Το Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) και το Ταμείο Μηχανικών Εργοληπτών Δημοσίων Έργων (ΤΜΕΔΕ) παρουσίασαν νωρίτερα σήμερα τη μελέτη τους με θέμα ‘Τάσεις, προκλήσεις και προοπτικές ανάπτυξης των Κατασκευών στην Ελλάδα – 2025’. Ως γνωστό, ο κλάδος των κατασκευών αποτελεί έναν από τους βασικότερους μηχανισμούς ανάπτυξης για την ελληνική οικονομία, κάτι που καθιστά την εξέτασή του ιδιαίτερα σημαντική. Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας, ο κλάδος παραμένει ισχυρός, έχοντας ανακάμψει τα τελευταία χρόνια. Πιο συγκεκριμένα, η αξία παραγωγής του κλάδου για το 2024 υπερδιπλασιάστηκε, φτάνοντας τα 15,7 δισεκατομμύρια ευρώ από τα 7,1 δις ευρώ το 2020. Σημαντική ήταν και η αύξηση της απασχόλησης, από τις 193.000 ανθρώπινο δυναμικό το 2020 σε 210.000 εργαζομένους το 2024. Η μεγαλύτερη αύξηση προήλθε από τους ειδικευμένους τεχνίτες.
Ωστόσο, η Ελλάδα έπεται συγκριτικά με την υπόλοιπη Ευρώπη. Χαρακτηριστικά, για το 2024 η Ελλάδα βρέθηκε στην τελευταία θέση όσον αφορά τις επενδύσεις στις κατασκευές ως ποσοστό του ΑΕΠ, με μόλις 6%, ενώ ο ευρωπαϊκός μέσος όρος ήταν 10,9% και η ηγέτιδα Ρουμανία κινούταν στο 17,2%. Σε γενικές γραμμές, παρά την ενίσχυση των τελευταίων χρόνων, οι ελληνικές κατασκευές συνεχίζουν να κυμαίνονται κάτω από την υπόλοιπη Ευρώπη, έχοντας αντιστρέψει την εικόνα προ οικονομικής κρίσης. Η μελέτη εντοπίζει μία σειρά προκλήσεων για τον κλάδο, με τη σημαντικότερη να είναι η έλλειψη ανθρώπινου δυναμικού, τα προβλήματα στη χρηματοδότηση, και η ανεπαρκής ζήτηση.
Αξίζει να σημειωθεί πως οι κλιματικές συνθήκες θεωρούνται λιγότερο δυσχερείς για τον τομέα των κατασκευών στην Ελλάδα. Εντούτοις, η κλιματική αλλαγή δεν μπορεί παρά να επηρεάσει τον κλάδο, καθώς έχει επιπτώσεις σε όλη την αλυσίδα αξίας. Η κλιματική πολιτική φέρνει δύο νέα κριτήρια στις κατασκευές: αφενός, την ενεργειακή αποδοτικότητα και βιωσιμότητα, και αφετέρου την ασφάλεια από ακραία φυσικά φαινόμενα. Αναπόφευκτα, λόγω της θέσης της, η απασχόληση στον κατασκευαστικό κλάδο θα επηρεαστεί από την κλιματική αλλαγή, με τη θερμική καταπόνηση να αποτελεί μία κρίσιμη απειλή για τους εργαζομένους.
Τα εθνικά έργα υποδομών 2027-2030. Πηγή: ΙΟΒΕ.
Τέλος, τα ενεργειακά έργα αποτελούν ένα σημαντικό τμήμα του κλάδου των κατασκευών. Σύμφωνα με τα στοιχεία, το 33% του προϋπολογισμού για εθνικές υποδομές κατά την περίοδο 2027-2030 αφορά σε ενεργειακά έργα, με τις ηλεκτρικές διασυνδέσεις των νησιών να έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο. Στις κατοικίες, η ενεργειακή πολιτική θα αφορά στην ενεργειακή αναβάθμιση χιλιάδων κτιρίων, αγγίζοντας τις 68.000 ετησίως μεταξύ 2025-2030 όπως προβλέπει το ΕΣΕΚ. Όμως, η υλοποίηση αυτής της στρατηγικής απαιτεί τη σταθερότητα του θεσμικού πλαισίου, ένας παράγοντας που παραμένει μετέωρος μετά την πρόσφατη ακύρωση του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού από το Συμβούλιο της Επικρατείας.