Σε πολεμικό κλίμα πραγματοποιήθηκε η συνεδρίαση της Επιτροπής Ναυτικής Ασφάλειας του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (IMO) στο Λονδίνο, καθώς Ιράν και Ισραήλ συγκρούστηκαν με αφορμή την ασφάλεια της ναυσιπλοΐας εν μέσω των πυραυλικών επιθέσεων που έχουν ξεσπάσει ανάμεσα στις δύο χώρες.
Σύμφωνα με το πρακτορείο Ρόιτερ, οι δύο χώρες αντάλλαξαν σφοδρές κατηγορίες για επικίνδυνες ενέργειες που -όπως υποστηρίζουν- απειλούν τις πιο κρίσιμες θαλάσσιες αρτηρίες του πλανήτη, από τον Περσικό Κόλπο έως την Ερυθρά Θάλασσα.
Η ιρανική αντιπροσωπεία κατηγόρησε το Ισραήλ για «παράνομες επιθέσεις» στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του στο Νατάνζ και σε ενεργειακές εγκαταστάσεις στην Ασαλουίε, όπου υπάρχουν σημαντικές υποδομές πετροχημικών, υποστηρίζοντας ότι οι ενέργειες αυτές θέτουν σε άμεσο κίνδυνο την παγκόσμια θαλάσσια ασφάλεια και την αλυσίδα ενεργειακού εφοδιασμού.
«Εάν η διεθνής κοινότητα δεν δράσει άμεσα, η κλιμάκωση στη θάλασσα είναι αναπόφευκτη», προειδοποίησε το Ιράν.
Παράλληλα η Τεχεράνη επανέφερε τις απειλές περί αποκλεισμού των Στενών του Ορμούζ -ενός από τα πιο στρατηγικά περάσματα στον κόσμο για το πετρέλαιο-, ενώ ο πρώην υπουργός Οικονομίας Ehsan Khandouzi υποστήριξε πως η διέλευση δεξαμενόπλοιων θα πρέπει να γίνεται μόνο με ιρανική άδεια.
Οι ναυτιλιακές υπηρεσίες συμβουλεύουν τα εμπορικά πλοία να αποφεύγουν τα ιρανικά ύδατα γύρω από το Ορμούζ, ανέφεραν ναυτιλιακές πηγές την Τετάρτη.
Ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, απέρριψε την Τετάρτη το αίτημα του Ντόναλντ Τραμπ για παράδοση χωρίς όρους και ο Αμερικανός πρόεδρος δήλωσε ότι η υπομονή του έχει εξαντληθεί, χωρίς ωστόσο να δώσει καμία ένδειξη για το ποιο θα είναι το επόμενο βήμα του.
Η αντίδραση του Ισραήλ ήταν άμεση και αιχμηρή. Η αποστολή του Ισραήλ κατηγόρησε το Ιράν ότι υπονομεύει ανοιχτά την ασφάλεια της ναυσιπλοΐας μέσω της υποστήριξής του στους αντάρτες Χούθι στην Υεμένη, οι οποίοι έχουν πραγματοποιήσει επιθέσεις κατά εμπορικών πλοίων στην Ερυθρά Θάλασσα και τη Διώρυγα του Σουέζ.
«Το Ιράν έχει μετατρέψει την Ερυθρά Θάλασσα σε εμπόλεμη ζώνη, επιδιώκοντας να κρατήσει ομήρους τους διεθνείς θαλάσσιους δρόμους», δήλωσε χαρακτηριστικά η ισραηλινή αντιπροσωπεία.
Ο ΙΜΟ, ως θεματοφύλακας της διεθνούς ναυσιπλοΐας και περιβαλλοντικής προστασίας, ανέφερε ότι οι καταγγελίες των δύο πλευρών ελήφθησαν υπόψη από την αρμόδια επιτροπή, τονίζοντας την ανάγκη διατήρησης της ουδετερότητας του οργανισμού.
Η συνεχιζόμενη πολιτικοποίηση του IMO έχει προκαλέσει ανησυχίες μεταξύ κρατών-μελών. Ήδη από το 2023 η Ρωσία είχε εκφράσει παρόμοιες ενστάσεις, ενώ η προσφορά του Ιράν να φιλοξενήσει θαλάσσια εκδήλωση ακυρώθηκε ύστερα από παρέμβαση των ΗΠΑ.
Η νέα αυτή αντιπαράθεση καταδεικνύει τον αυξανόμενο κίνδυνο για την ελεύθερη και ασφαλή διέλευση πλοίων σε διεθνή ύδατα, με ευρύτερες γεωπολιτικές και οικονομικές συνέπειες για το παγκόσμιο εμπόριο.
Εναλλακτικές
Το ενδεχόμενο κλεισίματος του Στενού του Ορμούζ -της σημαντικότερης θαλάσσιας οδού για τις παγκόσμιες ροές πετρελαίου- εξετάζει η εταιρεία ναυτιλιακών αναλύσεων Drewry, στον απόηχο της αυξανόμενης έντασης μεταξύ Ιράν και Ισραήλ. Σε νέα της έκθεση, η Drewry αναλύει σενάρια και πιθανές εναλλακτικές διαδρομές που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν σε περίπτωση αποκλεισμού, ενώ προειδοποιεί για σοβαρές επιπτώσεις στο παγκόσμιο εμπόριο και την εφοδιαστική αλυσίδα.
Ήδη τα πλοία που επιχειρούν στον Περσικό Κόλπο επιβαρύνονται με ασφάλιστρα πολεμικού κινδύνου, τα οποία κυμαίνονται από 0,05% έως 0,07% της αξίας του κύτους και των μηχανών ανά εβδομάδα. Παρότι τα ποσοστά αυτά παραμένουν σταθερά τους τελευταίους 18 μήνες, αναλυτές προειδοποιούν ότι ενδεχόμενη κλιμάκωση της κρίσης θα προκαλέσει άνοδο των ασφαλίστρων και -κατά συνέπεια- των ναύλων.
Η έκθεση εξετάζει εναλλακτικές λύσεις σε περίπτωση αποκλεισμού των Στενών του Ορμούζ, όπως η διοχέτευση φορτίων μέσω λιμένων στο Ομάν (Duqm, Sohar) ή στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (Khorfakkan), με αξιοποίηση οδικών και σιδηροδρομικών δικτύων. Επίσης, εξετάζεται η διαδρομή μέσω του Κόλπου της Άκαμπα. Ωστόσο, όλες οι εναλλακτικές συνεπάγονται αυξημένο κόστος, καθυστερήσεις και λειτουργικές προκλήσεις.
Η Drewry υπογραμμίζει ότι το πλήρες κλείσιμο του Στενού παραμένει απίθανο, λόγω των τεράστιων γεωπολιτικών και οικονομικών συνεπειών για όλα τα εμπλεκόμενα μέρη. Παρ’ όλα αυτά η ανάγκη διατήρησης της ασφάλειας και της ομαλής λειτουργίας αυτής της κρίσιμης θαλάσσιας αρτηρίας κρίνεται επιτακτική.
Καθώς η διεθνής κοινότητα παρακολουθεί με ανησυχία την εξέλιξη των γεγονότων στην περιοχή, η σταθερότητα στον Περσικό Κόλπο καθίσταται όχι μόνο ζήτημα περιφερειακής ασφάλειας, αλλά και παγκόσμιου οικονομικού ενδιαφέροντος.