συνεργασία ναυτιλίας και βιομηχανίας ενέργειας.
Όπως δήλωσε ο γενικός διευθυντής της SMDERI-QET, Su Yi, η νέα μέθοδος παρακάμπτει την ανάγκη για λιμενικές εγκαταστάσεις αποθήκευσης CO₂, που συχνά δεν διαθέτουν επαρκή υποδομή ή περιορίζονται από τεχνικά χαρακτηριστικά, όπως το βύθισμα.
Η μεταφορά CO₂ από πλοίο σε πλοίο προσφέρει επιχειρησιακή ευελιξία και τη δυνατότητα χρήσης λιμανιών χωρίς υποδομές για άνθρακα, καθιστώντας τη δέσμευση άνθρακα βιώσιμη και άμεσα εφαρμόσιμη σε παγκόσμια κλίμακα.
Η εξέλιξη αυτή φέρνει πιο κοντά τη ναυτιλία στην πράσινη μετάβαση, προσφέροντας λύσεις απανθρακοποίησης χωρίς εξάρτηση από εναλλακτικά καύσιμα υψηλού κόστους και περιορισμένης διαθεσιμότητας.
Η καινοτόμος αυτή τεχνολογία επιτρέπει τη δέσμευση και αποθήκευση διοξειδίου του άνθρακα εν πλω, χωρίς ανάγκη λιμενικών υποδομών, ενώ αποτελεί πρακτική λύση στη μετάβαση προς καθαρές θαλάσσιες μεταφορές.
Η δέσμευση διοξειδίου του άνθρακα επί του πλοίου (Onboard Carbon Capture - OCC) είναι μια καινοτόμος διαδικασία, κατά την οποία τα καυσαέρια των πλοίων καθαρίζονται από το διοξείδιο του CO₂, το οποίο στη συνέχεια διαχωρίζεται και αποθηκεύεται επί του πλοίου, είτε σε αέρια είτε σε υγρή είτε σε ορυκτή μορφή, ανάλογα με το σύστημα που εφαρμόζεται.
Τα πιο διαδεδομένα συστήματα OCC αφορούν τη μετακαύση (post-combustion), ενώ η προ-καύση (pre-combustion) αξιοποιεί τη μετατροπή του καυσίμου με διαχωρισμό άνθρακα και παραγωγή υδρογόνου, που τροφοδοτεί ειδικά μηχανήματα ενέργειας.
ΙΜΟ
Ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός (ΙΜΟ) έχει ήδη ξεκινήσει τη διαδικασία καθορισμού ρυθμιστικού πλαισίου, το οποίο αναμένεται να ολοκληρωθεί μέχρι το 2028, περιλαμβάνοντας προδιαγραφές για την ασφαλή συλλογή, μεταφορά και αποθήκευση του CO₂ από τα πλοία σε πιστοποιημένες χερσαίες εγκαταστάσεις.
Η τεχνολογία OCCS παρουσιάζει σημαντικό δυναμικό μείωσης εκπομπών, επιτρέποντας στα πλοία να συμμορφώνονται με τους στόχους για το 2032, το 2035 και το 2040, ανάλογα με τον τύπο καυσίμου και το ποσοστό δέσμευσης. Ωστόσο, η πορεία προς την ευρεία εφαρμογή OCCS δεν είναι χωρίς προκλήσεις. Ανάλυση του Global Centre for Maritime Decarbonisation (GCMD) και των εταίρων του επισημαίνει πρόσθετα κόστη που σχετίζονται με την αναπλήρωση διαλυτών (αμίνες), τη συντήρηση, την ανάγκη εξειδικευμένου προσωπικού και τις υπηρεσίες εκφόρτωσης. Παράλληλα, η έλλειψη σαφούς νομικού πλαισίου σε εθνικό και λιμενικό επίπεδο για τη διαχείριση του συλλεγόμενου CO₂ δυσχεραίνει τη λειτουργία σε πλήρη κλίμακα.
Νορβηγία
Σημειώνεται ότι η Νορβηγία κάνει πράξη τη μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών, εγκαινιάζοντας τη μεγαλύτερη σε πλήρη κλίμακα λειτουργία βιομηχανικής δέσμευσης και αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα (CCS) στον κόσμο.
Με στόχο την καταπολέμηση των εκπομπών από εξαιρετικά ρυπογόνες βιομηχανίες, όπως η τσιμεντοβιομηχανία, η χώρα επενδύει πάνω από 3,4 δισ. δολάρια στο φιλόδοξο έργο Longship, με 22 δισ. κορόνες (περίπου 2,2 δισ. δολάρια) να προέρχονται από κρατικές επιδοτήσεις.
Το πρώτο φορτίο CO₂ αναχώρησε αυτόν τον μήνα από το εργοστάσιο της Heidelberg Materials στο Brevik και πρόκειται να διοχετευθεί σε υπόγειες δεξαμενές στη Βόρεια Θάλασσα τον Αύγουστο, στο πλαίσιο της κοινοπραξίας Northern Lights, που συστάθηκε από τις ενεργειακές γίγαντες Equinor, Shell και TotalEnergies.
Στόχος του έργου είναι η αποθήκευση 5 εκατ. τόνων CO₂ κάτω από τον θαλάσσιο βυθό -ποσότητα μικρή σε σύγκριση με τις παγκόσμιες εκπομπές της τσιμεντοβιομηχανίας, που ξεπερνούν τους 2,5 δισ. τόνους ετησίως.